Greepeace Polska potępia zniszczenie ukraińskiej tamy w Kachowce oraz ogromne szkody, jakie wyrządza to wyrządziło życiu ludzkiemu i środowisku.
Żąda od Rosji natychmiastowego zaprzestania inwazji i opuszczenia Ukrainy.
Wpływ rozległych powodzi w dolnym biegu rzeki, najszybciej i najmocniej odczują mieszkańców południowej Ukrainy, którzy od 15-miesięcy są obiektem wojny na pełną skalę. Ze względu na wymiar tej tragedii, którą wiceminister spraw zagranicznych Ukrainy Andrij Melnyk nazwał „najgorszą katastrofą ekologiczną w Europie od czasów Czarnobyla”, w nadchodzących miesiącach letnich jak i później, nieuniknione będą jej skutki dla zaopatrzenia w wodę milionów ludzi oraz rolnictwa. Główne zagrożenia dla środowiska obejmują substancje toksyczne oraz inne zanieczyszczenia, poważne uszkodzenia delikatnych ekosystemów, parków narodowych i rezerwatu biosfery Morza Czarnego. Istnieje również bezpośrednie zagrożenie dla bezpieczeństwa elektrowni jądrowej w Zaporożu.
Od czasu zburzenia tamy poziom wody w zbiorniku Kachowka dramatycznie spadł, co może potencjalnie wpłynąć na bezpieczeństwo elektrowni jądrowej w Zaporożu.
„Już kiedy Rosja zajęła wymienioną elektrownię jądrową w 2022 roku, Greenpeace ostrzegał przed zagrożeniem militarnym ze strony rosyjskiej inwazji wojskowej i o ryzyku poważnego uszkodzenia tamy w Kachowce. Ostrzeżenia te urzeczywistniły się w tragiczny sposób, niestety nadal pozostaje pytanie co dalej planuje Rosja w kwestii reaktorów w Zaporożu Chociaż nie ma obecnie bezpośredniego zagrożenia dla zaporoskiej elektrowni jądrowej – jasnym jest, że zniszczenie tamy wpłynie na bezpieczeństwo elektrowni w nadchodzącym okresie”, mówi Shaun Burnie, ekspert Greenpeace ds. energii jądrowej.
Staw chłodzący w elektrowni jądrowej jest uzależniony od dostaw wody ze zbiornika Dachówka. Ukraińska firma energetyczna Energoatom poinformowała, że zniszczenie tamy jest niebezpieczne dla elektrowni, ale sytuacja w obiekcie jest obecnie pod kontrolą. Faktem jest, że reaktory znajdują się na różnych etapach wyłączenia od marca 2022 r., ale one jak i zużyte paliwo jądrowe w stawach chłodzących nadal wymagają aktywnego obniżania temperatury. Tempo spadku wody w zbiorniku Kachowka określi ramy czasowe zagrożenia dla funkcji chłodzenia w elektrowni jądrowej Zaporoże.
Shaun Burnie dodaje: „Nie da się określić, jakie skuteczne środki nadzwyczajne można podjąć, aby zapobiec temu zagrożeniu nuklearnemu podczas nielegalnej rosyjskiej okupacji elektrowni , na dokładkę w środku strefy wojny”. „Jasne jest natomiast, że rosyjskie wojsko musi natychmiast zakończyć okupację elektrowni jądrowej w Zaporożu i pozwolić na podjęcie niezbędnych środków przez ukraiński personel bez jakiejkolwiek ingerencji”.
Denys Tsutsaiev, działacz Greenpeace CEE w Kijowie, podkreśla: „Wierzę, że jedynym powodem katastrofy, która ma obecnie miejsce na południu Ukrainy, jest rosyjska inwazja i okupacja ukraińskiego terytorium. Jej działania niszczą życie ludzi i środowisko”.
Jak poinformował 7 czerwca ukraiński minister środowiska Ruslan Strilets, co najmniej 600 ton oleju silnikowego przedostało się do Dniepru i istnieje ryzyko dalszego wycieku. Podczas gdy 80 miejscowości znajduje się w strefie zalewowej, woda wydostająca się ze zbiornika, zatapia obecnie Park Narodowy Dolnego Dniepru. Rozlany olej silnikowy może zaszkodzić roślinom i zwierzętom, które wejdą z nim w kontakt. Właściwa ocena sytuacji może nastąpić niestety dopiero po obniżeniu się poziomu wody i ekspertyzie zniszczeń zalanego obszaru przez naukowców.
Tło
Zapora w Kachowce znajduje się w obwodzie chersońskim na południu Ukrainy, a terytorium to jest okupowane przez Rosję od lutego 2022 roku. Zapora utrzymuje wodę ze zbiornika Kachowka, który zajmuje łączną powierzchnię 2,155 kilometrów kwadratowych, leżących w obwodach chersońskim, zaporoskim i dniepropietrowskim na Ukrainie. Ma 240 km długości i do 23 km szerokości. Całkowita objętość wody wynosi 18,2 km3. Głębokość waha się od 3 do 26 metrów i wynosi średnio 8,4 metra. Zbiornik Kachowka służy również jako źródło wody dla największego systemu irygacyjnego na Ukrainie i w Europie. Woda jest transportowana przez Kanał Kachowka (130 km) , następnie w czterech podsystemach irygacyjnych zlokalizowanych w regionach Chersoń i Zaporoże o łącznej długości kanałów. 1609 km Woda z nich jest wykorzystywana do nawadniania 326 tys. ha w dwóch wyżej wymienionych regionach a jej maksymalny potencjał do nawadniania wynosi 720 tys. ha.
4 czerwca 2023 r. poziom wody w zbiorniku wynosił 17,32 metra.
Dodatkowe informacje:
Oś czasowa zagrożeń nuklearnych podczas 12 miesięcy okupacji Zaporoża. Analiza opiera się na codziennym monitorowaniu prowadzonym przez specjalistów Greenpeace ds. energii jądrowej od lutego 2022 r., na raportach ukraińskiej agencji nuklearnej SNRIU oraz na ponad 150 aktualizacjach sytuacji z Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA) – link
