14 lipca w Hadze minister Rau wziął udział w międzynarodowej konferencji na szczeblu ministerialnym.
Poświęcona była koordynacji działań państw w celu rozliczenia zbrodni popełnionych na Ukrainie przez Federację Rosyjską (‘Accountability for Ukraine – Enhancing coordination of action to deliver justice’).
Współorganizatorami konferencji były rząd Królestwa Niderlandów, minister spraw zagranicznych Niderlandów Wopke Hoekstra, prokurator Międzynarodowego Trybunału Karnego (MTK) Karim Khan oraz komisarz UE ds. sprawiedliwości Didier Reynders. Gościem honorowym konferencji był minister spraw zagranicznych Ukrainy Dmytro Kuleba, który uczestniczył w wydarzeniu wirtualnie. Osobiście w Hadze obecna była prokurator generalna Ukrainy Iryna Venediktova. Ponadto w konferencji wzięli udział delegaci z kilkudziesięciu państw, w tym przedstawiciele państw członkowskich Unii Europejskiej, Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Kanady, Japonii oraz Australii. Ministerstwo Sprawiedliwości Rzeczypospolitej Polskiej reprezentował podsekretarz stanu Sebastian Kaleta.
W związku z agresją Rosji na Ukrainę podjęty został szereg inicjatyw zarówno przez poszczególne kraje, jak i przez grupy krajów oraz organizacje międzynarodowe, których celem jest ustalenie faktów, w tym zebranie dowodów, wskazanie winnych oraz pociągnięcie ich do odpowiedzialności za naruszenie prawa międzynarodowego.
Śledztwo prowadzone jest również w Polsce. (Polska jako jedno z pierwszych państw przedstawiła Prokuratorowi MTK sprawę zbrodni popełnionych na terytorium Ukrainy przez agresora rosyjskiego na podstawie art. 14 Rzymskiego Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego.) W skład zespołu prokuratorów prowadzącego to postępowanie wchodzą również doświadczeni funkcjonariusze Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i policji. Jednym z jego celów jest zgromadzenie i zabezpieczenie materiału dowodowego – zeznań obywateli ukraińskich, którzy przebywają w Polsce jako uchodźcy wojenni i są ofiarami wojny lub mają wiedzę o zbrodniach wojennych na terytorium Ukrainy. Dotąd udało się uzyskać ponad 1200 świadectw procesowych w postaci zeznań świadków, a także zdjęć i nagrań filmowych. Działania polskiej prokuratury mają charakter pomocniczy w stosunku do głównego śledztwa MTK.
Ponadto Polska uczestniczy w powołanym 25 marca br. wspólnie z Ukrainą i Litwą zespole śledczym, do którego przystąpił także Prokurator MTK, a następnie Łotwa, Estonia i Słowacja. Zespół we współpracy z Eurojust koordynuje działania związane z gromadzeniem i zabezpieczaniem dowodów zbrodni popełnionych na terytorium Ukrainy, by pociągnąć sprawców do odpowiedzialności karnej. Przystąpienie Prokuratora MTK do tego zespołu ma kluczowe znaczenie. Dzięki temu efekty pracy zespołu będą wykorzystane dla potrzeb postępowania przed Trybunałem.
Konferencja w Hadze posłużyła potwierdzeniu zaangażowania społeczności międzynarodowej we wsparcie dla Ukrainy w wymierzaniu sprawiedliwości wobec sprawców najpoważniejszych zbrodni. Wydarzenie było także okazją do koordynacji wysiłków w tym zakresie oraz wyznaczeniu dalszych kierunków współpracy.
Na zakończenie konferencji jej uczestnicy ogłosili deklarację polityczną zawierającą kluczowe zasady pogłębionej współpracy oraz obszary działań następczych i priorytetowych, które będą kierować przyszłymi interwencjami wspierającymi wysiłki w zakresie rozliczenia osób odpowiedzialnych za popełnione zbrodnie.
Podczas wizyty w Hadze minister Rau odbył również dwustronne spotkania z ministrem spraw zagranicznych Niderlandów Wopke Hoekstrą, prokuratorem MTK Karimem Khanem oraz podsekretarzem stanu w Departamencie Stanu USA Uzrą Zeyą.
