1 kwietnia rozpoczął się Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2021.
Niestety, formularz spisowy, który udostępniono na stronie www.spis.gov.pl, nie umożliwia polskim obywatelom i obywatelkom korzystać z pełni swoich praw. Jednym z nich jest prawo do zapisu własnych danych w dokumentach osobistych i aktach cywilnych zgodnie z zasadami pisowni własnego języka. Prawo to jest szczególnie ważne dla członków społeczności mniejszościowych w Polsce, w tym m.in. dla Kaszubów i Niemców.
Członkowie Fundacji Kaszuby zgłaszali ten problem w GUS na dwa tygodnie przed startem Spisu. Obiecano wówczas, że błąd zostanie naprawiony, niestety, do tej pory tak się nie stało. W związku z powyższym wystosowaliśmy wniosek do Prezesa GUS o naprawę formularza i umożliwienie Kaszubom i innym przedstawicielom mniejszości narodowych i etnicznych podania danych zgodnych z prawdą.
Od paru dni trwa Narodowy Spis Powszechny. Mimo wcześniejszych uwag formularz uniemożliwia zapis danych osobowych, w których występują niepolskie znaki diakrytyczne.
Wraz z @pomaska i @FundacjaKaszuby apelujemy do Prezesa GUS o niezwłoczne rozwiązanie tego problemu. pic.twitter.com/eO0btSZoVi
— Barbara Nowacka (@barbaraanowacka) April 6, 2021
– Posłanki Koalicji Obywatelskiej: Barbara Nowacka, Agnieszka Pomaska i Monika Rosa skierowały w powyższej sprawie interpelację poselską do Prezesa GUS. Mamy nadzieję, że błąd zostanie niezwłocznie naprawiony, gdyż jest przykładem na to, w jaki sposób przestrzega się praw mniejszości żyjących w Polsce.
„Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny” (Konstytucja RP, Art. 32.2.) – Mateùsz Titës Meyer z Fundacji Kaszuby.
Trwa #SpisPowszechny. Obecny formularz spisowy uniemożliwia udział w Spisie osobom posiadającym-zgodnie z prawem, zapis danych osobowych, w których występują niepolskie znaki diakrytyczne. W związku z tą sytuacją wysłaliśmy pismo do @GUS_STAT z wnioskiem o poprawienie formularza. pic.twitter.com/NI5D2TJruK
— Fundacja Kaszuby (@FundacjaKaszuby) April 6, 2021
Wniosek dot. wprowadzenia niepolskich znaków diakrytycznych do formularza spisowego NSP 2021
„01.04.2021 roku rozpoczął się Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2021. Dla społeczności mniejszościowych w Polsce jest to jedno z najważniejszych badań, które umożliwia ustalanie liczby osób
przynależących do poszczególnych mniejszości i posługujących się językami mniejszości i językiem regionalnym.
Jednym z podstawowych praw mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce jest ,,prawo do używania i pisowni swoich imion i nazwisk zgodnie z zasadami pisowni języka mniejszości, w szczególności do rejestracji w aktach stanu cywilnego i dokumentach tożsamości” (Art. 7.1, Ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym, z dnia 6 stycznia 2005 roku).
Nie jest znana dokładna liczba osób korzystających z tego prawa, jednak znane są już przypadki osób, które zgłasza w ostatnich dniach brak możliwości wpisania swoich danych osobowych (zgodnie z danymi zapisanym w dokumentach tożsamości) w formularzu Narodowego Spisu Powszechnego. Problem ten został zauważony w drugiej połowie marca 2021 roku, gdy GUS udostępnił próbną wersję formularza spisowego, a następnie został przedstawiony przez przedstawicieli mniejszości na spotkaniu zorganizowanym przez Urząd Statystyczny w Warszawie i pełnomocniczkę Wojewody ds. Mniejszości Narodowych i Etnicznych w województwie mazowieckim.
W czasie tego spotkania zadeklarowano, że problem do momentu uruchomienia Spisu zostanie rozwiązany. Niestety, tak się nie stało.
Zgodnie z Konstytucją RP: ,,Rzeczpospolita Polska zapewnia obywatelom polskim należącym do mniejszości narodowych i etnicznych wolność zachowania i rozwoju własnego języka, zachowania obyczajów i tradycji oraz rozwoju własnej kultury.” (Art. 35.1)
Obecny formularz spisowy, blokując niepolskie znaki diakrytyczne, nie tylko utrudnia członkom mniejszości korzystanie z własnych praw, ale także uniemożliwia ,,udzielenie dokładnych, wyczerpujących i zgodnych z prawdą odpowiedzi” (Art. 28.1, Ustawy o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2021 r,, z dnia 9 sierpnia 2019 roku). Po próbie wpisania jakiegokolwiek innego znaku, niż znaki przyjęte w polskim alfabecie, formularz informuje, że dane pole – nazwisko, bądź imię, ,,zawiera niedozwolone znaki”. W świetle obowiązujących przepisów prawnych jest to działanie dyskryminujące i wykluczające członków mniejszości żyjących w Polsce, które dodatkowo skutecznie może zniechęcać obywateli do korzystania ze swoich praw.
Raz jeszcze przywołując Konstytucję RP: ,,Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiekolwiek przyczyny.” (Art. 32.2), żywimy głęboką nadzieję, że problem ten zostanie niezwłocznie rozwiązany i formularz spisowy umożliwi każdemu obywatelowi i każdej obywatelce Rzeczpospolitej Polskiej zadeklarowanie danych zgodnie ze stanem faktycznym.”
