16-18 stycznia – to nowe daty najbliższych posiedzeń Sejmu, ogłoszone przez marszałka Szymona Hołownię.
Obrady Izby, pierwotnie zaplanowane w dniach 10-12 stycznia, zostały przesunięte jednogłośną decyzją Prezydium Sejmu.
– Zwracam uwagę, że nic nie odwołujemy, nie zamykamy, a przenosimy na kolejny tydzień. Budżet uchwalimy i skutecznie wyślemy do Senatu – zapowiedział marszałek Hołownia. Powodem zmian w kalendarzu prac Sejmu jest sprawa Mariusza Kamińskiego i Macieja Wąsika.
– Moim zadaniem jest przede wszystkim dbanie o powagę Sejmu, o spokój społeczny, bo jest on absolutnie fundamentalnie dzisiaj najważniejszą wartością. Sytuacja głębokiego kryzysu konstytucyjnego, spór partyjny, który wokół tego rozgorzał, nie daje gwarancji, że w tym tygodniu, tak gorącym, obfitującym w różnego rodzaju rozstrzygnięcia, Sejm przebiegał spokojnie – ocenił Szymon Hołownia.
– Ostatnią rzeczą, której powinniśmy chcieć jest to, by Sejm z miejsca stanowienia prawa i dyskusji zmienił się w miejsce, w którym mogłoby dochodzić do scen, których w parlamencie nie chcielibyśmy oglądać. W naszej ocenie emocje, które towarzyszą obecnym procesom politycznym należy studzić – zaakcentował Marszałek Sejmu.
Jak widać obecny rząd przestraszył się PiS. Ledwie rozpoczęli władzę, a już w tak prostej sprawie są nieudolni! Potem okazało się, że niepotrzebna była ta zmiana.
Szymon Hołownia przypomniał, że od dwóch dni prowadził konsultacje z wybitnymi autorytetami w dziedzinie prawa.
– Nie mam wątpliwości co do tego, jaki jest status panów Kamińskiego i Wąsika. Ten status nie wynika z żadnego mojego postanowienia. On wynika z wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie, który w ich sprawie został wydany. Dane, które są uwidocznione w Krajowym Rejestrze Karnym, nie pozostawiają wątpliwości. W przypadku obu panów zapadł wyrok pozbawienia wolności i utraty praw publicznych. Nie ma tam adnotacji o jakimkolwiek ułaskawieniu. Jako urzędnik państwowy podejmuję decyzje na podstawie informacji, które państwo mi dostarcza – zaznaczył marszałek Hołownia, który uzupełnił, że dziś najbardziej potrzebny jest pokój społeczny „oparty o prawo równe dla wszystkich”.
– Mam nadzieję, że ten cel będzie przyświecał wszystkim, którzy się w tej Izbie spotykają – zakończył Szymon Hołownia.
2. posiedzenie Sejmu X kadencji odbędzie się 16 i 17 stycznia, zaś 3. – 18 stycznia. Głównym przedmiotem prac posłów jest budżet na 2024 r.
Podsumowanie 1. posiedzenia Sejmu
Podczas trzynastu dni obrad 1. posiedzenia Sejmu X kadencji (13, 14, 21, 22, 28, 29 listopada i 6, 7, 11, 12, 19, 20, 21 grudnia) posłowie m.in. wybrali marszałka i wicemarszałków Sejmu, Premiera oraz skład Rady Ministrów. Izba uchwaliła też pierwsze ustawy oraz powołała dwie komisje śledcze i wybrała ich składy osobowe.
Wybór członków Prezydium Sejmu
Sejm w pierwszym dniu posiedzenia podjął uchwałę w sprawie wyboru posła Szymona Hołowni na stanowisko Marszałka Sejmu. Posłowie ustalili też liczbę wicemarszałków Sejmu na sześciu i wybrali na te stanowiska Krzysztofa Bosaka, Włodzimierza Czarzastego, Dorotę Niedzielę, Monikę Wielichowską i Piotra Zgorzelskiego.
Wotum zaufania, wybór premiera i składu Rady Ministrów
11 grudnia Prezes Rady Ministrów Mateusz Morawiecki przedstawił program działania z wnioskiem o udzielenie wotum zaufania. Sejm po przeprowadzeniu dyskusji wniosek odrzucił, dokonując następnie wyboru Donalda Tuska na stanowisko Prezesa Rady Ministrów. 12 grudnia nowo wybrany premier przedstawił program działania oraz skład Rady Ministrów wraz z wnioskiem w sprawie wyboru Rady Ministrów. Sejm po przeprowadzeniu dyskusji wniosek przyjął.
Komisje sejmowe i sekretarze Sejmu
Sejm wybrał składy osobowe stałych komisji sejmowych oraz w odrębnej procedurze składy Komisji do Spraw Służb Specjalnych (ustaliwszy wcześniej jej liczebność na siedmiu członków), Komisji do Spraw Unii Europejskiej oraz Komisji Etyki Poselskiej. 28 listopada Izba powołała Komisję Nadzwyczajną do spraw zmian w kodyfikacjach i wybrała jej skład osobowy. W drugim dniu obrad Sejm wybrał także 20 sekretarzy.
Komisje śledcze
Sejm 7 grudnia podjął uchwałę w sprawie powołania Komisji Śledczej do zbadania legalności, prawidłowości oraz celowości działań podjętych w celu przygotowania i przeprowadzenia wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w 2020 r. w formie głosowania korespondencyjnego. 12 grudnia izba wybrała skład osobowy komisji.
Także 12 grudnia Sejm podjął uchwałę w sprawie powołania Komisji Śledczej do zbadania legalności, prawidłowości oraz celowości działań, a także występowania nadużyć, zaniedbań i zaniechań w zakresie legalizacji pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie od dnia 12 listopada 2019 r. do dnia 20 listopada 2023 r. Skład osobowy komisji Sejm wybrał 21 grudnia.
Wiceprzewodniczący i członkowie TS
Izba 21 listopada podjęła uchwałę o wyborze członków Trybunału Stanu. Zastępcami przewodniczącego TS zostali Piotr Łukasz Juliusz Andrzejewski i Jacek Dubois. Na członków Trybunału Stanu Sejm wybrał Marka Czeszkiewicza, Kamilę Ferenc, Sabinę Grabowską, Adama Koczyka, Jana Majchrowskiego, Marka Małeckiego, Marka Mikołajczyka, Macieja Miłosza, Marcina Radwana-Röhrenschefa, Przemysława Rosatiego, Piotra Saka, Adriana Salusa, Marcina Wawrzyniaka, Macieja Zaborowskiego, Piotra Zientarskiego i Józefa Zycha.
Posłowie-członkowie KRS
Drugiego dnia obrad, 14 listopada, Sejm podjął uchwały w sprawie wyboru posłów-członków Krajowej Rady Sądownictwa. Zostali nimi posłowie Kamila Gasiuk-Pihowicz, Robert Kropiwnicki, Tomasz Zimoch i Anna Maria Żukowska.
Pozostałe decyzje personalne
28 listopada Izba powołała Monikę Hornę-Cieślak na stanowisko Rzecznika Praw Dziecka. 20 grudnia nowo wybrana RPD złożyła ślubowanie przed Sejmem.
28 listopada Sejm wybrał Karolinę Marię Bućko na członka Państwowej Komisji do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15, 6 grudnia odebrał od niej ślubowanie, a 7 grudnia powołał na stanowisko przewodniczącego Komisji.
21 grudnia Sejm wskazał siedmiu członków Państwowej Komisji Wyborczej. Zostali nimi: Ryszard Balicki, Paweł Gieras, Ryszard Kalisz, Maciej Kliś, Arkadiusz Pikulik, Konrad Składowski i Mirosław Suski.
Ponadto Sejm odwołał członków Państwowej Komisji do spraw badania wpływów rosyjskich na bezpieczeństwo wewnętrzne Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2007–2022, podjął także uchwały w sprawie zmian osobowych w składach komisji sejmowych oraz dokonał wyboru uzupełniającego do składu Komisji do Spraw Unii Europejskiej.
Uchwalone ustawy
Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz niektóre inne dni. W dotychczasowym stanie prawnym zakaz handlu w niedziele nie obowiązywał m.in. w dwie kolejne niedziele poprzedzające pierwszy dzień Bożego Narodzenia. Oznaczało to, że Wigilia przypadająca w niedzielę będzie jednocześnie tzw. niedzielą handlową. Celem ustawy jest jednoznaczne przesądzenie, że Wigilia przypadająca w niedzielę będzie dniem objętym zakazem handlu – w zamian niedzielami handlowymi będą dwie kolejne niedziele poprzedzające dzień 24 grudnia.
Ustawa o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, wniesiona jako projekt obywatelski w IX kadencji i rozpatrzona ponownie w bieżącej kadencji, zobowiązuje Ministra Zdrowia do opracowania, wdrożenia, realizacji i sfinansowania programu polityki zdrowotnej leczenia niepłodności obejmującego procedury medyczne wspomaganej prokreacji, w tym zapłodnienie pozaustrojowe (tzw. in vitro). Jak wskazywali wnioskodawcy, z uwagi na wysokie koszty procedury in vitro jej dostępność była dotąd ograniczona, stąd konieczne było umożliwienie finansowania leczenia niepłodności tą metodą z budżetu państwa. W ustawie określono minimalną wysokość środków finansowych pochodzących z budżetu państwa, która corocznie ma zostać przeznaczona na realizację programu – będzie to nie mniej niż 500 mln zł.
Celem ustawy o zmianie ustaw w celu wsparcia odbiorców energii elektrycznej, paliw gazowych i ciepła jest zminimalizowanie skutków podwyżek cen energii i gazu dla odbiorców w gospodarstwach domowych, podmiotów użyteczności publicznej oraz jednostek samorządu terytorialnego po dniu 31 grudnia 2023 r. Uchwalone przepisy przewidują m.in. przedłużenie regulacji wprowadzonych ustawą o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej do 30 czerwca 2024 r., w tym dotyczących zamrożenia cen prądu w ramach określonych limitów, a także przedłużenie obowiązywania rozwiązań zawartych w ustawie o szczególnej ochronie niektórych odbiorców paliw gazowych w związku z sytuacją na rynku gazu na rok 2024.
Uchwalając ustawę o zmianie ustawy o doręczeniach elektronicznych Sejm zdecydował o przesunięciu daty wdrożenia środków technicznych umożliwiających realizację przepisów ustawy poza aktualnie obowiązującą datę graniczną, tj. 31 grudnia 2023 r. Obowiązek stosowania e-doręczeń w korespondencji miał dotyczyć m.in. adwokatów, radców prawnych, notariuszy, rzeczników patentowych, doradców podatkowych i doradców restrukturyzacyjnych. Jak wskazano w uzasadnieniu projektu, obowiązujący dotąd komunikat Ministra Cyfryzacji wyznaczający datę wdrożenia e-doręczeń od 30 grudnia 2023 r. nie został ogłoszony z zachowaniem przewidzianego w ustawie terminu, ponadto operator wyznaczony nie jest gotowy technicznie na wdrożenie zawartych w ustawie rozwiązań. Zgodnie z uchwalonymi przepisami termin wdrożenia e-doręczeń nie może być wcześniejszy niż 30 marca 2024 r. i późniejszy niż 1 stycznia 2025 r.
Ustawa o szczególnych rozwiązaniach służących zachowaniu ważności niektórych orzeczeń o niepełnosprawności oraz orzeczeń o stopniu niepełnosprawności przewiduje, że orzeczenia, których ważność została zachowana na podstawie ustawy o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw, albo których okres ważności upłynął po dniu 5 sierpnia 2023 r. i przed dniem 30 września 2024 r., zachowują ważność do dnia 30 września 2024 r, jednak nie dłużej niż do dnia, w którym nowo wydane dokumenty staną się ostateczne. Przedłużeniu ulega także okres ważności uprawnień przysługujących w związku z posiadanymi orzeczeniami, np. dotyczących kart parkingowych, świadczeń z pomocy społecznej i innych świadczeń, zasiłków i dodatków. Jak wskazano w uzasadnieniu projektu, uchwalenie ustawy było konieczne z uwagi na opóźnienia w wydawaniu nowych orzeczeń przez zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności. Opóźnienia te powodowały utratę świadczeń oraz form wsparcia w czasie między utratą ważności starych i początkiem okresu ważności nowych orzeczeń. Sytuacja ta ma związek ze stopniowym wygasaniem ważności orzeczeń przedłużonej ustawą o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych i w konsekwencji zwiększoną liczbą wniosków o wydanie kolejnych dokumentów.
Ustawa o zmianie ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego wydłuża termin zawieszenia spłaty przez Polską Grupę Górniczą S.A. zobowiązań z tytułu niezapłaconych składek na ubezpieczenia społeczne oraz pożyczki udzielonej przez Polski Fundusz Rozwoju z 31 grudnia 2023 r. do 31 grudnia 2025 r. Jak wskazano w uzasadnieniu projektu, z uwagi na wzrost cen węgla spowodowany skutkami rosyjskiej agresji na Ukrainę oraz kryzys energetyczny w UE, zaszła konieczność aktualizacji wniosku notyfikacyjnego dotyczącego pomocy dla sektora górnictwa węgla kamiennego. Aktualizacja spowoduje oddalenie w czasie wydania przez Komisję Europejską decyzji o zgodności programu pomocowego z rynkiem wewnętrznym, niezbędne było zatem uchwalenie ustawy przedłużającej okres zawieszenia zobowiązań PGG S.A. Ustawa zwalnia także trzy spółki węglowe objęte wsparciem z obowiązku wpłaty zaliczek na podatek dochodowy od osób prawnych – uregulowanie należnego podatku ma nastąpić do końca trzeciego miesiąca następnego roku.
Sejm uchwalił także ustawę o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 (tzw. okołobudżetowej), w celu zapewnienia jednolitości wynagrodzeń sędziów i prokuratorów w 2023 r. Jak wskazano w uzasadnieniu, nowelizacja była niezbędna z uwagi na wydany 8 listopada 2023 r. wyrok Trybunału Konstytucyjnego.
Izba uchwaliła także ustawę o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2024, tj. okołobudżetową. Ustawa dostosowuje regulacje prawne zawarte w wybranych ustawach do projektu ustawy budżetowej na rok 2024.
Senat nie wniósł poprawek do ustaw uchwalonych podczas 1. posiedzenia. Prezydent odmówił podpisania ustawy „okołobudżetowej” na rok 2024, przesyłając Sejmowi wniosek o jej ponowne rozpatrzenie.
Pierwsze czytanie projektu ustawy budżetowej
21 grudnia Sejm przeprowadził I czytanie projektu ustawy budżetowej na rok 2024. Projekt skierowano do Komisji Finansów Publicznych z terminem przedstawienia sprawozdania do dnia 5 stycznia 2024 r. W projekcie przewidziano, że dochody wyniosą 682,4 mld zł, wydatki 866,4 mld zł, natomiast deficyt ma wynieść 184 mld zł. Zakładany wzrost produktu krajowego brutto wyniesie 3 proc, a inflacja średnioroczna osiągnie poziom 6,6 proc. W projekcie uwzględniono m.in. środki na podwyżki wynagrodzeń dla nauczycieli (o 30 proc.) i pracowników sfery budżetowej (o 20 proc.). Budżet na 2024 r. przewiduje także kontynuację programów społecznych (m.in. 800+, 13. i 14. emerytura) oraz inne formy wsparcia dla rodzin (np. program „Aktywny Rodzic”, czyli tzw. babciowe).
Uchwały Sejmu
19 grudnia Sejm podjął uchwałę w sprawie przywrócenia ładu prawnego oraz bezstronności i rzetelności mediów publicznych oraz Polskiej Agencji Prasowej, a 20 grudnia uchwałę w sprawie usunięcia skutków kryzysu konstytucyjnego w kontekście pozycji ustrojowej oraz funkcji Krajowej Rady Sądownictwa w demokratycznym państwie prawnym.
Sejm podjął też uchwałę zmieniającą Regulamin Sejmu. 7 grudnia Izba zdecydowała, że nieprzedstawienie Komisji Finansów Publicznych przez właściwą komisję sejmową stanowiska w terminie określonym przez Prezydium Sejmu nie wstrzymuje rozpatrzenia przez Komisję Finansów Publicznych projektów ustawy budżetowej oraz innych planów finansowych Państwa, a także sprawozdań z wykonania ustawy budżetowej i innych planów finansowych Państwa. Ponadto doprecyzowano przepisy dotyczące trybu wyboru Prezesa Rady Ministrów oraz składu Rady Ministrów przez Sejm, wskazując, że w tej sprawie nie będzie miała zastosowania procedura głosowania imiennego.
Podjętą przez aklamację uchwałą posłowie uczcili też 100. rocznicę urodzin Marszałka Sejmu I kadencji Wiesława Chrzanowskiego.
Pierwsze czytanie
Sejm przeprowadził także I czytanie poselskiego projektu uchwały w sprawie powołania Komisji Śledczej do zbadania legalności, prawidłowości oraz celowości czynności operacyjno-rozpoznawczych podejmowanych m.in. z wykorzystaniem oprogramowania Pegasus przez członków Rady Ministrów, służby specjalne, Policję, organy kontroli skarbowej oraz celno-skarbowej w okresie od dnia 16 listopada 2015 r. do dnia 20 listopada 2023 r. Projekt skierowano do prac w Komisji Ustawodawczej, która przedstawiła sprawozdanie.
Informacja premiera
Sejm zapoznał się z informacją Prezesa Rady Ministrów w sprawie protestów polskich transportowców i rolników na granicy polsko-ukraińskiej, przedstawioną przez Ministra Infrastruktury Alvina Gajaduhra. Izba w głosowaniu odrzuciła informację.
