Wojewoda Zbigniew Bogucki w związku z zanieczyszczeniem Odry wprowadził na terenie województwa zachodniopomorskiego zakaz bezpośredniego kontaktu z wodami Odry.
W tym Zalewu Szczecińskiego, Odry Wschodniej i Odry Zachodniej poniżej Widuchowej wraz z łączącymi kanałami i zbiornikami wodnymi, przez które przepływa, a także korzystania z tych wód.
Zakaz został wprowadzony do 18 sierpnia włącznie i wszedł w życie z dniem ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Zachodniopomorskiego (tj. 12 sierpnia 2022 r. o godz. 17.12).
Zakaz dotyczy: spożywania wody, wchodzenia do wody, kąpieli, połowów ryb, spożywania ryb, pojenia zwierząt gospodarskich i domowych, używania wody do celów gospodarczych, w tym podlewania, oraz innych działań wiążących się z bezpośrednim kontaktem z wodami rzeki Odry, w tym Zalewu Szczecińskiego, Odry Wschodniej i Odry Zachodniej poniżej Widuchowej wraz z łączącymi kanałami i zbiornikami wodnymi, przez które przepływa, a także korzystania z tych wód.
Usuwamy skutki zanieczyszczenia #Odra‼️W tym celu stworzyliśmy kaskadowy system zapór. To najefektywniejszy sposób usuwania śniętych ryb dla ochrony rzeki.
W #zachodniopomorskie postawiliśmy już 25 zapór w 15 lokalizacjach o łącznej długości blisko 2️⃣0️⃣0️⃣0️⃣ m. pic.twitter.com/de97jGV8vg
— Zbigniew Bogucki?? wojewoda zachodniopomorski (@BoguckiZbigniew) August 17, 2022
– Być może udało nam się przerwać łańcuch wtórnego zakażania rzeki, które powodowały śnięcie ryb – powiedział Zbigniew Bogucki. Zakaz na rzece zostanie przedłużony.
W woj. zachodniopomorskim wyłowiono 82 tony materiału biologicznego.
Aktualna sytuacja na rzece Odrze
Minister M. Gosk z GIOŚ poinformowała o rozważanych aktualnie przyczynach śnięcia ryb, które może wynikać z:
- przedostania się do wody substancji toksycznej,
- niekorzystnych warunków naturalnych,
- odprowadzenia do wody dużej ilości wód przemysłowych powodujących znaczne zasolenie,
- połączonych hipotez 2 i 3.
Minister podkreśliła, że od 28 lipca br. Centralne Laboratorium Badawcze GIOŚ pobrało prawie 300 próbek z 29 punktów pomiarowych. Jednocześnie wykonano prawie pięć tysięcy analiz uwzględniających 30 parametrów fizyko-chemicznych.
Chcąc zobiektywizować otrzymane wyniki, 87 próbek wody z Odry zostało wysłanych za granicę do trzech certyfikowanych i akredytowanych laboratoriów: w Czechach, Wielkiej Brytanii i Holandii.
Przekazano ponadto informację o zakończeniu pierwszej fazy badania ryb prowadzonej przez Instytut Weterynarii w Puławach. Wykluczyła ona rtęć oraz metale ciężkie jako przyczynę śnięcia ryb.
Po stronie niemieckiej Odry wyłowiono już 36 ton śniętych ryb.
BADANIA PRÓBEK – STAN ODRY POPRAWIA SIĘ
Główny Inspektorat Ochrony Środowiska bada próbki wody w Odrze. Badania rozpoczęto od dnia 28 lipca w woj. dolnośląskim, Odra poniżej Jazu Lipki, gdzie zabezpieczono pierwsze próbki wody. Po kolejnym zgłoszeniu, od 3 sierpnia kanał Gliwicki oraz Odra poniżej Jazu Lipki, badania są prowadzone na całej Odrze, w województwach: śląskim, opolskim, dolnośląskim, lubuskim oraz zachodniopomorskim.
Badania są prowadzone w stałych punktach poboru próbek, ale w zależności od potrzeb kontrolnych i stanu wód, ilość punktów, z których próbki są pobierane.
Codziennie wykonywany jest stały zakres badań, w tym: pH, przewodność oraz natlenienie wody. Od 11 sierpnia codziennie badane jest stężenie rtęci w wodzie we wszystkich województwach. W ostatnich dniach powoli stan Odry się poprawia. Poniżej przedstawiamy opis wyników:
Natlenienie
Po wcześniejszym wystąpieniu zjawiska natlenienia, zawartość tlenu w wodzie się obniża, w większości z 30 stałych punktów poboru próbek, stan natlenienia jest dopuszczalny. Przekroczony jest w ¼ punktów, głównie w rejonie Odry Zachodniej, m.in. na Kanale Gliwickim, Kłodnicy.
Zasolenie
Od początku badań notowano wysokie zasolenie i nadal się ono utrzymuje. Najwyższe, przekraczające 5-6 – krotnie dotychczasowe wskaźniki, zasolenie występuje na Kanale Gliwickim i Kędzierzyńskim. natomiast w pozostałych rejonach wskaźniki zasolenia są przekroczone dwukrotnie.
pH
Wartości pH wody w Odrze się ustabilizowały, parametry niewiele odbiegają od normy. Na dolnym i środkowym odcinku Odry notowane są niski stany wody, związane ze zjawiskiem suszy hydrologicznej, co wpływa niekorzystnie na tempo procesów związanych z naturalnym oczyszczaniem się rzeki. Z uwagi na wysokie temperatury powietrza, temperatura wody w rzece ma średnio 25-27 stopni.
Odra była badana pod kątem obecności glonów, ale nie stwierdzono że ich występowanie jest większe niż w latach ubiegłych. Nadal prowadzony jest stały monitoring, jednak konieczne jest rozszerzenie zakresu badań, by wyjaśnić co było przyczyną masowego śnięcia ryb w Odrze.
Rtęć
Rozstrzygającym o wpływie na organizmy żywe jest badanie na obecność rtęci w rybach. Państwowy Instytut Weterynarii wykluczył rtęć jako przyczynę śnięcia ryb w Odrze. Rtęci nie stwierdzono w woj. dolnośląskim i lubuskim i zachodniopomorskim. Podwyższone wartości rtęci wystąpiły w Kanale Gliwickim i Kędzierzyńskim na Śląsku. Jest to zjawisko spowodowane osadzaniem się metali ciężkich na dnie, co jest typowe dla terenów przemysłowych.
Rtęć, tak jak inne metale ciężkie, jest pierwiastkiem, który występuje w różnych związkach chemicznych w środowisku naturalnym, również w środowisku wodnym. Związki rtęci są zarówno obecne w wodzie płynącej, a szczególnie kumulują się w osadach dennych rzek, kanałów oraz zbiorników wodnych. Po wzruszeniu dna rzecznego związki rtęci mogą się uwolnić w większej ilości, wówczas rtęć pojawia się punktowo w próbach badawczych. Dlatego też badania pod kątem występowania związków rtęci i innych metali ciężkich zawsze są powtarzane i standardowo robione w cyklach rocznych. W przypadku stwierdzenia występowania rtęci, służby środowiskowe prowadzą monitoring i analizę wyników badań pod kątem bezpieczeństwa ludzi i środowiska.
