Ruch bezwizowy ułatwia kontakty międzyludzkie i wzmacnia więzi biznesowe, społeczne oraz kulturowe między UE i państwami partnerskimi.
Jednak jego utrzymanie wymaga stałej czujności i reagowania na nadużycia.
Ruch bezwizowy przynosi znaczne korzyści gospodarcze, społeczne i kulturowe oraz promuje podróże i sektor turystyki. Przynosi on korzyści państwom członkowskim UE i krajom partnerskim. Polityka wizowa jest również ważnym narzędziem współpracy UE z krajami partnerskimi.
Jednocześnie zmieniający się kontekst geopolityczny przyniósł nowe wyzwania związane z ruchem bezwizowym. W związku z tym istotne jest, aby UE była dobrze przygotowana do radzenia sobie z przypadkami nadużywania ruchu bezwizowego, takimi jak na przykład wzrost liczby przybywających osób o nieuregulowanym statusie ze względu na brak dostosowania do polityki wizowej UE, programy obywatelstwa dla inwestorów w państwach objętych ruchem bezwizowym lub zagrożenia hybrydowe, takie jak sponsorowane przez państwo instrumentalne traktowanie migrantów.
Więcej o ruchu bezwizowym do UE przeczytasz TUTAJ.
W celu szybszego i bardziej zdecydowanego reagowania na te wyzwania Komisja proponuje przegląd obecnego mechanizmu zawieszającego zwolnienie z obowiązku wizowego. Wniosek stanowi realizację zobowiązania przewodniczącej Ursuli von der Leyen podjętego przed posiedzeniem Rady Europejskiej 20 marca 2023 r. do wzmocnienia mechanizmu zawieszającego zwolnienie z obowiązku wizowego i monitorowania państw zwolnionych z obowiązku wizowego.
Do wniosku dołączono szóste sprawozdanie w ramach mechanizmu zawieszającego zwolnienie z obowiązku wizowego.
I. Wzmocnienie mechanizmu zawieszającego ruch bezwizowy
Obecnie mechanizm ten może być uruchamiany jedynie w szczególnych przypadkach, na przykład nagłego i znacznego wzrostu nielegalnej migracji lub zagrożeń dla bezpieczeństwa. Proponowana zmiana obejmie:
- rozszerzenie podstaw do zawieszenia ruchu bezwizowego, tak jak w przypadku niewystarczającego dostosowania do polityki wizowej UE, zagrożeń hybrydowych i funkcjonowania programów obywatelstwa dla inwestorów;
- wydłużenie czasu trwania obecnej procedury, aby zapewnić więcej czasu na działania naprawcze. Wprowadza się nowy tryb pilny w celu szybszego reagowania w razie potrzeby, takiej jak znaczny wzrost liczby przybywających osób lub zagrożenia dla bezpieczeństwa.
- wzmocnienie obowiązków Komisji w zakresie monitorowania i sprawozdawczości w odniesieniu do wszystkich państw zwolnionych z obowiązku wizowego, w których zidentyfikowano wyzwania.
II. Szóste sprawozdanie w ramach mechanizmu zawieszającego zwolnienie z obowiązku wizowego
Od 2017 r. Komisja wydaje sprawozdania roczne w ramach mechanizmu zawieszającego zwolnienie z obowiązku wizowego. Szóste sprawozdanie obejmuje państwa prowadzące dialog w sprawie liberalizacji reżimu wizowego z Bałkanów Zachodnich i Partnerstwa Wschodniego, a także państwa Pacyfiku i Karaibów, które wprowadziły programy obywatelstwa dla inwestorów.
W sprawozdaniu stwierdzono, że wszystkie osiem państw musi podjąć dalsze działania w celu dostosowania swojej polityki wizowej do polityki UE i kontynuować wysiłki na rzecz zapobiegania składaniu bezzasadnych wniosków o azyl. Konieczne są również dalsze wysiłki na rzecz zapobiegania nielegalnej migracji, a także walki z przestępczością zorganizowaną i korupcją. W sprawozdaniu podkreślono również obawy Komisji dotyczące programów obywatelstwa dla inwestorów, które promują bezwizowy dostęp do UE.
Komisja będzie nadal wdrażać nowe kompleksowe podejście do monitorowania zapowiedziane w komunikacie z maja 2023 r., obejmujące wszystkie państwa trzecie zwolnione z obowiązku wizowego. W oparciu o wyniki tego procesu monitorowania Komisja w dalszym ciągu będzie przedstawiała sprawozdania na temat państw trzecich zwolnionych z obowiązku wizowego w związku z wyzwaniami związanymi z migracją i bezpieczeństwem.
Ruch bezwizowy w zasadniczy sposób ułatwia kontakty międzyludzkie i wzmacnia więzi biznesowe, społeczne i kulturowe między UE i państwami partnerskimi. Utrzymanie tego stanu rzeczy i objęcie ruchem bezwizowym większej liczby państw wymaga jednak stałej czujności. Dlatego też proponujemy silniejszy mechanizm, który umożliwi nam szybkie przeciwdziałanie wszelkim nadużyciom związanym z ruchem bezwizowym, zwłaszcza gdy prowadzą one do nielegalnej migracji lub zagrożenia dla bezpieczeństwa UE
– Margaritis Schinas, wiceprzewodniczący do spraw promowania naszego europejskiego stylu życia – 18/10/2023
Ruch bezwizowy między UE a jej państwami partnerskimi na całym świecie jest znaczącym osiągnięciem. Zniesienie obowiązku wizowego ułatwia mobilność i kontakty międzyludzkie oraz stanowi zachętę do kluczowych reform politycznych. Niemniej jednak pojawiają się wyzwania związane z ruchem bezwizowym, którym musimy być gotowi stawić czoła. Dlatego musimy wzmocnić monitorowanie unijnego ruchu bezwizowego oraz wzmocnić mechanizm zawieszający zwolnienie z obowiązku wizowego
– Ylva Johansson, komisarz do spraw wewnętrznych – 18/10/2023
Dalsze kroki
Wniosek Komisji dotyczący zmiany mechanizmu zawieszającego zwolnienie z obowiązku wizowego będzie przedmiotem negocjacji w Parlamencie Europejskim i Radzie.
Komisja będzie w dalszym ciągu co najmniej raz w roku składać sprawozdania Parlamentowi Europejskiemu i Radzie. Monitorowanie aspektów związanych z wymogami liberalizacji reżimu wizowego będzie również nadal uwzględniane w przygotowywanym przez Komisję co roku pakiecie „rozszerzenie” oraz, w stosownych przypadkach, w negocjacjach w sprawie przystąpienia do UE.
Kontekst
Z ruchu bezwizowego do UE korzysta obecnie 60 państw trzecich. Obywatele tych państw mogą wjechać do strefy Schengen bez wizy na pobyt krótkoterminowy do 90 dni w każdym 180-dniowym okresie. W 2013 r. wprowadzono mechanizm zawieszający zwolnienie z obowiązku wizowego, którego głównym celem było umożliwienie tymczasowego zawieszenia zwolnienia z obowiązku wizowego w przypadku nagłego i znacznego wzrostu nielegalnej migracji. Mechanizm ten został następnie zmieniony w 2017 r. poprzez ułatwienie państwom członkowskim powiadamiania o okolicznościach prowadzących do ewentualnego zawieszenia, a także poprzez umożliwienie Komisji uruchomienia mechanizmu z jej własnej inicjatywy.
Komisja może również uruchomić mechanizm w przypadku, gdy państwa, które były objęte dialogiem na temat liberalizacji reżimu wizowego, przestały spełniać niektóre kryteria tej liberalizacji.
