Senat wprowadził 7 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni (projekt poselski).
Senatorowie postanowili obniżyć z uchwalonych przez Sejm 50% do 40% próg przychodów liczony od sprzedaży detalicznej dla placówek handlowych świadczących usługi pocztowe, który jest wymagany do zgody na otwarcie sklepu w niedziele niehandlowe.
Zdecydowali też, że mikroprzedsiębiorca będzie mógł zatrudnić w niedziele i święta uczniów szkół ponadpodstawowych, studentów, rencistów, emerytów i bezrobotnych. Ponadto przedsiębiorca prowadzący handel osobiście będzie mógł korzystać z odpłatnej lub nieodpłatnej pomocy rodziny, w tym osoby pozostającej we wspólnym pożyciu i powinowatego.
Ustawa przewiduje, że w niehandlowe niedziele sklepy świadczące usługi pocztowe będą mogły być otwarte, jeśli wykażą, że rzeczywiście zajmują się przede wszystkim usługami pocztowymi, a nie handlem detalicznym, a przychody z usług pocztowych będą musiały stanowić ponad 50% ich pozostałych przychodów. Ustawa rozszerza katalog osób spokrewnionych, z których nieodpłatnej pomocy będzie mógł korzystać właściciel w niehandlowe niedziele.
W wyniku głosowania Senat nie poparł wniosku o odrzucenie ustawy (46 głosów za, 51 – przeciw, 3 wstrzymujące się) i przyjął ją z 7 poprawkami (100 głosów za).
Do poprawek wprowadzonych przez Senat odniesie się też Sejm.
Inne ustawy
Izba podjęła rezolucję o miejscu Polski w Unii Europejskiej (inicjatywa grupy senatorów), w której uznaje orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z 7 października 2021 r. za niezgodne z podstawowymi zasadami Konstytucji RP i sprzeczne z wymogami polskiej racji stanu. Wyraża też obawę, że „orzeczenie to, wydane przez Trybunał kontrolowany przez partię rządzącą, stanowi prawny wstęp do wyprowadzenia Polski z Unii Europejskiej”. Zdaniem senatorów Konstytucja RP i prawo Unii Europejskiej nie stoją w sprzeczności – przeciwnie, odnosząc się do tych samych wartości: wolności, godności jednostki, solidarności społecznej i rządów prawa – uzupełniają się. „Senat deklaruje, że będzie stał na straży interesu narodowego, którym jest dalsza obecność Polski w Unii Europejskiej” – czytamy w rezolucji.
Senatorowie zapoznali się też z informacją prezesa Najwyższej Izby Kontroli Mariana Banasia w sprawie kontroli w Funduszu Sprawiedliwości. 30 września 2021 r. Najwyższa Izba Kontroli przedstawiła wyniki kontroli w sprawie Funduszu Sprawiedliwości. Kontrola objęła realizację zadań ministra sprawiedliwości oraz prawidłowość i efektywność wykorzystania środków z funduszów przez beneficjentów. Badaniem objęto 35 umów o łącznej wartości 136 mln zł, co stanowiło równowartość 20% udzielonych dotacji. Kontrolą objęto ministra sprawiedliwości oraz 20 podmiotów, z których 14 to organizacje pozarządowe, ale były wśród nich też uczelnia wyższa i szpital specjalistyczny. Według NIK „działania ministra sprawiedliwości i znacznej części organizacji, które otrzymały dotacje skutkowały niegospodarnym i niecelowym wydatkowaniem środków publicznych, a także sprzyjały powstawaniu mechanizmów korupcjogennych w wypadku osób podejmujących decyzje w zakresie rozliczania środków z Funduszu Sprawiedliwości”. Fundusz Sprawiedliwości gromadzi środki zasądzone od sprawców przestępstw. Jego dotacje mają być wykorzystywane do wspierania pokrzywdzonych, którzy odnieśli obrażenia m.in. w wypadkach drogowych będących wynikiem przestępstwa. Środki z funduszu w założeniu przeznaczane mają być na wsparcie prawne, psychologiczne i socjalne dla ofiar przestępstw.
Przedstawiając informację, prezes Marian Banaś podkreślił, że minister sprawiedliwości finansował zadania niezwiązane z celami Funduszu Sprawiedliwości, nadużywał pozanaborowego trybu finansowania oraz podejmował arbitralne decyzje o odmowie przyznania dotacji. Zdaniem prezesa NIK gospodarka finansowa Funduszu Sprawiedliwości była prowadzona z naruszeniem podstawowych zasad finansów publicznych. Jak wskazał, NIK skierowała w tej sprawie 74 wnioski pokontrolne, w tym aż 18 do ministra sprawiedliwości. W jego ocenie Fundusz Sprawiedliwości stanowi niebezpieczny przykład wychodzenia poza ramy wytyczone ogólnie pojmowaną istotą danego funduszu celowego. W tym kontekście Mariusz Banaś wskazał również na to, czy formuła państwowego funduszu celowego nie jest ucieczką przed rygorami ustawy budżetowej.
W debacie senator Krzysztof Kwiatkowski stwierdził, że z informacji przedstawionej przez prezesa NIK wynika, iż mamy do czynienia z kwintesencją programu „Rodzina na swoim” i jest to rodzina Solidarnej Polski. Podkreślił jednak, że za tego typu humorystycznymi stwierdzeniami kryje się tragedia osób, do których pomoc nie trafiła, mimo że na nią zasługiwały. Niestety, mamy do czynienia z systemem zinstytucjonalizowanego marnotrawstwa publicznych środków przez podmioty powiązane rodzinnie, towarzysko czy politycznie. Kwestię bezstronności raportu podjął natomiast senator Rafał Ślusarz. Jak wskazał, odczytana przez prezesa NIK informacja zawierała elementy publicystyczne i emocjonalne, co rzutowało na ocenę zawartości przedstawionego raportu.
Senatorowie z 3 poprawkami poparli ustawę o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Zdecydowali, że w wypadku postanowienia o opuszczeniu Polski wydanego wobec cudzoziemca, nielegalnie przekraczającego granicę wraz z dzieckiem, którego jest on rodzicem, złożenie zażalenia wstrzymuje wykonanie tego postanowienia. Pozostałe zmiany mają charakter legislacyjny. Nowela przewiduje, że cudzoziemiec zatrzymany niezwłocznie po nielegalnym przekroczeniu granicy zewnętrznej UE, decyzją komendanta placówki Straży Granicznej, zostanie zobowiązany do opuszczenia terytorium RP i objęty czasowym zakazem wjazdu do Polski i państw Schengen. Szef Urzędu ds. Cudzoziemców może pozostawić bez rozpoznania wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej, jeśli złoży go cudzoziemiec zatrzymany niezwłocznie po przekroczeniu granicy zewnętrznej UE z Rosją, Białorusią i Ukrainą, chyba że przybył bezpośrednio z terytorium, gdzie grozi mu prześladowanie. Nowelizacja przewiduje też kary grzywny lub więzienia od 6 miesięcy do 5 lat za niszczenie infrastruktury granicznej (ogrodzenia, zasieki, zapory lub rogatki). Dane nielegalnie przekraczającego granicę zostaną zamieszczone w wykazie cudzoziemców, których pobyt w Polsce jest niepożądany, i przekazane do Systemu Informacyjnego Schengen do celów odmowy wjazdu.
Z 7 poprawkami przyjęto ustawę o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (projekt poselski). Izba zdecydowała, że zakaz łączenia przez posłów i senatorów mandatu z zatrudnieniem lub wykonywaniem innych zajęć w spółkach prawa handlowego, w których Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego posiada co najmniej 10% udziałów, będzie obowiązywał już od 1 stycznia 2022 r., a nie jak uchwalił Sejm – od kolejnej kadencji parlamentu. Senatorowie postanowili też, aby o karach w postaci dożywotniego zakazu pracy w instytucjach publicznych sąd decydował nie obligatoryjnie, a fakultatywnie. Rozszerzyli ponadto katalog przestępstw korupcyjnych o przestępstwo działania na szkodę interesu publicznego z przekroczeniem uprawnień lub niedopełnieniem obowiązków. Przyjęte poprawki zmierzają też do zwiększenia funkcjonalności partyjnych rejestrów umów i wpłat oraz rejestru umów jednostek sektora finansów publicznych oraz do zniesienia uznaniowości wysokości kary nakładanej przez PKW za nieprawidłowości w rejestrach partyjnych. Ustawa antykorupcyjna poszerza katalog przestępstw, których popełnienie będzie grozić bardzo surowymi sankcjami, m.in. obligatoryjną utratą pracy, a w wypadku recydywy – dożywotnim zakazem pracy w instytucjach publicznych. Skazani za korupcję nie będą mogli ubiegać się o pieniądze publiczne w ramach przetargów. Wójtowie, burmistrzowie, prezydenci miast, parlamentarzyści nie będą mogli być zatrudniani w spółkach, w których Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego ma co najmniej 10% akcji lub udziałów. Skazanego za korupcję sąd będzie mógł pozbawić praw publicznych. Partie polityczne będą miały obowiązek prowadzenia i aktualizacji rejestrów wpłat, które będą umieszczane w BIP, i prowadzenia rejestru zawieranych umów, też udostępnianego w BIP.
Senat wprowadził 13 poprawek, głównie legislacyjnych i doprecyzowujących, do ustawy o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Izba opowiedziała się m.in. za liberalizacją wymogów kwalifikacyjnych dla instruktorów prawa jazdy kategorii C, C+E, D, D+E, skracając wymagane dla nich doświadczenie w wykonywaniu transportu z 10 do 5 lat. Nowelizacja zakłada, że kierowcy zawodowi będą mogli odbywać kursy kwalifikacyjne i szkolenia okresowe w ramach e-learningu. Aby prowadzić zajęcia dla kierowców w tej formie ośrodek szkolenia w transporcie drogowym będzie musiał istnieć i działać co najmniej od 3 lat. Nowela wprowadza też nowy dokument – kartę kwalifikacji kierowcy, potwierdzającą uprawnienia do wykonywania zawodu, dla osób, którym nie można wydać prawa jazdy ze względu na niespełnienie warunku zamieszkania na terytorium Polski.
Ustawa o zmianie ustawy – Prawo lotnicze oraz ustawy o Straży Granicznej (projekt rządowy) dostosowuje polskie prawo do przepisów UE w sprawie ochrony lotnictwa cywilnego. Wprowadza nowe procedury sprawdzania przez Straż Graniczną przeszłości osób, które pracują na lotniskach cywilnych, czyli m.in. kontrolerów ruchu, osób zatrudnionych w punktach handlowych czy usługowych na lotniskach. Wskazuje zakres czynności podejmowanych w ramach standardowego i rozszerzonego sprawdzenia przeszłości takich osób.
(Senat)
