Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych ogłosiło 20 grudnia Międzynarodowym Dniem Solidarności Człowieka. Ma on promować kulturę solidarności i ducha dzielenia się w szczególności dla walki z ubóstwem. Święto obchodzone jest od 2006 r. Jest to także ważna data w kalendarzach Miast Unii Metropolii Polskich.
Solidarność została zdefiniowana w Deklaracji Milenijnej (Rezolucja przyjęta na 55 sesji Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych) jako jedna z podstawowych wartości stosunków międzynarodowych w XXI wieku. Oznacza, że osoby cierpiące oraz najuboższe zasługują na pomoc tych, którzy korzystają z dostatków. Wzmocnienie solidarności jest szczególnie niezbędne w kontekście globalizacji i wyzwania, jakim są rosnące nierówności.
Nie tylko międzynarodowa solidarność wymaga wzmocnienia. Ważne jest pielęgnowanie i wzmacnianie solidarność w ramach danego społeczeństwa. Tylko solidarność członków danej społeczności pozwala na jej harmonijny rozwój. Jest gwarantem zbiorowego bezpieczeństwa. To międzyludzka solidarność sprawia bowiem, że każdy, niezależnie od koloru skóry, wykształcenia, wyznania, poglądów, orientacji seksualnej, czy wieku może czuć się przynależnym do wspólnoty.
Wolontariat kompetencyjny, międzypokoleniowy
Jednym z miast, które realizuje zadania z zakresu międzypokoleniowej integracji jest Poznań. To tutaj organizacje pozarządowe organizują wspólne spędzanie czasu młodzieży z seniorami, przygotowując dla nich różne wydarzenia, pomoc w opiece nad zwierzętami, które zgodnie z wyborami seniorów znajdują się w domach. Projekty międzypokoleniowe realizowane w domach pomocy społecznej polegają również na wspólnym dzieleniu się doświadczeniem i wiedzą – jak np. podczas wspólnego sadzenia ziół i roślin ozdobnych na terenie przydomowych ogrodów czy tarasów, obchodów świąt i uroczystości.
Inną formą międzypokoleniowej integracji w Poznaniu jest akcja „Senior Maluszka tuli”. To forma pomocy dla rodziców i pracowników szpitala w opiece nad dzieckiem podczas pobytu na oddziale noworodkowym. Rodzice, którzy z różnych względów osobistych nie mogą sprawować nad niemowlęciem osobistej opieki, mogą liczyć na pomoc ze strony wolontariusza 60+. Seniorzy spędzają czas z dzieckiem, a przede wszystkim przytulają je, spełniając jedną z najważniejszych potrzeb rozwojowych. Projekt na zlecenie Miasta realizowało w 2019 r. Polskie Towarzystwo Opieki Paliatywnej – Poznań, a obecnie nad projektem czuwa Oddział Noworodkowy Szpitala im. Fr. Raszei.
W kalendarzu poznańskich wydarzeń stałe miejsce mają organizowane od dziewięciu lat Poznańskie Dni Rodziny. W czasie tego integrującego pokolenia wydarzenia organizowane są liczne konkursy, gry miejskie, warsztaty – zachęcające do wspólnego działania młodsze i starsze pokolenia jak i wymiany doświadczeń i wiedzy. Poznańskie dni Rodziny wieńczy Poznańska Parada Pokoleń – wydarzenie, do którego zapraszane są całe rodziny – od najmłodszych do najstarszych a rozpoczyna je wspólny, barwny, wesoły przemarsz ulicami miasta i kończy się na jednym z placów miasta wspólną zabawą.
Solidarność międzypokoleniowa VS różnica pokoleń
W Bydgoszczy obszarem licznych inicjatyw kształtujących solidarność międzypokoleniową jest przestrzeń edukacji. Prężnie działający miejski wolontariat wieloma działaniami młodzieży obejmuje potrzeby osób starszych, w tym kreowanie wielu okazji do wspólnych spotkań. Co ważne, w programie miejskiego wolontariatu przedstawiciele różnych pokoleń występują zarówno w roli wolontariuszy, jak i beneficjentów pomocy. Na płaszczyźnie teoretyczno-programowej warto natomiast wskazać miejski program „Szkoła Otwarta i Tolerancyjna”, który kształtując tytułowe postawy w kontekście wielokulturowości, buduje wrażliwość młodych ludzi także w kontekście międzypokoleniowym.
Czas pandemii znacząco utrudnił realizację wielu działań miast. Także tych nakierowanych na międzypokoleniową integrację. Część z nich jednak zyskała nowy wymiar. Tak stało się chociażby z bydgoskim programem „Zakupy dla seniora”, realizowanym wcześniej i niezależnie od ogólnopolskiego programu.
Mimo licznych działań władze Bydgoszczy mają świadomość, jak wiele jeszcze jest do zrobienia. Dlatego też regularnie prowadzone są badania potencjału i potrzeb seniorów. Ponadto w Bydgoszczy działają zarówno Młodzieżowa Rada Miasta, jak i Bydgoska Rada Seniorów. W 2019 r. powstała natomiast interdyscyplinarna Rada do spraw Równego Traktowania. Jako organ monitorująco-doradczy, gremium to analizuje na bieżąca między innymi wszelkie przejawy dyskryminacji ze względu na wiek. Wszystko po to aby międzypokoleniowy dialog i współpraca zastąpiły konflikty i brak zrozumienia.
Nie tylko parady i pikniki
Nastawiona na międzypokoleniową integrację oraz szeroko rozumianą aktywność seniorek i seniorów jest polityka senioralna Gdańska. Także samodzielność i zdrowe starzenie się są istotnymi zagadnieniami realizowanej polityki senioralnej w Gdańsku.
Wydarzeniami, których celem jest promowanie obecności osób starszych w przestrzeni publicznej oraz ich aktywnego udziału w życiu społecznym, budowanie więzi międzypokoleniowych, propagowanie wiedzy na temat dostępnych form pomocy w sytuacjach kryzysowych oraz zwrócenie uwagi na problem pozbawiania godności i należytego szacunku ze względu na wiek, są Parada i Piknik Seniora.
Inną formą wspierania solidarności międzypokoleniowej jest Gdański Fundusz Senioralny, czyli program wsparcia finansowego dla inicjatyw i wydarzeń kreowanych przez gdańskich seniorów i seniorki, których odbiorcami mogą być zarówno sami seniorzy, jak również wszyscy mieszkańcy Gdańska. Fundusz dedykowany jest seniorom, którzy chcieliby zrobić coś na rzecz innych, lubią aktywnie i kreatywnie spędzać wolny czas poznając nowych ludzi i nowe zajęcia, chcą pogłębiać swoje pasje, rozwijać zainteresowania, poszukiwać nowych możliwości rozwoju. To również okazja do tego, by inspirować innych i zachęcać do przyłączenia się do działających już grup czy inicjatyw.
Natomiast wydarzeniem o zupełnie wyjątkowym charakterze jest Benefis Dojrzałości Pierwszym jego elementem z nich jest Konkurs Poetycki dla Seniorów, którego zwieńczeniem jest Gala i koncert składający się z utworów wyłonionych w konkursie. Wydarzenie organizowane od 2017 r. jako okazja do zaprezentowania literackich talentów seniorów i seniorek. Koncert Galowy „Benefis Dojrzałości” (edycja 2021) w wersji on- line jest prezentacją utworów skomponowanych do wyłonionych w konkursie poetyckim wierszy i wykonanych przez znanych artystów. Produktem końcowym jest wydanie płyty z nagrodzonymi utworami. Projekt zakłada współpracę różnych środowisk twórczych z seniorami i na ich rzecz.
Umiemy być solidarni
Paweł Adamowicz, Prezydent Gdańska i patron Unii Metropolii Polskich, w książce „Gdańsk jako wspólnota” postawił pytania: w jakim stopniu samorząd terytorialny, burmistrzowie i prezydenci polskich miast sprzyjają zakorzenianiu się postaw otwartości, szacunku dla odmiennych poglądów i wartości demokratycznego państwa prawa w lokalnych społecznościach? Czy potrafimy zdobyć się na solidarność: międzyludzką, czy międzypokoleniową? Paweł Adamowicz przekonywał – na przykładzie swojego ukochanego Gdańska – że tak, że wspólnoty lokalne są w stanie zdobyć się na taką solidarność.
Przykłady z Miast UMP pokazują, że tak.
