Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę od 2013 roku regularnie prowadzi diagnozę przemocy wobec dzieci w Polsce.
Badanie jest przeprowadzane cyklicznie co 5 lat. Tak jak w poprzednich edycjach w 2023 r. wykorzystano kwestionariusz Juvenile Victimization Questionnaire w polskiej adaptacji. Diagnoza stanowi jedno z nielicznych kompleksowych źródeł wiedzy o problemie przemocy wobec dzieci w Polsce.
Przemoc wobec dzieci
79% dzieci i nastolatków w Polsce przynajmniej raz w swoim życiu doświadczyło przemocy.
Krzywdzenie w dzieciństwie stanowi jedno z największych zagrożeń rozwoju, zdrowia psychicznego i fizycznego oraz bezpieczeństwa dziecka (WHO i ISPCAN, 2006). Jego negatywne konsekwencje mogą być widoczne także w dorosłym życiu, m.in. jest związane z większym prawdopodobieństwem występowania zaburzeń psychicznych. Także wyniki polskich badań wskazują na wzrost ryzyka zachowań autodestrukcyjnych wśród osób, które w dzieciństwie zostały pokrzywdzone różnymi formami niekorzystnych doświadczeń.
Cele badania
Celem badania było pogłębienie i uaktualnienie wiedzy na temat wiktymizacji dzieci i młodzieży w Polsce, w szczególności:
- poznanie skali występowania różnych form przemocy doświadczanej przez dzieci i młodzież, w tym wykorzystywania seksualnego;
- zbadanie skali zaniedbania fizycznego, emocjonalnego oraz parentyfikacji;
- określenie uwarunkowań doświadczania przemocy i zaniedbania przez dzieci, w tym zależności od płci, wieku, miejsca zamieszkania i czynników rodzinnych;
- określenie zależności między doświadczeniami przemocy i zaniedbaniem dzieci i młodzieży a podejmowaniem zachowań autodestrukcyjnych, w tym samookaleczeń i prób samobójczych;
- określenie czynników chroniących, zmniejszających ryzyko wiktymizacji.
Wyniki badań
Jaka jest skala przemocy wobec dzieci i nastolatków w Polsce?
79% dzieci i nastolatków doświadczyła w swoim życiu przemocy lub zaniedbania.
52% doświadczyło przemocy w roku poprzedzającym badanie.
Jakiej przemocy doświadczają dzieci i nastolatki?
66% – przemoc ze strony rówieśników
32% – przemoc ze strony bliskich dorosłych
26% – wykorzystanie seksualnie bez kontaktu fizycznego
23% – zaniedbanie emocjonalne
20% – parentyfikacja
14% – bycie świadkiem przemocy w domu
8%- wykorzystanie seksualnie z kontaktem fizycznym
8% – zaniedbanie fizyczne
Jakie są najbardziej znaczące czynniki ryzyka przemocy?
Nadużywanie alkoholu przez domownika:
5x zwiększa szansę bycia świadkiem przemocy w domu;
3,5 x zwiększa szansę doświadczenia przemocy ze strony bliskich dorosłych
Choroba psychiczna domownika:
4,5 x zwiększa szansę doświadczenia przemocy rówieśniczej;
3 x zwiększa szansę doświadczenia wykorzystania seksualnego bez kontaktu fizycznego.
Używanie narkotyków przez domownika:
3x zwiększa szansę doświadczenia wykorzystania seksualnego z kontaktem fizycznym;
2,5 x zwiększa szansę bycia świadkiem przemocy w domu.
Jaka jest skala zachowań autodestrukcyjnych wśród dzieci i nastolatków?
22% okaleczało się
9% miało za sobą próbę samobójczą
Jak doświadczana przemoc wpływa na podejmowanie zachowań autodestrukcyjnych?
Doświadczenie przemocy rówieśniczej
4 x zwiększa szanse samookaleczeń
Doświadczenie wykorzystywania seksualnego z kontaktem fizycznym
4x zwiększa szansa podejmowania prób samobójczych
Doświadczenie przemocy ze strony bliskich dorosłych
3x zwiększa szansę podejmowania prób samobójczych
Jakie są najbardziej znaczące zmiany rozpowszechnienia form przemocy wobec dzieci w ostatnich latach?
- Rośnie odsetek dzieci doświadczających przemocy rówieśniczej zarówno fizycznej jak i psychicznej.
- Spada odsetek dzieci doświadczających przemocy fizycznej ze strony bliskich dorosłych.
