W Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie z udziałem prezydenta Andrzeja Dudy odbyły się uroczystości pogrzebowe prezydentów RP na uchodźstwie: Władysława Raczkiewicza, Augusta Zaleskiego, Stanisława Ostrowskiego.
Pierwsi prezydenci II RP na uchodźstwie – Władysław Raczkiewicz, August Zaleski i Stanisław Ostrowski spoczęli w nowo powstałym Mauzoleum Prezydentów RP na Uchodźstwie w Świątyni Opatrzności Bożej. Dotychczas ich szczątki znajdowały się na Cmentarzu Lotników Polskich w Newark w Wielkiej Brytanii.
– Dziś są tutaj. Dziś są na swoim miejscu. Dziś wrócili do ojczyzny, z której musieli kiedyś przymusowo wyjechać. Tej ojczyzny, którą przenieśli w sobie, którą nieśli mimo szyderstw, mimo rechotu komunistów, którzy wyśmiewali się z nich. Podobnie, jak i wielu innych. Oni cały czas wierzyli, że oni niosą w sobie wolną, suwerenną, niepodległą Polskę i że ta Polska na tej ziemi jeszcze taka będzie. I się nie pomylili – mówił Andrzej Duda.
Mszy świętej żałobnej przewodniczył abp Stanisław Gądecki, przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski; homilię wygłosił metropolita warszawski kardynał Kazimierz Nycz.
W Mauzoleum spoczął również ostatni prezydent RP na uchodźstwie – śp. Ryszard Kaczorowski wraz z małżonką, których szczątki znajdowały się dotychczas w Panteonie Wielkich Polaków.
Obok grobowców prezydentów Raczkiewicza, Zaleskiego, Ostrowskiego i Kaczorowskiego w Mauzoleum znajdą się również dwa sarkofagi symbolicznie upamiętniające prezydenta Edwarda Raczyńskiego, pochowanego w rodzinnym majątku w Rogalinie oraz prezydenta Kazimierza Sabbata, który spoczywa na cmentarzu Gunnersbury w Londynie.
Po uroczystościach pogrzebowych Andrzej Duda wziął udział także w otwarciu Izby Pamięci. Ekspozycja została przygotowana przez Instytut Pamięci Narodowej i ma przybliżyć postaci prezydentów RP na uchodźstwie. Mauzoleum Prezydentów RP na Uchodźstwie oraz poświęcona polskim władzom na emigracji Izba Pamięci zostaną udostępnione zwiedzającym.
Te uroczystości to zwieńczenie trwających od czterech lat obchodów 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. Projekt, w ramach którego zorganizowano wydarzenie, realizowany jest przez Fundację „Pomoc Polakom na Wschodzie” we współpracy z Kancelarią Prezesa Rady Ministrów, Instytutem Pamięci Narodowej, Centrum Opatrzności Bożej, Ministerstwem Obrony Narodowej, Ministerstwem Spraw Zagranicznych oraz Biurem Programu „Niepodległa”.
Andrzejowi Dudzie podczas dzisiejszych uroczystości towarzyszyli ministrowie Grażyna Ignaczak–Bandych, Wojciech Kolarski i kapelan, ks. Zbigniew Kras.
Premier Mateusz Morawiecki: dziś po długiej podróży nasi prezydenci na uchodźstwie wracają na polską ziemię
– To oni w mrocznych czasach niewoli komunistycznej przechowywali insygnia Rzeczypospolitej. To oni, wraz z innymi działaczami na uchodźstwie, byli depozytariuszami pamięci i ciągłości państwa polskiego, a także strażnikami nadziei – podkreślił premier.
Powrót z uchodźstwa do ojczyzny
Do kraju wróciły szczątki trzech pierwszych prezydentów na uchodźstwie – Władysława Raczkiewicza, Augusta Zaleskiego i Stanisława Ostrowskiego. Premier powitał prezydentów w domu i wyraził radość z faktu pochówku w ojczyźnie.
– Tam za granicą los pozostawił naszych najwspanialszych synów i córki po II wojnie światowej. To właśnie oni wszyscy starali się przechować pamięć, świadczyć o prawdzie i nadziejach narodu polskiego na odzyskanie wolności – zwrócił uwagę szef polskiego rządu.
Zachowanie ciągłości władzy
Od ataku Niemiec i ZSRR na Polskę we wrześniu 1939 r., przez całą II wojnę światową i czasy PRL, aż do 1990 r. – dzięki prezydentom Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie została zachowana konstytucyjna ciągłość władz kraju. To ponad 50 lat dbania o polską tożsamość, tradycję i kulturę. To także nieustanna nadzieja dla Polek i Polaków, którzy zostali w PRL, że ojczyzna odzyska wolność i niepodległość.
Istnienie rządu i prezydentów na uchodźstwie było zadrą władz komunistycznych. Zwracało to uwagę na fakt, że Polska, mimo istnienia na mapie, nie była tą Rzeczpospolitą, o którą walczyli Polacy w XIX i XX wieku. Niestety, komuniści dbali o to, by prezydenci na uchodźstwie żyli w zapomnieniu.
Ojcowie polskiej państwowości
Misja prezydentów i rządów na uchodźstwie zakończyła się wraz z pierwszymi wolnymi wyborami w Polsce. W 1990 r. ostatni prezydent na uchodźstwie, Ryszard Kaczorowski, przekazał insygnia prezydenckie Lechowi Wałęsie. Był on pierwszym polskim prezydentem wybranym w wyborach powszechnych po II wojnie światowej.
Premier podkreślił istotną rolę prezydentów na uchodźstwie: – Jesteście tymi, którym zawdzięczamy wiele. Jesteście ojcami polskiej państwowości. Każdy z was za cel nadrzędny uważał niepodległą Rzeczpospolitą. Wasza droga, droga waszego życia miała właśnie ten jeden podstawowy cel: aby Polska była wolna, suwerenna, wielka, silna i dostatnia.
