96 proc. badanych deklaruje znajomość pojęcia autyzmu.
W ciągu czterech lat wzrosła ona o 13 punktów procentowych. Najczęściej Polacy mają ogólną wiedzę na temat tego, czym jest autyzm oraz jakie cechy i zachowania wyróżniają osoby w spektrum.
Osoby autystyczne są coraz bardziej „widoczne”. W porównaniu z wynikami badania z roku 2017, wzrósł odsetek deklaracji kontaktu z osobą z autyzmem lub jej historią – wskazania wynoszą w sumie 59 proc. Relatywnie wielu badanych deklaruje kontakt z osobą z autyzmem na polu zawodowym.
Postrzeganie autyzmu u osób w spektrum nie jest jednak pozbawione błędów poznawczych. Powszechnej znajomości pojęcia „autyzm” wciąż towarzyszą mity i stereotypy.
– Największym mitem wciąż jest, że szczepienia mogą powodować autyzm. Badania naukowe dowodzą, że źródła autyzmu są neurorozwojowe i sięgają stanu prenatalnego dziecka. Częstość występowania autyzmu u dzieci szczepionych i nieszczepionych nie różni się statystycznie. Związek szczepień i autyzmu to mit. Należy z nim walczyć, zwłaszcza teraz w czasach pandemii – mówi Tomasz Michałowicz, prezes Fundacji JiM.
Wśród innych, równie popularnych stereotypów znalazły się:
- Ponadprzeciętne, wybitne zdolności (63 proc. wskazań). Osoby autystyczne są takimi samymi ludźmi jak wszyscy. I tak jak wśród wszystkich ludzi zdarzają się wśród nich osoby o wybitnych uzdolnieniach. Nie jest to jednak cecha powszechna, ani charakteryzująca osoby w spektrum autyzmu.
- Wszystkie osoby z autyzmem mają problemy z rozpoznaniem emocji (86 proc. wskazań). Osoby z autyzmem uczą się rozpoznawać emocje. Potrafią otwierać się na innych, wchodzić w relacje i zawierać przyjaźnie.
- Ograniczone obszary zainteresowań (78 proc. wskazań). Osoby w spektrum mogą mieć wiele zainteresowań i poświęcać im wiele uwagi.
Jednak w tym samym badaniu wiele wskazań uzyskały odpowiedzi, które mogłyby wykluczać niektóre z utartych mitów.
- Osoby w spektrum autyzmu mogą zawierać przyjaźnie (68 proc. wskazań). To często wskazywana odpowiedź, który pojawia się pomimo stereotypów na temat wycofania, trudności w kontaktach społecznych, problemów z komunikacją.
- Osoby w spektrum autyzmu mogą żyć samodzielnie (53 proc. wskazań). Wcześnie rozpoczęta terapia i zwiększająca się świadomość oraz akceptacja autyzmu w społeczeństwie znacznie zwiększają tę możliwość.
- Osoby w spektrum autyzmu mogą pracować zawodowo (62 proc. wskazań). Jednocześnie 63 proc. zadeklarowało, że będąc pracodawcą zdecydowaliby się na zatrudnienie w swojej firmie osoby w spektrum, jeżeli spełniałaby warunki formalne w zakresie wymaganych kompetencji.
Większość pozytywnych wskazań wzrosła od ostatnich badań z 2017 roku. Badania wskazują, że zwiększa się akceptacja i świadomość autyzmu w społeczeństwie. To dobry znak dla osób w spektrum, które mogą liczyć na empatię i wsparcie otoczenia. To sygnał, że każda historia osób w spektrum może doczekać szczęśliwego zakończenia.
Ten wniosek łączy się bezpośrednio z tegoroczną kampanią Fundacji JiM – Polska Na Niebiesko pod hasłem „Autyzm. Odmień moją historię”, która właśnie dobiega końca, a swój finał ma 2 kwietnia, w Światowy Dzień Świadomości Autyzmu.
Stany lękowe, depresja, myśli samobójcze. To problemy, które często dotyczą osób w spektrum autyzmu.
Na TeleJiM – telefon pomocowy Fundacji JiM – dzwonią setki osób z autyzmem i ich bliskich w trudnej sytuacji. Zwłaszcza teraz, w czasach pandemii, Fundacja podejmuje setki interwencji w sytuacjach kryzysowych. Specjaliści Fundacji, psychologowie i terapeuci dwoją się i troją, by wesprzeć osoby z autyzmem i ich opiekunów.
– Stany lękowe i depresja są obecnie bardzo poważnym problemem. Nasza pomoc jest możliwa dzięki wsparciu darczyńców. Dlatego w tegorocznej kampanii PNN poruszamy ten temat. Pozyskane środki przeznaczamy m.in. na organizację wsparcia dla osób w kryzysie psychicznym – mówi Hanna Bednarek-Kolasińska, rzecznik prasowy Fundacji JiM.
W kampanii przedstawiona jest historia Krzyśka w spektrum autyzmu. Historia zwraca uwagę na problem samotności i stygmatyzacji, który powoduje stany lękowe, depresję i myśli samobójcze. Pandemia dodatkowo eskaluje ten problem. Dane użyte w kampanii zaczerpnięte są z opracowań naukowych, m.in. z „Suicidal ideation and suicide plans or attempts in adults with Asperger’s syndrome attending a specialist diagnostic clinic: a clinical cohort study” za The Lancet. W opracowaniu tym naukowcy stwierdzają, że w badanej grupie 66% osób w spektrum autyzmu ma lub miało myśli samobójcze.
Fundacja JiM nie przechodzi obok tego problemu obojętnie.
– Mam syna z zespołem Aspergera i doceniam tę kampanię. Zarówno ta ostatnia akcja, jak i inne inicjatywy Fundacji JiM przypominają mi i innym rodzicom dzieci ze spektrum o tym, jak poważny, trudny i skomplikowany jest to temat. Dane, o których nam się przypomina, nie są miłe i przyjemne. Ale są prawdziwe. Po to są organizacje pozarządowe, aby angażując darczyńców przypominać o tym, że rozwiązują poważne i realne problemy społeczne – komentuje Andrzej Pietrucha, Fundacja Akademia Organizacji Obywatelskich, ojciec syna z zespołem Aspergera, wolontariusz Fundacji JiM – członek Rady.
– Obowiązkiem każdej organizacji pozarządowej, która chce działać strategiczne i odpowiedzialnie realizować swoją misję jest organizowanie cyklicznie, w sposób planowy i świadomy, kampanii, które mają informować i angażować darczyńców – dodaje Andrzej Pietrucha.
Fundacja JiM od 19 lat niesie pomoc osobom z autyzmem oraz ich opiekunom. Jej celem jest tworzenie lepszego świata dla osób z autyzmem, walka o dostęp do diagnozy i terapii oraz budowanie akceptacji i wsparcie osób dorosłych w spektrum. Pomoc Fundacji w ciągu roku to m.in. 302 zdiagnozowanych dzieci, 1187 kryzysowych interwencji, 14185 godzin walki o samodzielność. Fundacja JiM jest również organizatorem ogólnopolskiej akcji Ciche Godziny, w której zachęca sieci handlowe oraz sklepy do uwzględnienia potrzeb osób z autyzmem, poprzez niwelowanie nadmiernych bodźców (m.in. głośnych dźwięków i intensywnego oświetlenia) oraz do wyjścia naprzeciw ich potrzebom. Tworzy kampanie społeczne budujące wiedzę o autyzmie i uczące zrozumienia dla osób ze spektrum. Fundacja JiM jest członkiem Autism-Europe, Międzynarodowej Federacji, która zrzesza kilkadziesiąt organizacji z całej Europy. Jest również organizatorem-gospodarzem międzynarodowego Kongresu Autism-Europe poświęconego autyzmowi, który odbędzie się w 2022 roku w Krakowie.
Stadion Śląski rozświetli się na niebiesko
Dziś obchodzimy Światowy Dzień Świadomości Autyzmu. Jak co roku największe obiekty w kraju, w tym również Stadion Śląski, zaświecą w kolorze niebieskim.
2 kwietnia obchodzony jest Światowy Dzień Świadomości Autyzmu. Z tej okazji, po raz kolejny, Fundacja JiM organizuje ogólnopolską akcję „Polska Na Niebiesko”, a hasłem tegorocznej edycji jest „Autyzm. Odmień moją historię”. Dlatego dziś wieczorem na wielu budynkach pojawi się niebieska iluminacja, jako wyraz solidarności z osobami borykającymi się z tym spektrum. Kampanię już od czterech lat wspiera Stadion Śląski.
– Popieramy tę ważną społecznie inicjatywę, której celem jest podnoszenie świadomości społeczeństwa na temat tego czym w ogóle jest autyzm. Musimy starać się rozumieć codzienne problemy i potrzeby osób ze spektrum. Stąd też kluczową rolę odgrywa edukacja, również ta realizowana poprzez kampanie społeczne – mówi Bartłomiej Kowalski, Dyrektor Generalny Stadionu Śląskiego.
Według Światowej Organizacji Zdrowia w Polsce jest już blisko 400 tysięcy osób z autyzmem. Niski poziom wiedzy na temat tego schorzenia generuje uprzedzenia i stereotypy, których konsekwencją jest ignorancja i społeczne wykluczenie. Kampanie takie jak „Polska na Niebiesko” są właśnie po to, by mówić głośno o autyzmie, a przez to uświadamiać społeczeństwo.
