Izba Senatu zdecydowała jednogłośnie o wniesieniu do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej.
Senat w dalszych pracach nad tą inicjatywą ustawodawczą będzie reprezentował senator Ryszard Majer.
Z wnioskiem o podjęcie tej inicjatywy wystąpiła Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej, która podczas rozpatrywania nowelizacji kodeksu rodzinnego dostrzegła potrzebę wprowadzenia zmian legislacyjnych wykraczających poza materię tej ustawy i przedstawiła projekt ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej. Przewiduje on, że w razie podejrzenia przemocy domowej wobec dziecka kurator sądowy i pracownik socjalny będą uprawnieni do uzgodnienia doraźnego terminu konsultacji z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej lub psychologiem, wyznaczonego nie później niż w ciągu 3 dni roboczych od daty zgłoszenia. W wyznaczonym terminie i miejscu rodzic lub opiekun prawny będą zobowiązani do stawienia się z dzieckiem. Po konsultacji lekarz lub psycholog niezwłocznie wydadzą zaświadczenie, w którym przedstawią jej wyniki, szczególnie dotyczące okoliczności zgłaszanych przez kuratora sądowego albo pracownika socjalnego. Jeżeli rodzic lub prawny opiekun nie stawią się z dzieckiem w wyznaczonym terminie, kurator sądowy albo pracownik socjalny niezwłocznie zawiadomią o tym sąd opiekuńczy i prokuratora.
Jak stwierdzono w uzasadnieniu projektu, kuratorzy sądowi i pracownicy socjalni podczas wykonywania swoich obowiązków niejednokrotnie napotykają okoliczności, które mogą nasuwać podejrzenie, że wobec dziecka stosowana jest przemoc domowa. Często nie są one jednak jednoznaczne i powinny być zweryfikowane przez osoby kompetentne do postawienia diagnozy o charakterze medycznym. Dlatego jednoznaczne wyjaśnienie takich okoliczności wymaga szybkiej reakcji, co w świetle obecnie obowiązujących przepisów jest utrudnione. W związku z tym projekt wprowadza zmiany w ustawie o przeciwdziałaniu przemocy domowej, które umożliwią kuratorowi sądowemu i pracownikowi socjalnemu uzgodnienie terminu konsultacji z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej lub psychologiem w razie podejrzenia przemocy domowej wobec dziecka. Dzięki temu będą mogli szybko podjąć decyzję co do dalszych działań i ewentualnej potrzeby powiadomienia właściwych organów.
Izba wprowadziła 16 poprawek do ustawy o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw. Senatorowie zdecydowali, że reprezentant dziecka będzie przekazywał określone informacje także rodzicowi zastępczemu. Doprecyzowali przepis dotyczący obowiązkowego uczestnictwa w szkoleniach przez sędziów orzekających w sprawach z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego, rozszerzyli przepis zobowiązujący sędziów do szkoleń w sprawach dzieci, m.in. przez określenie minimalnego czasu takich szkoleń oraz uszczelnienie systemu kontroli nad instytucjami zobowiązanymi do wdrożenia standardów ochrony osób małoletnich. Kolejna zmiana ma na celu doprecyzowanie rodzaju placówek, które będą miały obowiązek wprowadzenia standardów ochrony małoletnich. Senatorowie zdecydowali też, że obowiązek wprowadzenia standardów ochrony małoletnich będą miały także podmioty prowadzące inne miejsca zakwaterowania zbiorowego. Wprowadzili przepis dotyczący wynagradzania ekspertów za pracę związaną z przeprowadzaniem analizy zdarzeń, na skutek których małoletni poniósł śmierć lub doznał ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. Senatorowie rozszerzyli skład Zespołu do Spaw Ochrony Małoletnich przy ministrze sprawiedliwości rozszerzono o przedstawiciela Krajowej Rady Kuratorów. Inna zmiana przesuwa na 31 grudnia 2026 r. termin wejścia w życie pierwszego krajowego planu przeciwdziałania przestępczości przeciwko wolności seksualnej i obyczajności na szkodę małoletnich.
Ustawa o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (projekt poselski)
Wprowadza ona zmiany w kilku ustawach w celu podwyższenia standardów uczestnictwa małoletnich w procedurach sądowych, wzmocnienia ich ochrony, w tym przed skrzywdzeniem, a także większego poszanowania praw osób z niepełnosprawnościami.
Nowelę, nazywaną „ustawą Kamilka”, przygotowano po tragicznej śmierci 8-letniego Kamila z Częstochowy.
Przewiduje ona m.in. obowiązek analizowania najpoważniejszych wypadków przemocy. Analizy będą prowadzone przez zespół 6 ekspertów (po 1 z dziedziny prawa, pediatrii, psychologii, psychiatrii, pedagogiki i socjologii), powoływany przez ministra sprawiedliwości na 4 lata. W analizie każdorazowo będzie uczestniczyć też 2 konsultantów – przedstawicieli organizacji pozarządowych. Nowela określa rownież rodzaj i zakres obowiązkowego szkolenia i doskonalenia zawodowego sędziów orzekających w sprawach z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego. Doprecyzowuje również obowiązki pracowników socjalnych w razie okoliczności uzasadniających odebranie dziecka z rodziny. Ustawa wprowadza standardy ochrony małoletnich we wszystkich placówkach pracujących z dziećmi: weryfikację personelu w związku z przestępstwami seksualnymi i związanymi z przemocą na szkodę dzieci, opracowanie i przestrzeganie kodeksu bezpiecznych relacji personel – dziecko. Zakłada także opracowanie i wdrożenie jasnych ścieżek postępowania na wypadek podejrzenia krzywdzenia dziecka – w wyniku przemocy ze strony członka personelu, przemocy domowej czy przemocy rówieśniczej. Powstanie wzór kwestionariusza zagrożenia życia lub zdrowia dziecka, wykorzystywany przez pracowników socjalnych, policjantów i pracowników ochrony zdrowia.
Dla małoletniego pozostającego pod władzą rodzicielską, którego żadne z rodziców nie może reprezentować, sąd opiekuńczy ustanowi reprezentanta, upoważnionego do wszelkich czynności łączących się ze sprawą, również w zakresie zaskarżenia i wykonania orzeczenia. Reprezentantem będzie mógł być adwokat lub radca prawny, wykazujący znajomość spraw tego dziecka. Organy, instytucje, stowarzyszenia, organizacje społeczne będą obowiązane do udzielenia mu informacji o dziecku. Nowela wprowadza wysłuchanie dziecka – tylko za jego zgodą i tylko raz w toku postępowania – jeżeli jego rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości na to pozwalają. Wysłuchanie będzie można powtórzyć, jeśli wyjdą na jaw istotne okoliczności. Nowelizacja ustanawia też kuratora dla osoby z niepełnosprawnością, który ma być wsparciem, a nie zastąpieniem ustawowym, w załatwianiu spraw prawnych.
Izba wprowadziła 16 poprawek
Izba wprowadziła 16 poprawek do ustawy o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (projekt poselski). Senatorowie zdecydowali, że reprezentant dziecka będzie przekazywał określone informacje także rodzicowi zastępczemu. Doprecyzowali przepis dotyczący obowiązkowego uczestnictwa w szkoleniach przez sędziów orzekających w sprawach z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego, rozszerzyli przepis zobowiązujący sędziów do szkoleń w sprawach dzieci, m.in. przez określenie minimalnego czasu takich szkoleń oraz uszczelnienie systemu kontroli nad instytucjami zobowiązanymi do wdrożenia standardów ochrony osób małoletnich. Kolejna zmiana ma na celu doprecyzowanie rodzaju placówek, które będą miały obowiązek wprowadzenia standardów ochrony małoletnich. Senatorowie zdecydowali też, że obowiązek wprowadzenia standardów ochrony małoletnich będą miały także podmioty prowadzące inne miejsca zakwaterowania zbiorowego. Wprowadzili przepis dotyczący wynagradzania ekspertów za pracę związaną z przeprowadzaniem analizy zdarzeń, na skutek których małoletni poniósł śmierć lub doznał ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. Senatorowie rozszerzyli skład Zespołu do Spaw Ochrony Małoletnich przy ministrze sprawiedliwości rozszerzono o przedstawiciela Krajowej Rady Kuratorów. Inna zmiana przesuwa na 31 grudnia 2026 r. termin wejścia w życie pierwszego krajowego planu przeciwdziałania przestępczości przeciwko wolności seksualnej i obyczajności na szkodę małoletnich.
Nowelizacja kodeksu rodzinnego wprowadza ona zmiany w kilku ustawach w celu podwyższenia standardów uczestnictwa małoletnich w procedurach sądowych, wzmocnienia ich ochrony, w tym przed skrzywdzeniem, a także większego poszanowania praw osób z niepełnosprawnościami. Nowelę, nazywaną „ustawą Kamilka”, przygotowano po tragicznej śmierci 8-letniego Kamila z Częstochowy. Przewiduje ona m.in. obowiązek analizowania najpoważniejszych wypadków przemocy. Analizy będą prowadzone przez zespół 6 ekspertów (po 1 z dziedziny prawa, pediatrii, psychologii, psychiatrii, pedagogiki i socjologii), powoływany przez ministra sprawiedliwości na 4 lata. W analizie każdorazowo będzie uczestniczyć też 2 konsultantów – przedstawicieli organizacji pozarządowych. Nowela określa również rodzaj i zakres obowiązkowego szkolenia i doskonalenia zawodowego sędziów orzekających w sprawach z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego. Doprecyzowuje również obowiązki pracowników socjalnych w razie okoliczności uzasadniających odebranie dziecka z rodziny. Ustawa wprowadza standardy ochrony małoletnich we wszystkich placówkach pracujących z dziećmi: weryfikację personelu w związku z przestępstwami seksualnymi i związanymi z przemocą na szkodę dzieci, opracowanie i przestrzeganie kodeksu bezpiecznych relacji personel – dziecko. Zakłada także opracowanie i wdrożenie jasnych ścieżek postępowania na wypadek podejrzenia krzywdzenia dziecka – w wyniku przemocy ze strony członka personelu, przemocy domowej czy przemocy rówieśniczej. Powstanie wzór kwestionariusza zagrożenia życia lub zdrowia dziecka, wykorzystywany przez pracowników socjalnych, policjantów i pracowników ochrony zdrowia. Dla małoletniego pozostającego pod władzą rodzicielską, którego żadne z rodziców nie może reprezentować, sąd opiekuńczy ustanowi reprezentanta, upoważnionego do wszelkich czynności łączących się ze sprawą, również w zakresie zaskarżenia i wykonania orzeczenia. Reprezentantem będzie mógł być adwokat lub radca prawny, wykazujący znajomość spraw tego dziecka. Organy, instytucje, stowarzyszenia, organizacje społeczne będą obowiązane do udzielenia mu informacji o dziecku. Nowela wprowadza wysłuchanie dziecka – tylko za jego zgodą i tylko raz w toku postępowania – jeżeli jego rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości na to pozwalają. Wysłuchanie będzie można powtórzyć, jeśli wyjdą na jaw istotne okoliczności. Nowelizacja ustanawia też kuratora dla osoby z niepełnosprawnością, który ma być wsparciem, a nie zastąpieniem ustawowym, w załatwianiu spraw prawnych.
