W 2021 roku miała miejsce XV jubileuszowa edycja Konkursu Towarzystwa Urbanistów Polskich na najlepiej zagospodarowaną przestrzeń publiczną.
Kategoria REWITALIZOWANA PRZESTRZEŃ PUBLICZNA W ZIELENI
I NAGRODA
Przystań kajakarska MOSM w Tychach
Miasto Tychy
Nagrodę przyznano za stworzenie atrakcyjnego miejsca w formie przystani kajakowej, stanowiącej architektoniczne rozwinięcie krajobrazu. Kubatura budynku została doskonale wkomponowana w istniejące otoczenie, tworząc z sąsiednimi skarpami terenowymi, pomostami oraz płaszczyzną jeziora jednorodną całość przestrzenną. Stworzono miejsce rekreacji przeznaczone dla sportów kajakowych, punkt spotkań młodzieży i płaszczyznę obserwacji przyrody. Realizacja podniosła atrakcyjność jeziora Paprocańskiego i stworzyła przestrzeń służącą szerokim aktywnościom związanym z wodą, dedykowaną różnym grupom odbiorców. Kapituła Konkursu doceniła konsekwencję w realizacji działań związanych z podnoszeniem jakości użytkowych miejsca służącemu rekreacji oraz podkreśliła doskonałe zharmonizowanie kubatury budynku z otaczającym krajobrazem.
II NAGRODA ex aequo
Poznawcze szlaki rekreacyjno-turystyczne Leśnictwa Antoninek w Poznaniu
Miasto Poznań
Zakład Lasów Państwowych
Inwestycję zrealizowano we wschodnim klinie zieleni w Poznaniu, stanowiącym część pierścieniowo-klinowego systemu zieleni miejskiej. Powstała ona na obszarze o cennych walorach przyrodniczych i zróżnicowanej rzeźbie terenu na obszarze leśnictwa Antoninek. Nagrodę przyznano za właściwe zdiagnozowanie oraz realizację priorytetów miejskich za jakie uznano realizację funkcji społecznych, rekreacyjnych i ochronnych. Celem było stworzenie atrakcyjnej przestrzeni publicznej na terenach lasów komunalnych oraz kanalizacja ruchu pierwszego w celu ochrony obszarów cennych przyrodniczo, ale także ich rekreacyjnego udostępnienia mieszkańcom. Leśna ścieżka w koronach drzew oraz inne elementy małej architektury wkomponowano w otaczający krajobraz. Inwestycja powstała z inicjatywy Zakładu Lasów Poznańskich, jednostki organizacyjnej Urzędu Miasta Poznania.
II NAGRODA ex aequo
Pawilon Edukacyjny Kamień i Polana na Golędzinowie w Warszawie
Miasto Warszawa
Zarząd Zieleni m.st. Warszawa
Nagrodę przyznano za realizację idei promującej nowoczesną edukację przyrodniczą w terenie miejskim. Realizacja jest zwieńczeniem szerszego projektu Life+ w Warszawie. Golędzinowska Łąka daje możliwość obserwacji dzikich ptaków oraz małych zwierząt, pozwala poznać wartość naturalnej zieleni nadrzecznej oraz plastyczność błota. Jest miejscem dedykowanym szerokim odbiorcom oraz otwartym na różne inicjatywy społeczne. Budynek Kamień oraz jego otoczenie to przestrzeń wymiany doświadczeń, debat, spotkań i inspiracji. Kapituła Konkursu doceniła wysoki poziom wrażliwości projektowej, subtelną narrację przestrzenną, czytelny szacunek dla natury w rozwiązaniach projektowych i realizacyjnych oraz kompozycję wpisującą założenie w otaczający krajobraz miejski.
Kategoria PRZESTRZEŃ PUBLICZNA W ZIELENI
NAGRODA
Park Pamięci Wielkiej Synagogi w Oświęcimiu
Fundacja Edukacyjna Centrum Żydowskie w Oświęcimiu
Nagrodę przyznano za realizację kieszonkowego Parku Pamięci, którego uniwersalna symbolika odzwierciedla różne kultury i wyznania. Park zlokalizowany jest w centrum Oświęcimia a jego otwarta forma pozwala na różne sposoby użytkowania, upamiętnienia historii oraz interpretacji przestrzeni. Jury Konkursowe doceniło idę „ścieżki życia” o unikatowym rozwiązaniu materiałowym oraz podkreśliło wymiar symboliczny parku bez wyraźnego „początku i końca”. Powstało miejsce, które jest obecnie miejscem wypoczynku i spokojnej rekreacji wśród zieleni, ale równocześnie przestrzenią refleksji o wielokulturowym dziedzictwie miasta nieopodal Auschwitz.
WYRÓŻNIENIE
Bulwar od ulicy Grunwaldzkiej do ulicy Sportowej w Lublińcu
Gmina Lubliniec
Wyróżnienie przyznano za kolejne etapy realizacji koncepcji urbanistycznej „Rzeka Lublinica jako oś Rekreacji rodzinnej”, która w założeniu zakłada zagospodarowanie niezabudowanych terenów nadrzecznych zlokalizowanych w bliskiej odległości od centrum miasta. Stworzono parkową przestrzeń do wypoczynku i rekreacji, pełniącą rolę zdrowotną i ochronną, którą wzbogacono o budynek multimedialnej biblioteki, oferującej funkcje kulturowe i edukacyjne. Kapituła Konkursu doceniła urbanistyczną czytelność założenia parkowego, kompozycyjny podział na strefy aktywności oraz strefy ciszy i odpoczynku, a także dużą dbałość o rozwiązania materiałowe małej architektury wzbogacające zieloną przestrzeń publiczną.
Kategoria ZREWITALIZOWANA PRZESTRZEŃ PUBLICZNA W ZIELENI
I NAGRODA
Rewitalizacja terenów zieleni w Świdnicy
Gmina Miasto Świdnica
Nagrodę przyznano za kompleksową rewaloryzację trzech przestrzeni parkowych, wykonaną zgodnie z tradycją i historią miasta. W wyniku rewaloryzacji utworzono miejsca integrujące społeczność lokalną, przeznaczone dla odpoczynku, rekreacji oraz rozrywki. Wieloaspektowa odnowa parku im. Władysława Sikorskiego, Parku Centralnego oraz skweru na placu 1000-lecia PP wpisały się w kompleksowy program „Rewitalizacji terenów zielonych w Świdnicy”, którego celem jest przywracanie walorów przyrodniczych i krajobrazowych przestrzeni parkowych oraz kreowanie nowej atrakcyjności miasta.
II NAGRODA
Rewitalizacja Parku Podzamcze w Łęcznej
Gmina Łęczna
II Nagrodę przyznano za rewitalizację dawnego założenia dworsko parkowego, zwanego Parkiem Podzamcze, w szczególności za odtworzenie kwaterowego ogrodu włoskiego oraz dziewiętnastowiecznego parku romantycznego. Kapituła Konkursu doceniła staranną odbudowę historycznych układów kompozycyjnych z jednoczesnym przystosowaniem do współczesnych potrzeb użytkowników, dobór gatunkowy roślin oraz różnorodność funkcjonalną wprowadzoną na terenie parkowym. Dawne Podzamcze przekształcono w salon miasta o starannym zagospodarowaniu, interesującym układzie przestrzennym, wysokim stopniu bezpieczeństwa oraz dużej aktywności społecznej.
WYRÓŻNIENIE
Park Miejski w Starogardzie Gdańskim
Miasto Starogard Gdański
Wyróżnienie przyznano za modernizację Parku Miejskiego, w którym wyeksponowano elementy historycznego układu przestrzennego oraz wprowadzono nową ofertę programową. Przestrzeń wzbogacono o miejsca rekreacji indywidualnej, elementy edukacyjne dla różnych grup wiekowych, liczne nasadzenia drzew, krzewów i kwiatów oraz nowe elementy małej architektury. Rewitalizacja uczytelniła publiczną rolę rzeki Wierzycy oraz zbudowała lepszą jakość użytkową i estetyczną parkowej przestrzeni w centrum miasta. Kapituła Konkursu TUP doceniła działania związane z uporządkowaniem kompozycyjnym przestrzeni oraz aktywizację społeczną, kulturową i edukacyjną. Odnowa parku była częścią projektu „Zachowanie wartości przyrodniczych i krajobrazowych korytarza ekologicznego doliny Wierzycy przez ochronę bioróżnorodności oraz ukierunkowanie wykorzystania tego obszaru”.
Kategoria ZREWITALIZOWANA MIEJSKA PRZESTRZEŃ PUBLICZNA
NAGRODA
„Pociąg do kultury” – zagospodarowanie byłych terenów kolejowych w Pleszewie
Miasto i Gmina Pleszew
Nagrodę przyznano za kompleksową rewitalizację byłych obszarów i obiektów kolejowych przekształconych w centrum życia społecznego. Na terenie dawnej stacji PKP utworzono Bibliotekę Publiczną i nową siedzibę Miejskiego Domu Kultury, przebudowano otaczającą przestrzeń na terenie dawnego dworca kolejowego i wyeksponowano cenne elementy infrastruktury szynowej. Miejsce stało się pomnikiem historii regionu i magnesem dla miłośników kolei wąskotorowej z całego kraju i Europy. Kapituła Konkursu doceniła pomysłowość rozwiązań przestrzennych, precyzję w zachowaniu wartości historycznych oraz jakość społeczną wprowadzonych zmian w procesie rewitalizacji.
I WYRÓŻNIENIE
Rynek W Rudzie Śląskiej – Orzegowie
Miasto Ruda Śląska
Wyróżnienie przyznano za kompleksową rewitalizację publicznego wnętrza urbanistycznego otoczonego przez zabudowę mieszkaniową, usługową i sakralną. W ramach działań rewitalizacyjnych poddano odnowie kwartał miejski w którym podkreślono historyczny podział na „Plac Górny” o funkcji rekreacyjnej, ułatwiającej naukę i refleksję oraz „Plac Dolny” przeznaczony do aktywności społecznych i działań kulturalno-rozrywkowych. Kapituła Konkursu doceniła trafne i estetyczne wykorzystanie przestrzeni do realizacji celów społecznych, nadanie miejscu funkcji centrotwórczych oraz wykształcenie przestrzeni o wysokiej jakości użytkowej dla mieszkańców.
II WYRÓŻNIENIE
Woonerf na ulicy Abrahama w Gdyni
Miasto Gdynia
Wyróżnienie przyznano za wykreowanie miejsca o uspokojony ruchu z priorytetem dla pieszych i rowerów oraz za funkcjonalne i estetyczne przekształcenie wnętrza urbanistycznego ulicy w centrum miasta. Stworzono nową, atrakcyjną przestrzeń inspirowaną gdyńskim modernizmem. Kapituła Konkursu doceniła pomysłowość rozwiązań przestrzennych wprowadzonych we wnętrzu ulicy i podnoszących bezpieczeństwo ruchu pieszych i rowerzystów oraz podkreśliła atrakcyjność użytkową dedykowaną mieszkańcom i turystom. Na szczególne podkreślenie zasługuje aktywne włączenie lokalnej społeczności w proces przekształceń i działań rewitalizacyjnych.
Nagrody zostaną wręczone 3 lutego r. w Poznaniu.
Od 2007 roku Towarzystwo Urbanistów Polskich organizuje ten ogólnopolski konkurs. Od 2008 roku jego współorganizatorem jest Związek Miast Polskich.
Podstawowym celem konkursu jest kształtowanie nowoczesnego wizerunku kraju poprzez propagowanie najlepszych zrealizowanych przedsięwzięć urbanistyczno-architektonicznych. Ważne, aby były one utrzymane na poziomie, który jakościowo nie odbiega od światowych standardów w tej dziedzinie. Dodatkowym celem jest promocja rozwiązań tworzących nową jakość polskiej przestrzeni oraz mających wysoką wartość społeczną.
Pawilon Edukacyjny „Kamień” otrzymał II nagrodę w XV edycji Konkursu Towarzystwa Urbanistów Polskich na najlepiej zagospodarowaną przestrzeń publiczną w kategorii „Rewitalizowana przestrzeń publiczna w zieleni”.
Głównym celem konkursu jest promocja rozwiązań tworzących nową jakość polskiej przestrzeni publicznej. Nagradzane są miejsca o wysokiej wartości społecznej, w tym integrujące środowiska lokalne czy przywracające miejscowe walory przyrodnicze. Nagroda dla Pawilonu Edukacyjnego „Kamień” została przyznana za realizację idei promującej nowoczesną edukację przyrodniczą w przestrzeni miejskiej. Kapituła konkursu doceniła „wysoki poziom wrażliwości projektowej, subtelną narrację przestrzenną, czytelny szacunek dla natury w rozwiązaniach projektowych i realizacyjnych oraz kompozycję wpisującą założenie w otaczający krajobraz miejski.” Kamień zajął w rywalizacji II miejsce ex aequo z jedną z poznańskich atrakcji.
Nagroda od Towarzystwa Urbanistów Polskich to nie pierwsze wyróżnienie dla warszawskiego obiektu. Przestrzeń „Kamienia” została uhonorowana również: Grand Prix Nagrody Architektonicznej POLITYKI, Nagrodą Architektoniczną Prezydenta Warszawy i nagrodą w Konkursie Polski Cement w Architekturze. Obiekt otrzymał także nominację do nagrody Mies van der Rohe Award 2022.
Budynek przypominający głaz polodowcowy wraz z zagospodarowaniem nadwiślańskiej polany to projekt architektów z Pracowni Architektury Brataniec eM4.
Pawilon Edukacyjny „Kamień” – miejsce spotkań
„Kamień” działa jako centrum edukacji ekologicznej Zarządu Zieleni m.st. Warszawy. To miejsce, w którym edukacja odbywa się wśród niezwykłej przyrody obszaru Natura 2000. To przestrzeń debat, spotkań, wymiany doświadczeń, kreatywności i zielonych inicjatyw, otwarta dla wszystkich mieszkańców.
Sporo atrakcji czeka na odwiedzających Pawilon w ostatnim tygodniu ferii. Na miejscu można zagrać w grę terenową lub wypożyczyć lornetki i lupy do podglądania przyrody podczas spacerów nad Wisłą. Na tych, którzy wolą pobawić się wewnątrz, czekają gry przyrodnicze, np. zestaw małego dendrologa, tropy zwierząt, ekologiczne koło fortuny czy przyrodnicze memory. A to nie koniec aktywności!
– Przez cały rok czeka na Was mnóstwo zajęć, gier, aktywności, warsztatów czy spacerów edukacyjnych, dzięki którym lepiej poznacie tajemnice warszawskiej przyrody– mówi Rafał Trzaskowski, prezydent Warszawy, który zachęca do odwiedzin w Pawilonie.
