30 lat temu, 5 kwietnia 1989 r., po dwóch miesiącach rozmów zakończono obrady Okrągłego Stołu.
Rozmowy toczyły się od 6 lutego 1989 roku. Do negocjacji przystąpili przedstawiciele władz PRL, opozycji solidarnościowej i strony kościelnej.
Rozmowy odbywały się w kilku miejscach, a rozpoczęły się i zakończyły w pałacu przy Krakowskim Przedmieściu. Porozumienia między opozycją solidarnościową a władzą, podpisane 5 kwietnia 1989 roku, wpłynęły na upadek systemu komunistycznego i przemiany polityczne nie tylko w Polsce, ale również w całej Europie Środkowo-Wschodniej.
W inauguracyjnym posiedzeniu wzięło udział 54 reprezentantów strony rządowo-koalicyjnej i opozycyjno-solidarnościowej. Powołano trzy zespoły negocjacyjne: pierwszy – omawiający kwestię pluralizmu związkowego, drugi – zajmujący się problemami gospodarki i polityki społecznej oraz trzeci – pracujący nad sprawą reform politycznych.
Oprócz wspomnianych zespołów utworzono również podzespoły do spraw: rolnictwa, górnictwa, reformy prawa i sądów, stowarzyszeń, samorządu terytorialnego, młodzieży, środków masowego przekazu, nauki, oświaty i postępu technicznego, zdrowia i ekologii. Obu stronom w trakcie negocjacji pomagali doradcy oraz eksperci. Łącznie w prace zaangażowanych było kilkaset osób.
Przy okrągłym stole uczestnicy rozmów spotkali się tylko dwukrotnie – podczas inauguracji i zakończenia obrad.
Po dwóch miesiącach twardych negocjacji, 5 kwietna, doszło do podpisania politycznego porozumienia, w wyniku którego ustalono, że w wyborach do Sejmu i Senatu weźmie udział opozycja. Po ich przeprowadzeniu 4 czerwca 1989 roku, okazało się, że PZPR i wspierający je koalicjanci ponieśli druzgocąca klęskę w wyborach do Senatu. Na sto mandatów wyselekcjonowani kandydaci strony solidarnościowej uzyskali dziewięćdziesiąt dziewięć, a jeden przypadł w udziale bezpartyjnemu przedsiębiorcy. Natomiast w wyborach do Sejmu, gdzie na skutek ustaleń okrągłego stołu były odgórnie narzucone parytety „Solidarność” zdobyła 35% głosów, a 65% przypadło PZPR i jej satelitom.
Zaraz po ukonstytuowaniu się Sejmu przystąpiono do wyboru prezydenta Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Strona rządowa wystawiła gen. Jaruzelskiego, który został wybrany przez Walne Zgromadzenie przewagą tylko jednego głosu. Po dokonanym wyborze nowy prezydent zaproponował Sejmowi kandydaturę gen. Kiszczaka na premiera. Gdy po miesiącu negocjacji okazało się, że nie jest on wstanie utworzyć koalicyjnego rządu, Jaruzelski powierzył tę misję znanemu działaczowi opozycyjnemu Tadeuszowi Mazowieckiemu. Po krótkich negocjacjach, gdy opozycji udało się nawiązać porozumienie z przywódcami Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego i Stronnictwa Demokratycznego rząd Mazowieckiego uzyskał większość i został zaprzysiężony.
Rok 1989 był przełomowy w historii narodu polskiego, który na drodze transformacji ustrojowej przeszedł od totalitaryzmu do ograniczonej demokracji.
(KPRP)
