4 stycznia 2024 r. Prokurator Generalny uznał za niezbędne zakończenie delegacji do Prokuratury Krajowej prokuratorów prokuratur rejonowych oraz okręgowych (94 osób).
Chodzi również o prokuratorów prokuratur rejonowych z prokuratur regionalnych (50 osób), z zachowaniem przewidzianych okresów wypowiedzenia.
Podejmując tę decyzję Prokurator Generalny miał na uwadze trudną sytuację kadrową jednostek organizacyjnych dwóch jednostek najniższego szczebla (czyli prokuratur rejonowych i prokuratur okręgowych), w celu zapewnienia stabilizacji kadrowej tych jednostek. Ważnym aspektem decyzji była troska o zapewnienie szybszego i bardziej efektywnego prowadzenia postępowań w tych prokuratorach. Z perspektywy obywatela oznaczać to będzie szybsze i efektywniejsze ich prowadzenie.
Ze swojej istoty delegacja ma charakter tymczasowy. Oznacza to, że delegowany prokurator cały czas pozostaje w stosunku służbowym w jednostce macierzystej (zajmuje etat), a jednocześnie nie prowadzi w niej postępowań. Praca ta obciąża pozostałych pracowników jednostek.
Instytucja delegacji wiąże się zazwyczaj z koniecznością zapewnienie właściwego funkcjonowania jednostki wyższego lub równorzędnego szczebla, gdy dotknięta jest ona brakami kadrowymi uniemożliwiającymi właściwe wykonywanie zadań. Może się także wiązać z wykorzystaniem szczególnej wiedzy i kompetencji prokuratora przydatnych w jednostce organizacyjnej prokuratury lub Ministerstwa Sprawiedliwości.
Korzystanie z delegacji winno charakteryzować się rozwagą i dbałością o zrównoważenie obowiązków na wszystkich szczeblach organizacyjnych prokuratury. Tej rozwagi zabrakło, co doprowadziło do wykorzystywania delegacji niezgodnie ze swoją naturą.
Mając to wszystko na względzie, Prokurator Generalny Adam Bodnar polecił Prokuratorowi Krajowemu odwołanie z delegacji do Prokuratury Krajowej: prokuratorów prokuratur okręgowych oraz rejonowych, a nadto odwołanie z delegacji do prokuratur regionalnych delegowanych prokuratorów prokuratur rejonowych – każdorazowo z zachowaniem okresów wypowiedzenia (jednomiesięcznych bądź trzymiesięcznych).
Decyzja ta była poprzedzona wcześniejszym zasięgnięciem informacji oraz jej analizą o prokuratorach wykonujących obowiązki w Prokuraturze Krajowej oraz w prokuraturach regionalnych.
Stosownie do przedstawionych przez Prokuraturę Krajową danych, w służbie czynnej na dzień 18 grudnia 2023 roku pozostawało 81 prokuratorów Prokuratury Krajowej, natomiast oddelegowanych do tej jednostki było 169 prokuratorów wszystkich szczebli.
Na delegacjach do różnych komórek jednostki najwyższego szczebla aktualnie oddelegowanych pozostaje 80 prokuratorów prokuratur okręgowych oraz 14 prokuratorów prokuratur rejonowych. Tak masowa skala delegacji, w większości o charakterze bezterminowym negatywnie wpływa na bieżące działanie prokuratur rejonowych i okręgowych, na których spoczywa ciężar prowadzenia 99% postępowań przygotowawczych (ponad 1 mln. śledztw i dochodzeń w 2022 r.). Zdecydowanie najtrudniejsza jest sytuacja w prokuraturach rejonowych, które w wielu jednostkach funkcjonują w obsadzie sięgającej 60-70% prokuratorów. Taki stan rzeczy wymaga systematycznej analizy ich sytuacji kadrowej i podejmowania dalszych czynności w zakresie delegacji.
Postępujące od 2016 r. nadużywanie delegacji wywołało skutek w postaci rosnących zaległości w prokuraturze i nierównomiernego obciążenia prokuratorów prowadzonymi postępowaniami przygotowawczymi, a w konsekwencji narusza prawa obywateli do rozpoznania spraw w rozsądnym terminie. Korzystanie z delegacji winno charakteryzować się rozwagą i dbałością o zrównoważenie obowiązków na wszystkich szczeblach organizacyjnych prokuratury.
Podjęta decyzja stanowi początek długie procesu wdrażania nowych standardów funkcjonowania prokuratury.
Przyczyną opisanego stanu rzeczy jest dotychczasowa polityka kadrowa, polegająca na delegowaniu w tak dużej skali do wyższych jednostek, prokuratorów prokuratur okręgowych oraz rejonowych.
Decyzja Ministra Sprawiedliwości – Prokuratora Generalnego uwzględnia obowiązujące okresy wypowiedzenia, co pozwoli prokuratorom delegowanym zarówno na sfinalizowanie dotychczas realizowanych zadań służbowych, jak i spraw życiowych związanych z oddelegowaniem. Po upływie okresów wypowiedzenia, odwołani z delegacji prokuratorzy wrócą do wykonywania swoich obowiązków w jednostkach niższego szczebla, co oznaczać będzie wzmocnienie tych jednostek. Kierownictwo Prokuratury Krajowej będzie natomiast dysponowało odpowiednim okresem czasu, aby zadania dotychczas zlecone prokuratorom delegowanym, powierzyć prokuratorom Prokuratury Krajowej, bądź tym z prokuratorów prokuratur regionalnych, którzy będą kontynuować delegacje do jednostki najwyższego szczebla.
Decyzja Prokuratora Generalnego ma także na względzie ograniczenie niepotrzebnie ponoszonych znacznych wydatków w postaci zwrotów kosztów zamieszkania, dojazdów oraz wypłat diet prokuratorom delegowanym.
Oświadczenie Prokuratury Krajowej dotyczące skutków polecenia Prokuratora Generalnego o odwołaniu z delegacji 144 prokuratorów
„Prokuratura Krajowa informuje, że Prokurator Generalny Adam Bondar 4 stycznia 2024 r. polecił Prokuratorowi Krajowemu odwołanie z delegacji łącznie 144 prokuratorów w tym 94 z Prokuratury Krajowej oraz 50 z Prokuratur Regionalnych.
Jednoczesne odwołanie 144 prokuratorów, którzy wykonują swoje obowiązku służbowe w Prokuraturze Krajowej oraz w Prokuraturach Regionalnych spowoduje negatywne i nieodwracalne skutki prawne dla prowadzonych postępowań, a w szczególności występujących w tych sprawach osób pokrzywdzonych.
Przykładowo na skutek polecenia Prokuratora Generalnego Adama Bodnara i odwołania z delegacji w Prokuraturze Krajowej praktycznie przestanie istnieć Departament Cyberprzestępczości i Informatyzacji zajmujący się nadzorem oraz koordynacją najpoważniejszych postępowań dotyczących cyberprzestępczości, które mają szczególne znaczenie w dzisiejszych czasach. Podobnie sytuacja wygląda w Biurze Współpracy Międzynarodowej, które ostatnio zajmowało się m.in. sprawą ekstradycji z Dubaju podejrzanego Sebastiana M.
W Departamencie Postępowania Sądowego w Wydziale Kasacji z 16 prokuratorów pozostanie 6, w Wydziale do Spraw Cywilnych i Administracyjnych z 14 prokuratorów pozostanie 4. Departament kieruje nadzwyczajne środki zaskarżenia od wyroków sądowych, jednak na skutek braków kadrowych przyczyni się to niewątpliwie do dłuższego oczekiwania na rozstrzygnięcie prowadzonych tam spraw.
Jeszcze gorsze konsekwencje będzie miała decyzja o odwołaniu 50 prokuratorów z Prokuratur Regionalnych. Wstępna analiza postępowań prowadzonych przez prokuratorów, których zamierza odwołać Prokurator Generalny Adam Bodnar wskazuje, że wbrew jego intencji nie dojdzie do przyspieszenia prowadzonych postępowań, a wręcz przeciwnie większość z nich w wyniku tej decyzji zostanie znacznie wydłużona. Sprawy długotrwałe na które powołuje się Prokurator Generalny Adam Bodnar są to niemal zawsze postępowania skomplikowane, wielowątkowe, a więc takie, które prowadzone są właśnie poza prokuratorami rejonowymi. Według danych z początku stycznia 2024 r. zaledwie 2 % spraw trwających ponad 5 lat prowadzonych jest w Prokuraturach Rejonowych, natomiast 37 % spraw w Prokuraturach Regionalnych, a to właśnie do prokuratur rejonowych mają trafić odwołani prokuratorzy. Tym samym działania Prokuratora Generalnego nie spowodują zmniejszenia skali spraw najbardziej długotrwałych, ale wręcz przeciwnie, doprowadzą do jej zwiększenia i znacznego przedłużenia postępowań prowadzonych w Prokuraturach Regionalnych.
Wśród prokuratorów, których polecił odwołać Prokurator Generalny Adam Bodnar są m.in.
– prokurator z Prokuratury Regionalnej w Warszawie zajmujący się sprawami cywilnymi w zakresie tzw. afery Get Back, który podejmuje działania na rzecz tysięcy pokrzywdzonych w tej sprawie osób.
– prokurator prowadzący postępowanie w Prokuraturze Regionalnej we Wrocławiu dotyczące m.in. piramid finansowych w tym w jednej z nich pokrzywdzonymi jest 90 tysięcy osób z terenu całego świata. Kolejne postępowanie tej jednostki dotyczy spółki GANT Development, w której pokrzywdzonymi jest co najmniej 1000 osób na łączną kwotę ponad 2 miliardów złotych, w sprawie występuje 31 podejrzanych a zgromadzony dotychczas materiał dowody liczy 932 tomy akt.
– prokurator z Prokuratury Regionalnej w Szczecinie prowadzący postępowanie dotyczące blisko 1000 podmiotów, które zajmowały się m.in. praniem pieniędzy z wykorzystaniem kantorów walutowych i innych podmiotów oferujących podobne usługi. Z ustaleń śledztwa wynika, że członkowie grupy przestępczej dokonali operacji finansowych na kwotę co najmniej 10 miliardów złotych.
– kolejne śledztwo z udziałem prokuratora, który ma zostać odwołany z delegacji z Prokuratury Regionalnej w Szczecinie dotyczy wyłudzeń funduszy unijnych obejmuje materiał dowodowy w postaci 750 tomów akt.
– prokurator z Prokuratury Regionalnej w Gdańsku prowadzący śledztwo w sprawie zabójstwa dziecka w Częstochowie oraz odpowiedzialności funkcjonariuszy publicznych. Oba postępowania pozostają w stałym zainteresowaniu Rzecznika Praw Dziecka, Rzecznika Praw Obywatelskich oraz innych instytucji związanych z niesieniem pomocy ofiarom przemocy oraz opinii publicznej. W tej sprawie od instytucji i osób zamieszkujących w kraju i poza jego granicami wpłynęło łącznie ponad 200 zawiadomień, w treści których jej autorzy domagają się wnikliwego, rzetelnego procesu i pociągnięcia do odpowiedzialności osób, które bezpośrednio związane są ze zbrodnią i tych, które mimo posiadanych uprawnień i ciążących obowiązków tego nie uczyniły
– kolejne postępowanie Prokuratury Regionalnej w Gdańsku dotyczy zorganizowanej grupy przestępczej, prowadzącej nielegalny hazard. Zyski grupy szacuje się na niemal 240 milionów złotych. W postępowaniu występuje kilkudziesięciu podejrzanych. Prokurator referent, który ma zostać odwołany przeszedł szkolenie z zakresu przestępczości hazardowej prowadzone w 2021 roku przez KSSIP, a zatem ma merytoryczne przygotowanie do jego prowadzenia. Dotychczas śledztwo obejmuje 631 tomów.
Wskazane powyżej postępowania są jedynie przykładowymi jakie prowadzą prokuratorzy, których polecił odwołać Prokurator Generalny. Jednocześnie należy zaznaczyć, że wszyscy delegowani prokuratorzy mają dodatkowe kwalifikacje i są specjalistami w danych dziedzinach którymi się zajmują, posiadają dodatkowe szkolenia, studia podyplomowe, specjalizacje m.in. z zakresu finansów, rachunkowości itp.
Osłabiając kadrowo prokuratury regionalne Prokurator Generalny Adam Bodnar doprowadzi do wydłużenia tych najbardziej skomplikowanych wielowątkowych i wieloosobowych postępowań, co będzie miało negatywne skutki dla tysięcy osób pokrzywdzonych w tych sprawach.”
