27 grudnia obchodzimy Narodowy Dzień Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego.
Tego dnia w 1918 r. wybuchł zwycięski zryw, którego efektem było przede wszystkim potwierdzenie przynależności ziem dawnego zaboru pruskiego wchodzących w skład Prowincji Poznańskiej do państwa polskiego.
Sygnałem do rozpoczęcia działań powstańczych była wizyta w Poznaniu powracającego do Polski Ignacego Jana Paderewskiego. Swoim przemówieniem wygłoszonym 26 grudnia poderwał on Wielkopolan do walki. 27 grudnia w reakcji na niemiecką paradę na ulicach Poznania, podczas której zrywano polskie flagi, wywiązały się zamieszki. Do walk przystąpiły oddziały Polskiej Organizacji Wojskowej Zaboru Pruskiego. W następnych dniach działania zbrojne rozszerzały się na kolejne miejscowości. Tereny objęte działaniami zbrojnymi objęła swoją władzą Naczelna Rada Ludowa, z naczelnym wodzem gen. Józefem Dowborem-Muśnickim.
Postanie Wielkopolskie trwało niecałe dwa miesiące. Za dzień jego zakończenia uznaje się 16 lutego 1919 r., kiedy to Niemcy i państwa Ententy podpisały rozejm w Trewirze, w którym zawarto m.in. korzystne dla Polski postanowienia. Niemcy zostali zobowiązani do zaprzestania kroków zaczepnych przeciw Polakom, wytyczono także linię demarkacyjną. Ostatecznie przynależność Wielkopolski do odrodzonej Rzeczypospolitej potwierdził zawarty 28 czerwca 1919 r. traktat wersalski.
Sejm w 2021 r. ustanowił 27 grudnia – dzień rozpoczęcia walk – świętem państwowym: Narodowym Dniem Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego. Ustawa „w hołdzie bohaterom – uczestnikom narodowego zrywu z lat 1918 – 1919, którzy wyzwolili Wielkopolskę spod panowania niemieckiego i przyłączyli ją do odrodzonej Rzeczypospolitej” uchwalona została jednogłośnie.
Narodowy Dzień Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego
W środę, 27 grudnia przypada 105. rocznica wybuchu Powstania Wielkopolskiego, obchodzonego po raz trzeci jako święto państwowe. Oprócz oficjalnych uroczystości na mieszkańców czeka również inscenizacja historycznego przyjazdu Ignacego Jana Paderewskiego, grupy rekonstrukcyjne i śpiewanie piosenek powstańczych.
Jak co roku, główne uroczystości – organizowane przez samorząd województwa – odbędą się 27 grudnia o godz. 16:40 przy pomniku Powstańców Wielkopolskich u zbiegu ulic Wierzbięcice i Królowej Jadwigi. W tym czasie – w historyczną godzinę wybuchu walk – tradycyjnie zabrzmią syreny. Na minutę zatrzymają się także tramwaje i autobusy.
W tym roku organizatorzy przygotowali udogodnienie dla uczestników obchodów – trybunę z 200 miejscami siedzącymi, z której będzie można w wygodny sposób oglądać przebieg uroczystości. Przy powstańczym monumencie pojawi się telebim, na którym transmitowane będą uroczystości tłumaczone bezpośrednio na polski język migowy. Wydarzenie będzie można śledzić także online za pośrednictwem strony www.27 grudnia.pl.
Wcześniej złożone zostaną wieńce na mogile gen. Stanisława Taczaka i płk. Wincentego Wierzejewskiego na Cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan, a także przed tablicami: Dowódców Powstania Wielkopolskiego, Marynarzy Powstańców Wielkopolskich oraz Ignacego Jana Paderewskiego. Odbędzie się również msza św. w farze poznańskiej.
Przyjazd Paderewskiego, obozowisko powstańcze, bezpłatny wstęp do muzeum
Z okazji rocznicy wybuchu zwycięskiego zrywu Wielkopolskie Muzeum Niepodległości przygotowało szereg atrakcji. 26 grudnia o godz. 16:00 na Dworcu Letnim rozpocznie się inscenizacja przyjazdu Ignacego Jana Paderewskiego do Poznania. W rolę kompozytora wcieli się aktor Teatru Nowego – Andrzej Lajborek. O oprawę muzyczną zadba Ryszard Łuczak z Poznańskim Chórem Nauczycieli im. Ignacego Jana Paderewskiego.
Wydarzenie zakończy się przejazdem zabytkowym pociągiem relacji Poznań Główny – Swarzędz – Poznań Główny, który wyruszy z Dworca Letniego (peron 9) o godz. 16:57.
27 grudnia Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 będzie otwarte od 10:00 do 18:00. Z okazji Narodowego Dnia Pamięci Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego wstęp do niego będzie bezpłatny. W ramach obchodów 105. rocznicy zobaczyć można najnowszą wystawę czasową: „Wojska Wielkopolskie w fotografii (1918-1920)” autorstwa Jana Gruszki.
Tego dnia na zwiedzających będzie czekać także fotograf w specjalnym atelier, w którym będzie można wykonać zdjęcie portretowe m.in. w mundurze powstańczym i zachować je na pamiątkę. Od godz. 13:00 do godz. 17:00 organizatorzy zapraszają do odwiedzenia obozowiska powstańczego, które w tym roku powróci przed Muzeum Powstania Wielkopolskiego. Na rynku stanie replika samolotu Fokker D.VII. Będzie można dowiedzieć się, jak ten dwupłatowy myśliwiec produkcji niemieckiej wykorzystali Wielkopolanie.
Stowarzyszenie Grupa Rekonstrukcji Historycznej „3 Bastion Grolman” zaprezentuje się w umundurowaniu oraz zrekonstruuje obozowisko z okresu powstania. Kolejną z atrakcji będzie armata (7,7 cm FK 96 n.A) ze zbiorów WMN. Oprócz historycznej aranżacji oddającej atmosferę 1918 roku, czas umili Kapela zza Winkla, zapraszając do wspólnego śpiewu pieśni patriotycznych z okresu Powstania Wielkopolskiego.
W ramach wydarzeń odbędzie się również spacer historyczny śladami niepodległościowego zrywu. Na najmłodszych miłośników historii (6-10 lat) czekają warsztaty pt. „Historia plasteliną opowiedziana”, które poprowadzi Roman Kosmala. Na zajęcia obowiązują zapisy telefoniczne (691 266 779) lub mailowe (edukacja@wmn.poznan.pl). Udział w wydarzeniu jest bezpłatny.
Dzień później – 28 grudnia o godz. 11:00 będzie można zwiedzić z przewodnikiem Muzeum Martyrologii Wielkopolan – Fort VII. Wydarzenie rozpocznie się złożeniem kwiatów i zapaleniem zniczy pod Ścianą Śmierci. Elementem zwiedzania będzie także filmowa prezentacja sylwetek Powstańców Wielkopolskich, którzy w związku ze swoim zaangażowaniem w zryw zostali uwięzieni lub zamordowani w forcie.
Śpiewanki Powstańcze
27 grudnia na pl. Kolegiackim o godz. 18:30 rozpoczną się Śpiewanki Powstańcze. Na scenie pojawi się ok. 40 poznańskich artystów – soliści oraz instrumentaliści z Teatru Muzycznego, Teatru Polskiego oraz Chór Poznańczyków, w skład którego wejdzie przede wszystkim chór Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, ale dołączyć będzie mógł każdy.
Na miejscu będą zapewnione darmowe śpiewniki, teksty piosenek zostaną również wyświetlone na telebimie. Podczas wydarzenia będą rozdawane darmowe chorągiewki Powstania Wielkopolskiego i gorąca herbata, a także za symboliczną kwotę sprzedawane będzie grzane wino, z którego dochód pójdzie na cele charytatywne. Impreza odbędzie się pod hasłem „105 lat radości z wolności!”.
Uroczystości w Warszawie
Powstanie będzie świętowane nie tylko w regionie. 28 grudnia w Warszawie odbędzie się przemarsz ulicami stolicy. Radosny, pełen powstańczych flag i emblematów korowód zakończy się na placu Marszałka J. Piłsudskiego, gdzie przy Grobie Nieznanego Żołnierza złożone zostaną kwiaty.
Po raz pierwszy w historii ulice stolicy oraz Grób Nieznanego Żołnierza zostaną ozdobione powstańczymi flagami. Wcześniej w Archikatedrze Warszawskiej odbędzie się msza święta.
Powstanie Wielkopolskie wybuchło 27 grudnia 1918 r. Trwało 52 dni i było wyrazem niezwykłego obywatelskiego zjednoczenia przekutego w walkę o wolność i niepodległość kraju.
