Rząd chwali się, że priorytetowo traktuje budowę elektrowni jądrowej.
Dba, aby do programu jądrowego pozyskiwać najlepszych – wysoko wyspecjalizowaną kadrę. Jednocześnie przesuwa środki zamiast zwiększać budżet Programu Polskiej Energetyki Jądrowej, jego wartość na lata 2024-2025 nie ulegnie zwiększeniu.
Jakie konkretnie zmiany wprowadzą?
Projektowana zmiana dotyczy Załącznika Nr 3 do uchwały nr 141 Rady Ministrów z 2 października 2020 r. w sprawie aktualizacji programu wieloletniego pod nazwą „Program polskiej energetyki jądrowej”. Środki na wynagrodzenia dla PAA zostały zapisane w zadaniu: „Wzmocnienie kadrowe i budowa kompetencji PAA” w ramach, którego przewidziane są również środki na wydatki bieżące, w tym m.in. pochodne od wynagrodzeń, PPK i szkolenia.
Dlaczego wprowadzają zmiany i jaki problem rozwiążą?
W zmieniających się warunkach społeczno-ekonomicznych (wzrost cen), w tym wzrost wynagrodzeń oraz zwiększone zapotrzebowanie na specjalistów w branży związanej z wykorzystaniem energii atomowej konieczne jest zabezpieczenie dodatkowych środków na wzrost wynagrodzeń pracowników PAA realizujących zadania PPEJ.
To niezbędne, z uwagi na fakt, że ustawa budżetowa na 2024 r. zagwarantowała obligatoryjny wzrost wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej o 20%. Przyjęcie projektowanych zmian PPEJ umożliwi realizację tego obowiązku przez PAA.
Wstępna ocena lokalizacji elektrowni jądrowej [ROZPORZĄDZENIE]
Wstępna ocena terenu przeznaczonego pod lokalizację obiektu energetyki jądrowej to najważniejszy cel projektu rozporządzenia, które przyjmie rząd.
Dlaczego wprowadzą regulację?
Wprowadzone rozporządzenie Rady Ministrów pozwoli na:
- przyspieszenie procesu licencjonowania elektrowni jądrowej bez uszczerbku dla zapewnienia bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej;
- zmniejszenie ryzyka ekonomicznego związanego z wykluczeniem danej lokalizacji – podczas oceny wstępnej;
- zmniejszenie liczby i rodzaju niezbędnych badań i analiz w stosunku do liczby i rodzaju badań i analiz niezbędnych do wykonania na etapie szczegółowej oceny terenu przeznaczonego pod elektrownię jądrową;
- danie możliwości wczesnego wykluczenia danej lokalizacji elektrowni jądrowej, bez ponoszenia dodatkowych kosztów związanych z bardzo szczegółowymi badaniami lokalizacyjnymi.
Jaki problem rozwiążą?
Rozporządzenie pozwoli przyspieszyć planowanie kolejnych lokalizacji elektrowni jądrowych w Polsce. Zadbają, aby proces był bardziej elastycznym, co pozwoli na jego przyspieszenie i obniżenie kosztów. Potrzebujemy elektrowni jądrowych jako uzupełnianie dla OZE w nowym, zielonym miksie energetycznym – projekt pomoże przyspieszyć tempo kolejnych inwestycji.
Projekt dotyczy:
- określenia szczegółowego zakresu przeprowadzania nieobowiązkowej, wstępnej oceny terenu przeznaczonego pod lokalizację elektrowni jądrowej;
- wskazania przypadków wykluczających możliwość uznania terenu za nadający się pod lokalizację elektrowni jądrowej;
- określenia szczegółowego zakres wstępnego raportu lokalizacyjnego dla elektrowni jądrowej.
Jakie konkretnie zmiany wprowadzą?
Projekt rozporządzenia przewiduje 9 grup kryteriów niezbędnych do przeprowadzenia wstępnej oceny terenu przeznaczonego pod lokalizację elektrowni jądrowej.
Dla inwestorów przyszłych elektrowni jądrowych nie przewiduje się dodatkowych wydatków w stosunku do istniejącego stanu prawnego. Na etapie wstępnej oceny terenu przeznaczonego pod lokalizację elektrowni jądrowej, inwestorzy będą przeprowadzać tylko część badań i analiz wymaganych w dotychczasowym stanie prawnym do przeprowadzenia szczegółowej oceny terenu w oparciu o przede wszystkim dostępne dane archiwalne, uzupełnione o niezbędne badania terenowe – tylko w przypadku niewystarczalności danych archiwalnych.
Koszty inwestora będą związane głównie z przetwarzaniem i kopiowaniem udostępnionych nieodpłatnie danych niezbędnych do przeprowadzenia oceny terenu, a także z koniecznością przeprowadzenia niezbędnych prac terenowych. Po wstępnej pozytywnej ocenie rozpocznie się szczegółowy proces dotyczący dalszej realizacji inwestycji.
Projekt uchwały Rady Ministrów zmieniającej uchwałę w sprawie aktualizacji programu wieloletniego pod nazwą „Program polskiej energetyki jądrowej”
Potrzeba wprowadzenia rozwiązań planowanych w projekcie wynika z istnienia niedoboru środków finansowych na wynagrodzenia pracowników Państwowej Agencji Atomistyki, zwanej dalej: PAA, finansowanych ze środków przewidzianych w obecnie obowiązującym Programie polskiej energetyki jądrowej, zwanym dalej PPEJ. PPEJ został przyjęty przez Radę Ministrów uchwałą nr 141 Rady Ministrów z dnia 2 października 2020 r. w sprawie aktualizacji programu wieloletniego pod nazwą „Program polskiej energetyki jądrowej” (M.P. poz.946). PPEJ stanowi m.in. źródło finansowania wynagrodzeń pracowników realizujących zadania PPEJ zatrudnionych w PAA. Należy zauważyć, że Załącznik Nr 3 w pkt 2 lit. a do PPEJ przewiduje limity wydatków m.in. na zadanie „Wzmocnienie kadrowe i budowa kompetencji PAA”.
Wejście w życie 1 lutego 2024 r. ustawy budżetowej na 2024 rok, z dnia 18 stycznia 2024 r. (Dz. U. poz. 122), zwanej dalej „ustawą budżetową na 2024 r.” w której w art. 9 ust. 1 pkt 2 lit. b) i pkt 3 lit. a) jest zagwarantowany obligatoryjny wzrost wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej o 20 %, spowodowało powstanie niedoboru środków finansowych na wynagrodzenia pracowników PAA zaangażowanych w realizację PPEJ. Z jednej strony ustawa budżetowa na 2024 r. przewiduje wzrost wynagrodzeń o 20 %, natomiast z drugiej strony wynagrodzenia pracowników PAA ujęte są w ramach limitów wydatków przewidzianych w Załączniku Nr 3 do PPEJ.
Obligatoryjny wzrost wynagrodzeń pracowników obecnie zatrudnionych w PAA nastąpił w ramach środków przeznaczonych na wakaty finansowane z PPEJ. Do czasu zmiany PPEJ i pozyskania dodatkowych środków na wynagrodzenia wszystkie te wakaty będą musiały pozostać nieobsadzone. Brak dodatkowych środków finansowych uniemożliwia więc PAA rozbudowę kadry w sposób adekwatny do zadań stawianych przed nadzorem jądrowym, gdyż środki przeznaczone na zatrudnienie nowych pracowników służą finansowaniu obligatoryjnych podwyżek dla obecnych pracowników.
Wejście w życie ustawy budżetowej na 2024 r. przewidującej wzrost kwoty bazowej dla pracowników korpusu służby cywilnej i wskaźnik wzrostu wynagrodzeń dla ekspertów spoza korpusu, jest przyczyną (źródłem) rozwiązywanego problemu – spowodowania rozbieżności pomiędzy zwiększonymi wynagrodzeniami zapewnionymi ustawą budżetową na 2024 r., a środkami dostępnymi w ramach limitu wydatków przewidzianych w obecnie obowiązującym Załączniku Nr 3 do PPEJ.
Istota rozwiązań planowanych w projekcie, w tym proponowane środki realizacji:
Konieczna jest zmiana Załącznika 3. Wydatki związane z realizacją Programu PEJ Programu polskiej energetyki jądrowej stanowiącego załącznik do uchwały nr 141 Rady Ministrów z dnia 2 października 2020 r. (poz. 946) w sprawie aktualizacji programu wieloletniego pod nazwą „Program polskiej energetyki jądrowej”. Potrzeby związane ze wzrostem wynagrodzeń w latach 2024 – 2033 zostały oszacowane na 136 075 000 zł. Na lata 2024-2025 źródłem finansowania wzrostu wynagrodzeń będzie ograniczenie wydatków na zadanie: System wsparcia techniczno-eksperckiego dla PAA, o szacowną kwotę 7 407 000 zł (w 2024 r. – o 2 540 000 zł, w 2025 r. – o 4 867 000 zł), przez co zmiana nie spowoduje skutków finansowych dla budżetu państwa. W latach 2026-2033 źródłem finansowania zwiększonych wydatków będzie budżet państwa, a wzrost środków na wynagrodzenia spowoduje wzrost wartości programu wieloletniego o szacowaną kwotę 128 668 000 zł (w 2026 r. o 7 032 000 zł, w 2027 r. o 9 030 000 zł, w 2028 r. o 11 904 000 zł, w 2029 r. o 13 374 000 zł, w 2030 r. o 17 233 000 zł, w 2031 r. o 19 789 000 zł, w 2032 r. o 24 078 000 zł, w 2033 r. o 26 228 000 zł.
Bez zwiększenia środków na wynagrodzenia w PPEJ od 2024 r. Państwowa Agencja Atomistyki nie będzie posiadała środków niezbędnych do prawidłowej realizacji zadań w zakresie wzmocnienia kadrowego i budowy kompetencji organu dozoru jądrowego. Do czasu wzrostu środków na wynagrodzenia wszystkie wakaty będą musiały pozostać nieobsadzone.
Podkreślić należy, że PAA konkuruje ze spółkami, które rozpoczęły działania mające na celu budowę elektrowni i oferują dla specjalistów w dziedzinach technicznych, w tym inżynierii budowlanej, elektryki, geologii, sejsmologii, fizyki jądrowej, automatyki, energetyki jądrowej wynagrodzenie na poziomie znacznie wyższym niż PAA. W związku z tym, aby zatrzymać obecnie zatrudnione osoby i pozyskać nowych pracowników, PAA musi zapewniać konkurencyjne wynagrodzenia.
Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie szczegółowego zakresu przeprowadzania wstępnej oceny terenu przeznaczonego pod lokalizację obiektu energetyki jądrowej będącego równocześnie obiektem jądrowym, przypadków wykluczających możliwość uznania terenu za nadający się do lokalizacji obiektu energetyki jądrowej będącego równocześnie obiektem jądrowym oraz szczegółowego zakresu wstępnego raportu lokalizacyjnego dla takiego obiektu
Projektowane rozporządzenie ma na celu wykonanie upoważnienia wynikającego z art. 5b ust. 8 ustawy z dnia 29 czerwca 2011 r. o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących (Dz. U. z 2021 r. poz. 1484, z późn. zm.). Zgodnie z ww. upoważnieniem Rada Ministrów ma określić, w drodze rozporządzenia:
1) szczegółowy zakres przeprowadzania wstępnej oceny terenu przeznaczonego pod lokalizację obiektu energetyki jądrowej będącego równocześnie obiektem jądrowym w rozumieniu art. 3 pkt 17 ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. – Prawo atomowe,
2) przypadki wykluczające możliwość uznania terenu za nadający się pod lokalizację obiektu energetyki jądrowej będącego równocześnie obiektem jądrowym w rozumieniu art. 3 pkt 17 ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. – Prawo atomowe, do których ma się odnosić wstępna ocena terenu przeznaczonego pod lokalizację obiektu energetyki jądrowej będącego równocześnie obiektem jądrowym w rozumieniu art. 3 pkt 17 ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. – Prawo atomowe,
3) szczegółowy zakres wstępnego raportu lokalizacyjnego dla obiektu energetyki jądrowej będącego równocześnie obiektem jądrowym w rozumieniu art. 3 pkt 17 ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. – Prawo atomowe.
Zgodnie z art. 5b ustawy z dnia 29 czerwca 2011 r. o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących inwestor w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej będącego równocześnie obiektem jądrowym w rozumieniu art. 3 pkt 17 ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. – Prawo atomowe może dokonać wstępnej oceny terenu przeznaczonego pod lokalizację tego obiektu, a w przypadku jej dokonania może sporządzić wstępny raport lokalizacyjny. W przypadku sporządzenia wstępnego raportu lokalizacyjnego inwestor może wystąpić do Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki o wydanie opinii w zakresie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej na temat tego raportu. Wydanie rozporządzenia służy stworzeniu inwestorowi na wczesnym etapie inwestycji możliwości dokonania wstępnej oceny terenu przeznaczonego pod lokalizację obiektu energetyki jądrowej będącego równocześnie obiektem jądrowym oraz sporządzenia wstępnego raportu lokalizacyjnego.
Projektowane rozporządzenie było już wpisane do Wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów w dniu 21 września 2023 r. pod numerem RC16, ale z powodu powołania nowej Rady Ministrów i utworzenia nowego Wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów zaszła potrzeba wpisania przedmiotowego projektu do aktualnego wykazu.
Istota rozwiązań planowanych w projekcie, w tym proponowane środki realizacji:
Projekt rozporządzenia określa grupę wspólnych kryteriów, które powinny podlegać wstępnej ocenie przy każdym rodzaju obiektu energetyki jądrowej, choć sposób ich oceny może być odmienny w zależności od rodzaju obiektu (ilość i rodzaj substancji promieniotwórczych, rozmiary, charakter działalności, itp.). Projekt wskazuje także czynniki wykluczające możliwość lokalizacji obiektu na danym terenie z uwagi na zbyt duże zagrożenia zewnętrzne w danej lokalizacji, zarówno naturalne, jak i powodowane przez działalność człowieka.
Kryteria te pogrupowano wg następujących zakresów:
1) sejsmika i tektonika,
2) warunki geologiczno-inżynierskie,
3) warunki hydrogeologiczne,
4) hydrologia i meteorologia,
5) zdarzenia zewnętrzne będące skutkiem działalności człowieka,
6) zdarzenia zewnętrzne będące skutkiem działania sił przyrody,
7) tempo, ilość i drogi rozprzestrzeniania się substancji promieniotwórczych na zewnątrz obiektu oraz możliwość sprawnego przeprowadzenia działań interwencyjnych w przypadku wystąpienia zdarzenia radiacyjnego w sytuacji normalnej eksploatacji, przewidywanych zdarzeń eksploatacyjnych oraz
warunków awaryjnych,
8) gęstość zaludnienia i zagospodarowanie terenu,
9) rozpoznanie budowy geologicznej podłoża.
Projekt rozporządzenia określa również szczegółowy zakres wstępnego raportu lokalizacyjnego dla obiektu energetyki jądrowej będącego równocześnie obiektem jądrowym.
