– Bezpieczeństwo polskich obywateli jest najważniejsze.
Jestem przekonany, że doświadczenia dotyczące najświeższych fal migracyjnych pokazują, że zapora to skuteczne narzędzie w ochronie granicy – powiedział wiceminister Maciej Wąsik w Senacie. W środę (27 października br.) senatorowie przyjęli ustawę o budowie zabezpieczenia granicy państwowej, wprowadzając do niej poprawki. Ustawa ponownie trafi pod obrady Sejmu.
Wiceminister Maciej Wąsik podkreślił, że służby białoruskie inspirują próby przekroczenia granicy z Polską.
– Nasze decyzje muszą być szybkie i adekwatne do sytuacji. Zdajemy sobie sprawę, że mamy za naszą wschodnią granicą niestabilnego dyktatora, za którym stoi Władimir Putin. Musimy zabezpieczyć prawa polskich obywateli – argumentował sekretarz stanu w MSWiA.
Wiceszef MSWiA odpowiadając na pytania senatorów podkreślił, że tylko twarda polityka wobec Aleksandra Łukaszenki jest skuteczna. Jednym z najważniejszych jej elementów jest uszczelnienie granicy.
Senat
Izba przyjęła z 13 poprawkami ustawę o budowie zabezpieczenia granicy państwowej (projekt rządowy). Jedna z przyjętych poprawek usuwa z ustawy przepis, który wyłączał informacje dotyczące konstrukcji, zabezpieczeń i parametrów technicznych bariery granicznej spod działania zapisów ustawy o dostępie do informacji publicznej. Senatorowie przesądzili tym samym, że obywatele i dziennikarze na podstawie ustawy będą mieli prawo dostępu do informacji na temat budowania muru granicznego. Inna poprawka likwiduje całkowite wyłączenie stosowania prawa zamówień publicznych przy realizacji inwestycji i przesądza, że do zamówień związanych z budową zapory znajdą zastosowanie przepisy, regulujące zasady udzielania zamówień publicznych w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa. Senat zdecydował też, że w pracach zespołu do spraw przygotowania i realizacji zabezpieczenia granicy państwowej będą mogli uczestniczyć przedstawiciele klubów i kół poselskich, senackich i parlamentarnych. Senatorowie wyeliminowali też wątpliwości konstytucyjne, związane z przepisem o zakazie przemieszczania się w granicach 200 metrów od linii granicy państwowej. Nałożyli ponadto na ministra właściwego do spraw wewnętrznych, a także pełnomocnika do spraw przygotowania i realizacji zabezpieczenia granicy państwowej obowiązek przedstawiania Sejmowi cyklicznych sprawozdań z przebiegu inwestycji i jej użytkowania. Przyjęto również poprawki o charakterze doprecyzowującym, legislacyjnym i redakcyjnym.
Podczas dyskusji ustawę negatywnie ocenili senatorowie Koalicji Obywatelskiej. Podkreślali, że ich zastrzeżeń nie budzi cel ustawy – ochrona wschodniej granicy Polski, ale sposób jego realizacji. W ich ocenie ustawa nie będzie skuteczna, pozwoli zaś na niekontrolowane wydatkowanie ogromnej kwoty na budowę bariery. Senator Marcin Bosacki złożył wniosek o odrzucenie ustawy, a senatorowie Jacek Bury i Wadim Tyszkiewicz – poprawki. Ustawy bronili senatorowie PiS, wskazując na potrzebę budowy bariery. Wicemarszałek Marek Pęk apelował o niepopieranie wniosku o odrzucenie ustawy. Jak mówił, w tym bardzo trudnym stanie prawnym i faktycznym, gdy naruszana jest integralność Rzeczypospolitej i Unii Europejskiej, potrzebna jest jedność państwa i polskich elit politycznych. Wyraził nadzieję, że uda się szybko zbudować zaporę. Senator Marek Komorowski wniósł o przyjęcie ustawy bez poprawek.
Senator Magdalena Kochan odczytała apel Parlamentarnego Zespołu do spraw Dzieci skierowany do prezydenta RP i Rady Ministrów o podjęcie działań mających na względzie zabezpieczenie praw dzieci migrantów, a także oświadczenie, w którym senatorowie żądają od obecnych władz Białorusi natychmiastowego zaprzestania używania dzieci jako broni politycznej. Apelowała do senatorów o poparcie tego oświadczenia.
Specustawa przewiduje pilną budowę na polskiej granicy z Białorusią zapory zabezpieczającej przed nielegalną migracją. Budowa ma być celem publicznym, a jej inwestorem – Komendant Główny Straży Granicznej. Do inwestycji nie mają być stosowane przepisy odnoszące się do inwestycji, nie będzie też potrzebne uzyskanie decyzji, zezwoleń, opinii i uzgodnień, co ma umożliwić szybką realizację. Do zamówień związanych z inwestycją nie ma też być stosowane prawo zamówień publicznych, a kontrolą zajmie się Centralne Biuro Antykorupcyjne. Informacje dotyczące konstrukcji, zabezpieczeń i parametrów technicznych bariery nie mają podlegać prawu do informacji publicznej ani udostępnieniu w trybie odrębnych przepisów. Ustawa zakłada ponadto, że wojewoda może zakazać przebywania na określonym obszarze nie szerszym niż 200 m od linii granicy państwowej. Nie będzie to jednak dotyczyć właścicieli nieruchomości znajdujących się w tej strefie i osób, którym na przebywanie tam zezwoli komendant oddziału Straży Granicznej. Możliwe będzie wywłaszczenie z nieruchomości niezbędnych do budowy bariery i wypłata odszkodowania za nie, a wydatki te pokryją wojewodowie. Szacowany koszt inwestycji to 1 mld 615 mln zł, w tym 1 mld 500 mln zł na budowę fizycznej bariery i 115 mln zł na urządzenia techniczne. Ustawa ma wejść w życie dzień po jej ogłoszeniu.
Ustawa o budowie zabezpieczenia granicy państwowej
Celem ustawy jest określenie zasad realizacji budowy zabezpieczenia granicy państwowej, będącej zarazem zewnętrzną granicą Unii Europejskiej. Zaprojektowane rozwiązanie polega na stworzeniu podstaw prawnych umożliwiających szybkie i efektywne zrealizowanie tej inwestycji. Zabezpieczenie granicy będzie obejmowało urządzenia budowlane wraz z infrastrukturą elektroniczną i telekomunikacyjną.
Formalnym inwestorem budowy bariery wzdłuż granicy państwowej będzie komendant główny Straży Granicznej, który będzie uprawniony do powołania pełnomocnika w tej sprawie. Do przygotowania i realizacji inwestycji zostanie także powołany zespół, w którego składzie znajdą się podmioty istotne dla całego procesu inwestycji.
W związku z presją migracyjną na polsko-białoruskim odcinku granicy państwowej, w ustawie zaproponowano stworzenie mechanizmów, które umożliwią wybudowanie bariery w możliwie najkrótszym czasie. W związku z tym, ustawa w sposób kompleksowy reguluje te zagadnienia.
Ze względu na wyjątkową pilność realizacji inwestycji, w kontekście istniejących zagrożeń na granicy państwowej, ustawa ma wejść w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.
