Ukraina i jej obywatele mogli liczyć na wsparcie Warszawy i jej mieszkańców od pierwszego dnia wojny, która wybuchała 24 lutego 2022 r.
Od tamtego momentu pomocy udzielono setkom tysięcy Ukraińców.
Według oficjalnych danych wśród mieszkańców Warszawy wciąż jest ponad 105 tys. obywateli Ukrainy, wśród nich ponad 18 tys. to młodzież i dzieci, uczęszczających do miejskich placówek oświatowych – przedszkoli, szkół podstawowych i ponadpodstawowych. Z kolei w stołecznych szpitalach w latach 2022-2023 urodziło się 1460 dzieci, których mamy były obywatelkami Ukrainy.
Warszawa pomagała i pomaga
W stolicy z dnia na dzień od rosyjskiej inwazji uruchomiono punkty informacyjne oraz ośrodki pobytowe dla uciekających przed wojną Ukraińców. Sześć z nich wciąż działa i mieszka tam prawie 750 osób, z czego ponad 200 to dzieci. Wszyscy poza zakwaterowaniem mają zapewnione także całodzienne wyżywienie.
Dodatkowo mieszkańcy punktów mogą skorzystać ze wsparcia psychologicznego, doradztwa zawodowego, a dzieci dodatkowo z zajęć wspierających ich rozwój oraz stan zdrowia psychicznego. Dzięki współpracy z UNICEF w miejskich ośrodkach pomocy są zatrudnieni psychologowie i asystenci włączenia społecznego.
W najtrudniejszym momencie kryzysu uchodźczego z pomocą ruszyli także warszawiacy. Organizowali zbiórki żywności, odzieży, ale także udostępniali swoje domy i mieszkania Ukraińcom w potrzebie. Wielu mieszkańców zaangażowało się również w wolontariat.
Warszawskie metro dla Kijowa
W 2023 r. Warszawa wysłała do Kijowa 10 pociągów metra serii N-81, a do miasta Konotop w formie darowizny przekazano 23 tramwaje i 2 samochody ciężarowe.
Za wschodnią granicę trafiło także pięć przegubowych autobusów Miejskich Zakładów Autobusowych oraz specjalistyczny wóz do naprawy sieci trakcyjnej od Tramwajów Warszawskich. Poza tym wyremontowane pojazdy – ambulans neonatologiczny i śmieciarkę – przekazało stołeczne MPO.
Dzieci z Ukrainy w warszawskich placówkach
Do szkół i przedszkoli w Warszawie chodzi ponad 18 tys. uczniów z Ukrainy. Po eskalacji agresji w Ukrainie i w związku z migracjami uchodźczymi do Polski otwarto 150 oddziałów przygotowawczych w 90 szkołach podstawowych i ponadpodstawowych, by ułatwić ukraińskim dzieciom edukację w polskich placówkach. W roku szkolnym 2023/2024 w Warszawie jest 45 oddziałów przygotowawczych, adekwatnie do obecnych potrzeb.
Dzięki porozumieniu Warszawy z Polskim Centrum Pomocy Międzynarodowej (PCPM) oraz UNICEF kilkuset ukraińskich nauczycieli zostało zatrudnionych w stołecznych szkołach i przedszkolach. Uchodźcy kontynuowali pracę również w roku szkolnym 2023/2024 jako asystenci polskojęzycznych nauczycieli i pomagali ukraińskim dzieciom w integracji w warszawskich placówkach oświatowych.
W Warszawie działa również Centrum Edukacji i Rozwoju dla dzieci i ich rodziców z Ukrainy, które istnieje na mapie Warszawy od 14 czerwca 2022 r. Przy ul. Towarowej 25a, dzięki finansowaniu ze środków UNICEF znajduje się miejsce wypełnione zajęciami dla dzieci i dorosłych. W centrum odbywają się kursy języka polskiego dla dorosłych z niepełnosprawnością, zajęcia dla dzieci młodszych i starszych oferujące animacje i warsztaty kreatywne prowadzone przez głównie przez NGO. W placówce prowadzony jest punkt informacyjny, w którym można zapoznać się z ofertą edukacyjną Warszawy oraz zapisać na zajęcia. CEiR zapewnia też pomoc psychologiczną dla dzieci i ich rodziców. Do grudnia 2023 roku z oferty CEiR skorzystało prawie 70 tysięcy uchodźczyń i uchodźców z Ukrainy.
Ochrona dziedzictwa Ukrainy
Już w pierwszych miesiącach wojny Prezydent m.st. Warszawy powołał Dom Odbudowy Ukrainy (DOU). To inicjatywa, która wspiera ukraińskie samorządy w trudnym wojennym czasie w zabezpieczaniu zabytków i miejsc o znaczeniu historycznym.
W pierwszych miesiącach wojny stołeczny konserwator wraz z partnerami zorganizował zbiórkę i wysyłkę materiałów i sprzętu gaśniczego. Posłużyły one do zabezpieczania zabytków przed ostrzałem i dalszymi uszkodzeniami. Dom Odbudowy Ukrainy organizuje cykliczne spotkania konserwatorów z Ukrainy i Polski (w 2023 r. było ich 40), monitorując w ten sposób aktualne potrzeby i analizując zniszczenia.
Dzięki środkom przyznanym przez Radę m.st. Warszawy zakupiono i zamontowano 50 okien w zniszczonej atakami, zabytkowej bibliotece w Czernihowie. Poza tym Warszawa wsparła renowację budynków przy ulicy Stryjskiej we Lwowie oraz zorganizowała zbiórkę na zakup okien dla budynku cerkwi w Andrijiwce.
Pomoc w znalezieniu pracy
Wszyscy, którzy musieli uciec przed wojną z własnych domów, poszukiwali najpierw bezpiecznego schronienia, ale później także pracy, dlatego ważnym punktem na pomocowej mapie stolicy stała się ul. Marszałkowska 77/79. Już 15 marca 2022 r. uruchomiono tam punkt dla osób z Ukrainy. Od początku działania punktu do 21 lutego 2023 r. zarejestrowano 8 411 osób. W rejestrze do tej pory pozostaje 864 osób, z czego 737 to kobiety.
Utworzona została specjalna podstrona, tłumaczona w całości na język ukraiński, gdzie publikowane są wszystkie informacje, obejmujące zagadnienia rynku pracy, dotyczące uchodźców z Ukrainy.
Finansowanie wsparcia
Poza realizacją zadań wspieranych przez środki z budżetu państwa Warszawa przeznaczyła dodatkowo własne środki na pomoc obywatelom Ukrainy, głównie na zadania edukacyjne i pomoc społeczną. W sumie od początku wojny było to ponad 140 mln zł.
Poza tym pieniądze przekazują także darczyńcy, fundacje i organizacje takie jak UNICEF czy WHO np. na opiekę okołoporodową dla ukraińskich kobiet.
