– Dwie spółki Skarbu Państwa włączyły się w skup malin.
Taka sytuacja zdarzyła się po raz pierwszy w historii. Cały czas monitorujemy sytuację na rynku malin i dlatego już na początku lipca, gdy cena spadła do 4 zł za kilogram, pierwsza spółka zaangażowała się w skup – podkreślił minister rolnictwa i rozwoju wsi Robert Telus podczas spotkania z polskimi przetwórcami owoców i warzyw.
Zaznaczamy, że to co zrobił PiS dla plantatorów malin jest już za późno. Sezon kończy się.
Stabilizacja rynku malin
Szef resortu rolnictwa zaznaczył, że wtedy gdy ceny malin wzrosły, nagle z godziny na godzinę prywatne podmioty skupowe obniżyły oferowane przez siebie ceny. Dlatego minister Telus polecił przeprowadzenie kontroli w firmach zajmujących się skupem i przetwórstwem owoców jagodowych.
Kontrole na terenie województw lubelskiego i mazowieckiego prowadzą Inspekcja Sanitarna (SANEPID), Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (IJHARS), Krajowa Administracja Skarbowa (KAS), Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK). Służby państwowe sprawdzają, czy nie wystąpiły zmowa cenowa i wykorzystanie przewagi kontraktowej.
– Sprawa ustabilizowania cen owoców jest bardzo ważna, ale chcemy do tej stabilizacji dojść w sposób rynkowy. Teraz w skup włączyła się kolejna spółka Skarbu Państwa i ceny powoli idą w górę – informował minister Telus.
– Najłatwiej byłoby zastosować dopłaty dla plantatorów, ale celem naszych działań jest stabilizacja rynku malin na dłużej – podkreślił minister Telus.
Szef resortu rolnictwa stwierdził, że dzięki zaangażowaniu dwóch spółek Skarbu Państwa w skup malin rolnik może sprzedawać te owoce po lepszej cenie.
– Dwie spółki Skarbu Państwa organizują skup, zlecając go konkretnym firmom. Dzięki temu udało się ustabilizować ceny malin – dodał szef resortu rolnictwa.
Minister Telus poinformował także o zleconych kontrolach u podmiotów zajmujących się skupem i przetwórstwem owoców jagodowych w związku z podejrzeniem zmowy cenowej i wykorzystania przewagi kontraktowej przez te podmioty.
Preferencyjne kredyty
Przetwórcy, którzy uczestniczyli w dzisiejszym spotkaniu, podnosili kwestie związane z wysokimi kosztami przetwarzania owoców, m.in. energii potrzebnej do ich mrożenia i przechowania w chłodniach.
Minister zapewnił, że zna temat problemów związanych z cenami energii. Poinformował, że aby wspomóc zakłady przetwórcze, przygotowane zostały kredyty preferencyjne do 40 mln zł, oprocentowane na 2 proc., do spłaty w ciągu 18 miesięcy.
– Takich kredytów jeszcze nie było. Czekamy już tylko na zgodę Komisji Europejskiej, aby można było je uruchomić – zaznaczył szef resortu rolnictwa i dodał, że z kredytów preferencyjnych mogą korzystać także plantatorzy malin. Dopłaty do oprocentowania tych kredytów będą stosowane przez okres do 60 miesięcy.
Działania w celu obniżenia kosztów produkcji
Do sprawy cen energii odniósł się uczestniczący w spotkaniu sekretarz stanu Janusz Kowalski. Podkreślił on, że aby obniżyć koszty energii, trzeba postawić na biomasę jako źródło ciepła dla gospodarstw i małych zakładów przetwórczych.
Uczestnicy rozmów podkreślali także, że aby zachować konkurencyjność, konieczne jest obniżanie kosztów produkcji, m.in. poprzez mechanizację zbiorów. Wskazywali, że w tej chwili można już uzyskać zadowalające efekty z wykorzystaniem kombajnów. Jest to jednak technika opłacalna tylko na dużych plantacjach.
Potrzeba organizowania się plantatorów
Minister Robert Telus podkreślił potrzebę organizowania się plantatorów.
– Organizowanie się w grupy producenckie to konieczność, którą dobrze widać na przykładzie małych producentów malin – podkreślił szef resortu rolnictwa.
– Zacznijcie się jednoczyć, bo tylko wtedy będziecie konkurencyjnym graczem na rynku. Poziom zorganizowania w Polsce to 15 proc., a w niektórych państwach UE to nawet 49 proc. – powiedział wiceminister Janusz Kowalski.
Polskie przetwórnie
Goście ministra Telusa podkreślali również potrzebę powstawania polskich przetwórni owoców i warzyw.
– Odbudowa polskiego przetwórstwa zniszczonego w momencie transformacji to nasz cel – zapewnił minister Robert Telus.
13 lipca. Sytuacja na rynku malin
– Na bieżąco monitorujemy sytuację na rynku owoców miękkich oraz prowadzimy dialog z ich producentami i przetwórcami – podkreślił Robert Telus.
30 czerwca oraz 6 lipca br. w siedzibie ministerstwa odbyły się spotkania przedstawicieli plantatorów malin i firm skupowych. Podczas drugiego spotkania branża została poinformowana, że 5 lipca na terenie województwa lubelskiego uruchomiony został skup malin prowadzony przez dwie firmy, które podjęły współpracę ze spółką z udziałem Skarbu Państwa, oferując ceny na poziomie 5,8 zł/kg.
– Podjąłem decyzję, że inspekcje kontrolowane i nadzorowane przez ministerstwo będą monitorować rynek skupu malin, żeby wykluczyć zmowę cenową. Nasza spółka utrzymuje ceny na poziomie 5,5 zł, a z moich informacji wynika, że cena skupu w spółce Skarbu Państwa będzie rosła. Mamy też informację, że firmy, które ceny tak mocno obniżyły, dorównały już do ceny oferowanej przez firmy skupujące w imieniu spółki Skarbu Państwa – mówił dziś minister Telus.
Szef resortu rolnictwa poinformował też o planowanej nowej pomocy w formie dopłat do oprocentowania kredytów bankowych.
– Każda firma, która skupuje owoce miękkie od polskiego rolnika lub prowadzi działalność w zakresie mrożenia tych owoców będzie mogła otrzymać niskooprocentowany kredyt w wysokości do 40 mln zł na 18 miesięcy z dopłatą państwa – powiedział Robert Telus.
Kredyty będą przeznaczone dla małych i średnich przedsiębiorstw i mają na celu zapewnienie płynności finansowej firmom skupującym w nowym sezonie. Taka pomoc krajowa wymaga akceptacji przez Komisję Europejską.
Producenci malin mogą również skorzystać z szeregu już dostępnych działań systemowych. Między innymi ze wsparcia udzielanego organizacjom producentów owoców i warzyw, których zadaniem jest stabilizowanie cen na rynkach owoców i warzyw oraz umacnianie pozycji rynkowej producentów. Podmioty te mogą otrzymać pomoc na finansowanie działań zarządzania kryzysowego tj. wycofanie owoców i warzyw z rynku. Wsparcie finansowe przysługujące organizacjom producentów na realizację programów operacyjnych może wynosić od 4,1 do 4,6 proc. wartości produkcji sprzedanej przez daną organizację producentów.
10. lipca. „Nie będziemy tolerować nieuczciwej konkurencji na rynku owoców jagodowych”
Sekretarz stanu Rafał Romanowski zapowiedział, że w najbliższych dniach będą prowadzone kontrole u podmiotów zajmujących się skupem i przetwórstwem owoców jagodowych. – Będziemy sprawdzać, czy nie wystąpiły zmowa cenowa i wykorzystanie przewagi kontraktowej – poinformował wiceminister Romanowski.
Podmioty z udziałem kapitału zagranicznego próbują wywrzeć presję, żeby obniżyć ceny na rynku malin. Działania takie są bardzo niekorzystne dla polskich rolników, plantatorów malin.
– Nie możemy na to pozwolić i podjęliśmy decyzję, że służby państwowe, które mogą monitorować tego typu sytuacje, podejmą działania. Już od dziś będą prowadzone prace monitorujące podmioty zajmujące się skupem, przetwórstwem i odsprzedażą surowców pochodzących od polskich plantatorów na terenie województw lubelskiego i mazowieckiego – powiedział sekretarz stanu Rafał Romanowski.
W konferencji prasowej wzięli udział także przedstawiciele instytucji, które będą prowadziły kontrole. Obecni byli: Główny Inspektor Sanitarny (SANEPID) Krzysztof Saczka, Główny Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (GIJHARS) Przemysław Rzodkiewicz oraz zastępca szefa Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) Mariusz Gojny i dyrektor w Urzędzie Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) Joanna Jankowiak-Kuć.
Zaangażowanie spółki Skarbu Państwa w skup malin
Wiceminister Rafał Romanowski przypomniał, że od ubiegłego tygodnia spółka ze 100-procentowym udziałem Skarbu Państwa prowadzi skup malin na terenie województwa lubelskiego. Ma obecnie podpisane umowy z kilkunastoma punktami skupu malin na Lubelszczyźnie, która jest zagłębiem produkcji tych owoców.
– Przyniosło to mierzalny efekt dla plantatorów malin – nastąpił wzrost cen tzw. maliny przemysłowej, czyli tej przeznaczonej do mrożenia i przetwórstwa – informował sekretarz stanu.
Podejrzenie nieuczciwej konkurencji
– W nocy z piątku na sobotę podmioty z przewagą kapitału zagranicznego obniżyły cenę malin. Mamy uzasadnione podejrzenie, że to przejaw nieuczciwej konkurencji i próba wywarcia presji cenowej na spółkę Skarbu Państwa prowadzącą skup malin – poinformował wiceminister Romanowski.
Sekretarz stanu zaznaczył, że takie działanie ma bardzo niekorzystny wpływ na sytuację plantatorów tych owoców. – Nie możemy ulegać dominującej pozycji podmiotów z przewagą kapitału zagranicznego. Nie będziemy tolerować takich działań – podkreślił wiceszef resortu rolnictwa.
Kontrole
– Po konsultacjach z ministrem Robertem Telusem i premierem Mateuszem Morawieckim podjęliśmy decyzję o przeprowadzeniu kontroli. Będziemy sprawdzać, czy nie wystąpiły zmowa cenowa i wykorzystanie przewagi kontraktowej – poinformował wiceminister Romanowski.
W najbliższych dniach sytuację u podmiotów zajmujących się skupem i przetwórstwem owoców jagodowych będą monitorowały uprawnione do tego instytucje: Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Główny Inspektorat Sanitarny, Główny Inspektorat Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych oraz Krajowa Administracja Skarbowa.
– Będziemy podejmować wszystkie możliwe działania i jeśli będzie trzeba – interwencje, żeby rynek owoców jagodowych dobrze i przejrzyście funkcjonował – zapewnił wiceminister Romanowski.
7 lipca. Sytuacja na rynku malin
– Znajdujemy się na terenie, który jest zagłębiem produkcji malin. W województwie lubelskim produkuje się najwięcej malin w Polsce – tu skupia się ok. 30 proc. krajowej produkcji tego owocu. Trwają teraz zbiory tzw. maliny letniej. Widać tu, że niezbędne są działania służące stabilizacji cen – zaznaczył sekretarz stanu.
Sekretarz stanu Rafał Romanowski przyznał, że problemem są koszty przechowywania owoców, m.in. energii potrzebnej do zamrożenia i przechowania do momentu eksportu. Wiceminister zwrócił także uwagę na fakt, że europejski rynek malin dotyka problem konkurencji, przede wszystkim w postaci owoców spoza UE, w tym z Ukrainy.
Skup malin w spółkach Skarbu Państwa
– Podmiot ze stuprocentowym udziałem Skarbu Państwa zaangażował się w skup malin, dzięki czemu będzie można poszukiwać dla tych malin rynków zbytu – aby produkt mógł docierać do konsumentów w kraju i zagranicą. Skup ten rozpoczął się w środę, a plantatorzy już obserwują na rynku wzrost ceny malin – poinformował wiceminister Romanowski.
Główne problemy na rynku owoców jagodowych
Uczestniczący w dzisiejszych rozmowach przedstawiciele firm przetwórczych zwracali uwagę na konieczność powstawania grup sprzedażowych. Byłyby one liczącymi się partnerami biznesowymi dla nich i jednocześnie pomijane byłyby ogniwa pośrednie, skupowe.
– Deklaracja skrócenia łańcucha pomiędzy przetwórcami a producentami jest niezwykle ważna – podkreślił sekretarz stanu Janusz Kowalski.
Zwrócił też uwagę, że należności celne zostały zdjęte jeszcze w 2014 r., w ramach układu stowarzyszeniowego, a nie po napaści Rosji na Ukrainę.
Kolejnym problemem na rynku jest brak polskich firm skupowych, które wykorzystują rozproszenie producentów.
Tzw. ustawa hiszpańska
Przedstawiciele producentów podnosili również kwestię tzw. ustawy hiszpańskiej, która gwarantowałaby, że zakup produktów nie może odbywać się po cenie niższej niż koszty.
– Ustawa jest w zasadzie gotowa, ale obawiam się, że nie zdążymy jej procedować w tej kadencji Sejmu RP. I choć nie zlikwiduje ona wszystkich bolączek, to z pewnością jest to krok w dobrym kierunku – stwierdził minister Robert Telus.
– Proponuję ponowne spotkanie za tydzień. Uważam, ze niezbędne jest powołanie zespołu, który wypracowałby strategie na przyszłość. Dziś musimy zagasić ogień, który mamy, a potem należy zająć się rozwiązaniami na przyszłość – podsumował szef resortu rolnictwa.
