Unia Europejska – pandemia koronawirusa. Budżet na odbudowę Europy

Komisja Europejska zaproponowała budżet UE na 2021 r. w wysokości 166,7 mld euro.

Jest on uzupełniony o 211 mld euro w formie dotacji i ok. 133 mld euro w formie pożyczek udzielanych w ramach Next Generation EU — tymczasowego instrumentu odbudowy mającego pobudzić inwestycje i całą europejską gospodarkę.

Łącznie, roczny budżet i Next Generation EU przyniosą znaczące inwestycje w 2021 r. mające naprawić szkody gospodarcze i społeczne spowodowane pandemią koronawirusa, zapoczątkować trwałą odbudowę gospodarki oraz chronić i tworzyć miejsca pracy. Budżet ten jest również całkowicie zgodny z zobowiązaniem do inwestowania w przyszłość i stworzenia bardziej ekologicznej, cyfrowej i odpornej Europy.

Będzie to pierwszy budżet nowych wieloletnich ram finansowych (WRF) na lata 2021–2027 i pierwszy roczny budżet Komisji pod przewodnictwem prezydent Ursuli von der Leyen.

Johannes Hahn, komisarz ds. budżetu UE, stwierdził: –  W tych wyjątkowych czasach wniosek Komisji Europejskiej uruchamia bezprecedensowe wsparcie. Budżet roczny na 2021 r. pomoże setkom tysięcy osób, przedsiębiorstw i regionów przezwyciężyć kryzys i wyjść z niego w lepszej formie. Aby tak się stało, potrzebujemy porozumienia w sprawie długoterminowego budżetu i Next Generation EU, porozumienia, które będzie sygnałem zaufania dla całej Europy.

Projekt budżetu na 2021 r., uzupełniony instrumentem Next Generation EU, kieruje środki tam, gdzie mogą przynieść największe korzyści, zgodnie z najważniejszymi potrzebami w zakresie odbudowy państw członkowskich UE i naszych partnerów na całym świecie.

Finansowanie przyczyni się do odbudowy i modernizacji naszej Unii dzięki transformacji ekologicznej i cyfrowej, stworzeniu nowych miejsc pracy oraz wzmocnieniu roli Europy w świecie.

Budżet ten odzwierciedla priorytety Europy, niezwykle istotne dla zapewnienia trwałej odbudowy gospodarczej. W tym celu Komisja proponuje następujący przydział środków:

• 1,34 mld euro na program „Cyfrowa Europa” w celu ochrony Unii przed cyberatakami i wsparcie transformacji cyfrowej
• 3 mld euro na instrument „Łącząc Europę” z przeznaczeniem na nowoczesną, wysoce efektywną infrastrukturę transportową ułatwiającą połączenia transgraniczne
• 575 mln euro na Program na rzecz jednolitego rynku oraz odpowiednio 36,2 mln euro i 127 mln euro na programy wspierające współpracę w dziedzinach podatków i ceł
• 2,89 mld euro na program Erasmus+ na inwestowanie w młodzież oraz 306 mln euro na sektor kultury i sektor kreatywny w ramach programu „Kreatywna Europa”
• 1,1 mld euro na Fundusz Azylu i Migracji oraz 1 bln euro na Fundusz Zintegrowanego Zarządzania Granicami na zacieśnienie współpracy w zakresie zarządzania granicami zewnętrznymi oraz polityki migracyjnej i azylowej
• 55,2 mld euro na wspólną politykę rolną i 813 mln euro na Europejski Fundusz Morski i Rybacki, z myślą o europejskich rolnikach i rybakach, ale również aby wzmocnić odporność sektorów rolno-spożywczego i rybołówstwa i umożliwić odpowiednie zarządzanie kryzysowe
• 228 mln euro na Fundusz Bezpieczeństwa Wewnętrznego i 1,05 mln euro na Europejski Fundusz Obronny, aby wspierać europejską strategiczną autonomię i bezpieczeństwo
• 1,9 mld euro na pomoc przedakcesyjną, aby wspierać naszych sąsiadów, w tym na Bałkanach Zachodnich.

Dodatkowo duża część środków zostanie przeznaczona na działania priorytetowe określone w powiązaniu z Next Generation EU, w tym:

• państwa członkowskie mogą otrzymać 131,5 mld euro na pożyczki i ok. 133 mld euro na dotacje w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności będącego częścią Next Generation EU
• 17,3 mld euro na program „Horyzont Europa”, aby zwiększyć wsparcie europejskich badań naukowych i innowacji w dziedzinie zdrowia i klimatu, z czego 5 mld euro w ramach Next Generation EU
• 10,13 mld euro na InvestEU z przeznaczeniem na inwestycje w zrównoważoną infrastrukturę, innowacje i cyfryzację. Część środków zostanie przeznaczona na Instrument na rzecz Inwestycji Strategicznych w celu stworzenia strategicznej autonomii w kluczowych łańcuchach dostaw na szczeblu europejskim.
• 8,28 mld euro na Instrument Wsparcia Wypłacalności zgodnie z Next Generation EU w celu rozwiązania problemów związanych z wypłacalnością rentownych przedsiębiorstw ze wszystkich sektorów gospodarki
• 47,15 mld euro na politykę spójności, uzupełnione kwotą 42,45 mld euro w ramach REACT-UE, jak zaproponowano w Next Generation EU. Środki zostaną przeznaczone na dopłaty do zatrudnienia, mechanizm zmniejszonego wymiaru czasu pracy i środki aktywizacji zawodowej młodzieży oraz płynność finansową i wypłacalność MŚP.
• 9,47 mld euro na Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji, aby zagwarantować, że przejście na neutralność klimatyczną nie pozostawi nikogo w tyle, z czego 7,96 mld euro w ramach Next Generation EU
• 619 mln euro na rescEU, unijny mechanizm ochrony ludności, w celu zapewnienia Unii zdolności reagowania na sytuacje kryzysowe na dużą skalę
• 1,19 mld euro na EU4Health, nowy program w dziedzinie zdrowia, który przygotuje naszą Unię na przyszłe zagrożenia w dziedzinie zdrowia, z czego 1,17 mld euro z Next Generation EU
• 15,36 mld euro dla naszych partnerów zewnętrznych za pośrednictwem Instrumentu Sąsiedztwa oraz Współpracy Międzynarodowej i Rozwojowej (ISWMR), z czego 3,29 mld euro w ramach Next Generation EU
• 2,8 mld euro na pomoc humanitarną, z czego 1,3 mld euro w ramach Next Generation EU w związku z rosnącymi potrzebami humanitarnymi w najbardziej narażonych częściach świata.

Projekt budżetu na 2021 r. opiera się na przedstawionym 27 maja 2020 r. wniosku Komisji w sprawie następnego długoterminowego budżetu UE. Gdy Parlament Europejski i Rada osiągną porozumienie w sprawie WRF na lata 2021–2027, w tym Next Generation EU, Komisja odpowiednio zmieni swój wniosek dotyczący budżetu na 2021 r. w drodze listu w sprawie poprawek.

Szybkie przyjęcie projektu budżetu jest konieczne, aby setki tysięcy przedsiębiorców, naukowców, rolników i gmin w całej Europie mogło zacząć korzystać z funduszy, inwestując w ten sposób w lepszą przyszłość kolejnych pokoleń.

Kontekst

Projekt budżetu UE na 2021 r. obejmuje wydatki w ramach Next Generation EU, które będą finansowane z pożyczek na rynkach kapitałowych, oraz wydatki pokrywane ze środków w ramach długoterminowych pułapów budżetowych finansowanych z zasobów własnych. W odniesieniu do tych ostatnich dla każdego programu proponuje się dwie kwoty – zobowiązania i płatności. Zobowiązania dotyczą finansowania, które można uzgodnić w umowach w danym roku, zaś płatności to środki faktycznie wydatkowane. Proponowany budżet UE na 2021 r. wynosi 166,7 mld euro w środkach na zobowiązania (-9,7 proc. w porównaniu z 2020 r.) i 163,5 mld euro w środkach na płatności (+0,8 proc. w porównaniu z 2020 r.). Jest to pierwszy budżet UE-27 po wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa z UE i po zakończeniu okresu przejściowego.