Katowice, Lublin, Bielsko-Biała i Kołobrzeg w finale konkursu na Europejską Stolicę Kultury 2029!
Katowice, Lublin, Bielsko-Biała i Kołobrzeg zostały wybrane przez ekspertów spośród 12 miast kandydujących do tytułu Europejska Stolica Kultury.
„Bardzo się cieszę z bogactwa tego naboru, z tego że w konkursie wzięło udział 12 miast. Eksperci także podkreślają to jako bardzo pozytywne zjawisko. Różnorodność kandydatur jest widoczna na pierwszy rzut oka, chociażby poprzez skalę, ale także poprzez Państwa podejście. (…) Dziękuję wszystkim Państwu za uczestnictwo, ponieważ z pewnością zaowocuje ono wieloma ciekawymi inicjatywami kulturalnymi” – powiedział minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński (nauczyłby się prawidłowo mówić po polsku – red.) na konferencji, podczas której przewodnicząca Panelu Ekspertów Suvi Innila przedstawiła wyniki I etapu naboru na Europejską Stolicę Kultury 2029.
Minister kultury przypomniał, że tytuł Europejskiej Stolicy Kultury przyznawany jest od 1985 roku, a pomysłodawczynią tej inicjatywy była grecka minister Kultury Melina Mercouri.
– Inicjatywa ustanawiania Europejskiej Stolicy Kultury ma na celu ochronę i promowanie bogactwa i różnorodności kultur w Europie. Jest to szczególnie ważne wobec zachodzących zmian i tego co obserwujemy w UE. Obrona bogactwa i różnorodności kultur to jest wartość nadrzędna i jest ona szanowana przez UE. Chcę zadeklarować w imieniu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, że będziemy wspierać te projekty, tak jak było to 8 lat temu. To jest obowiązek państwa polskiego, żeby zwycięskie miasto otrzymało wsparcie z budżetu – powiedział prof. Piotr Gliński.
Szef resortu kultury przypomniał, że w ciągu ostatnich ośmiu lat budżet polskiej kultury wzrósł o 112%, a w przyszłorocznym budżecie jest to kwota ponad 8 mld zł. Dzięki tak dużym nakładom, o 100% wzrosła liczba instytucji kultury współprowadzonych przez MKiDN.
– Wydaje mi się, że ostatnie 8 lat to był okres dobrej współpracy pomiędzy Ministerstwem a samorządami. To jest dowód na to, że Polska – niezależnie od podziałów politycznych – docenia i będzie doceniała kulturę, która jest bez wątpienia kwestią priorytetową – podkreślił minister kultury.
W naborze na Europejską Stolicę Kultury 2029 zdecydowało się wziąć udział aż 12 miast: Bielsko-Biała, Bydgoszcz, Jastrzębie-Zdrój, Katowice, Kielce, Kołobrzeg, Lublin, Opole, Płock, Pszczyna, Rzeszów i Toruń. Wnioski były oceniane przez panel niezależnych ekspertów, który składał się z 10 osób wyznaczonych przez Parlament Europejski, Radę UE, Komisję Europejską i Komitet Regionów, a także dwóch ekspertów wyznaczonych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
W 2029 r. Europejską Stolicą Kultury zostanie trzecie w historii polskie miasto: w 2000 r. był nią Kraków, a w 2016 r. – Wrocław. W 2029 r. Europejską Stolicę Kultury będzie równocześnie jedno z miast w Szwecji (wybór wstępny w ramach tego konkursu zostanie dokonany na początku 2024 r.).
Tytuł Europejskiej Stolicy Kultury jest corocznie przyznawany dwóm lub trzem miastom.
Trzy Europejskie Stolice Kultury 2023 to Timişoara, (Rumunia), Eleusis (Grecja) oraz Veszprem (Węgry).
Europejskie Stolice Kultury w kolejnych latach:
- 2024: Bad Ischl (Austria), Tartu (Estonia) i Bodø (Norwegia)
- 2025: Chemnitz (Niemcy) i Nova Gorica (Słowenia)
- 2026: Oulu (Finlandia) i Trenczyn (Słowacja)
- 2027: Lipawa (Łotwa) i Évora (Portugalia)
- 2028: Czeskie Budziejowice (Czechy), Skopje (Macedonia Północna, do czasu formalnego zatwierdzenia) oraz miasto we Francji (decyzja w grudniu 2023 r.)
Ministerstwo, które jest organizatorem konkursu, nie bierze udziału w ocenie wniosków i wyborze kandydatur.
Katowice na krótkiej liście konkursu o Europejską Stolicę Kultury
Katowice i Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia o krok bliżej tytułu Europejskiej Stolicy Kultury 2029. Decyzją międzynarodowego jury miasto trafiło na tzw. krótką listę konkursu wraz z Bielskiem, Lublinem oraz Kołobrzegiem.
– Konkurencja była bardzo zacięta, swoje wnioski złożyło aż 12 polskich miast! Tym większa jest nasza radość, że wspólna kandydatura Katowic oraz Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii znalazła uznanie w oczach jury, które umieściło nas na tzw. short liście – mówi Marcin Krupa, prezydent Katowic. – To dopiero półmetek naszych starań o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2029, jednak już teraz dziękuję za ogrom pracy wykonany przez wszystkich zaangażowanych i lobbujących za naszą kandydaturą, a miastom z którymi rywalizujemy gratuluję znakomicie przygotowanych aplikacji – dodaje prezydent.
Jurorzy, 9 specjalistów wskazanych przez Unię Europejską i 2 nominowanych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, miało wyjątkowo trudne zadanie. Od poniedziałku do czwartku trwały przesłuchania konkursowe – każde z kandydujących miast miało 45 minut na prezentację. Kolejne 45 minut to była sesja pytań ze strony jurorów i odpowiedzi kandydatów. Na ostateczną decyzję wpłynęła więc zarówno jakość wniosku aplikacyjnego, jak i siła argumentów użytych w prezentacji połączona z dobrym wynikiem sesji pytań.
Katowice wystartowały w konkursie jako reprezentant całej Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Program, jaki znalazł się więc we wniosku, został przygotowany w porozumieniu z twórcami i ludźmi kultury z 41 miast i gmin GZM, a program został tak skonstruowany, aby mógł trafić do jak najszerszej grupy mieszkańców.
Hasłem konkursowym Katowic i GZM brzmiało Play!
– Play! to zaproszenie do odkrycia, że kultura jest niewyczerpanym źródłem radości i pozytywnych emocji. Niezbędną częścią życia i filarem naszego dobrostanu. Play! jest możliwe tylko wtedy, gdy przestrzegamy zasad fair play. Dlatego nasza kandydatura opiera się na zasadach dostępności i równego traktowania, a więc z powodzeniem funkcjonujących w całej Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii – mówi Kazimierz Karolczak, przewodniczący zarządu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.
Play! otwiera kulturę na zjawiska do tej pory w niej marginalizowane, choćby kulturę gier wideo czy sporty miejskie. Zaprezentowany program wykorzystuje wszystkie atuty Katowic i Metropolii, w tym intensywne życie muzyczne, tradycje amatorskich ruchów artystycznych (w tym malarstwa naiwnego) czy inwestycji takich jak Hub Gamingowo-Technologiczny tworzony na Nikiszowcu.
Teraz przed miastem kolejny krok. Na podstawie wniosków jurorów miasto musi przygotować zaktualizowany wniosek konkursowy, a następnie przygotować wizytę studyjną jurorów. Decyzję o tym, które miasto zostanie Europejską Stolicą Kultury 2029, poznamy najpewniej w czerwcu 2024 roku.
O Konkursie
Tytuł Europejskiej Stolicy Kultury przyznawany jest od 1985 roku. Pomysłodawczynią tej inicjatywy była grecka minister kultury Melina Mercouri.
Działanie na rzecz „Europejskich Stolic Kultury” ma na celu ochronę i promowanie bogactwa i różnorodności kultur w Europie oraz podkreślanie ich cech wspólnych, przy jednoczesnym zwiększaniu poczucia przynależności obywateli do wspólnej przestrzeni kulturowej. Zachęca do wzajemnego zrozumienia i dialogu międzykulturowego, a także do wyeksponowania wspólnego dziedzictwa kulturowego. Ma również na celu wspieranie wkładu kultury w długoterminowy rozwój miast, które mogą włączyć w działania otaczające je obszary, zgodnie z ich indywidualnymi strategiami i priorytetami.
Miasto, które zostaje Europejską Stolicą Kultury, przez rok realizuje specjalny program kulturalny, korzysta też z inwestycji, które mają przyczynić się do jego rewitalizacji i wspomóc długoterminowy rozwój.
Początkowo tytuł otrzymywało jedno miasto, od 2001 roku – dwa miasta z UE, a co kilka lat trzy – wspólnie z krajem stowarzyszonym lub kandydującym do UE. W 2029 r. polskie miasto zostanie Europejską Stolicą Kultury po raz trzeci. Do tej pory tym zaszczytnym tytułem zostały wyróżnione dwa miasta: Kraków w 2000 roku i Wrocław w 2016 roku. W 2029 roku Europejskimi Stolicami Kultury będą: miasto polskie i miasto reprezentujące Szwecję.
