Zorganizowana grupa przestępcza. Akt oskarżenia ws. Funduszu Sprawiedliwości. Zarzuty dla Marcina R. i księdza Michała O.

Rok temu Prokurator Generalny Adam Bodnar powołał w Prokuraturze Krajowej Zespół Śledczy Nr 2 do zbadania prawidłowości zarządzania i wydatkowania środków z tzw. Funduszu Sprawiedliwości.

Pierwotnie w skład Zespołu wchodziło 4 prokuratorów, obecnie jest 7 prokuratorów. 

Postanowieniem z 19 lutego 2024 r. sygn. akt 1001-22.Ds.1.2024 wszczęto śledztwo w sprawie przekroczenia uprawnień i niedopełnienia obowiązków w okresie od 1 stycznia 2016 r. do bliżej nieustalonego dnia 2023 r. jednak nie później niż do 12 grudnia 2023 r. w Warszawie przez działających w celu osiągnięcia korzyści majątkowych i osobistych funkcjonariuszy publicznych w osobach ówczesnego Ministra Sprawiedliwości i urzędników Ministerstwa Sprawiedliwości, do których zgodnie z zakresem powierzonych im obowiązków należało zarządzanie, rozdysponowanie i rozliczenie środków finansowych pochodzących z Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z 29 września 2015 r. w sprawie Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej oraz zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z 13 września 2017 r. w sprawie Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej – Funduszu Sprawiedliwości poprzez udzielanie w sposób uznaniowy i dowolny wsparcia finansowego beneficjentom programów nieposiadających związku z celami ww. Funduszu, czym działali na szkodę interesu publicznego-Skarbu Państwa reprezentowanego przez Ministerstwo Sprawiedliwości oraz interesu prywatnego poprzez ograniczenie dostępności środków pochodzących z Funduszu osobom wskazanym w § 1 pkt 1 i 2 cyt. rozporządzeń, tj. o czyn z art. 231 § 1 i 2 kk. 

Do sprawy dołączono kilka innych postępowań, w tym sprawę dotyczącą zakupu oprogramowania „Pegasus”. 

Postępowanie to jest wielowątkowe i wciąż rozwojowe z uwagi na uzyskiwany na bieżąco materiał dowodowy. Obecnie sprawa liczy 1200 tomów akt.

W ciągu roku prac Zespołu w toku prowadzonego postępowania wykonano szereg czynności procesowych, a w tym:

• Przesłuchano 200 osób w charakterze świadka,
• Przeprowadzono 152 czynności przeszukania, 
• Wywołano 120 opinii biegłych sądowych,
• Zabezpieczono obszerną dokumentację, m.in. z Ministerstwa Sprawiedliwości, Najwyższej Izby Kontroli, Krajowej Administracji Skarbowej, organów samorządowych, którą następnie poddano oględzinom,
• Przeprowadzono analizę ok. 50 umów o udzielenie dotacji i dokumentacji związanej z realizacją tych umów,
• Opracowano wnioski o uchylenie immunitetu 2 posłom na Sejm RP.

Efektem tych działaniem jest:

• Przedstawienie 24 osobom zarzutów popełnienia łącznie 64 przestępstw,
• Uzyskanie zgody Sejmu RP na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej 2 posłów, 
• Dokonanie zabezpieczeń majątkowych na mieniu podejrzanych i podmiotów zobowiązanych na łączną kwotę ok. 2.200.000 zł.

Na poszczególnych etapach postępowania sąd zastosował wobec 6 podejrzanych środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania. Aktualnie żaden z podejrzanych nie pozostaje w izolacji. W stosunku do 1 podejrzanego zastosowano tymczasowe aresztowanie dla celów poszukiwawczych, co umożliwiło wydanie europejskiego nakazu aresztowania i wdrożenie międzynarodowych poszukiwań ww. na tej podstawie.

 Obecnie w sprawie stosowane są wolnościowe środki zapobiegawcze w postaci:

• Dozoru Policji: wobec 14 podejrzanych,
• Zakazu opuszczania kraju: wobec 12 podejrzanych,
• Poręczenia majątkowego: wobec 12 podejrzanych, na łączną kwotę ok. 2.500.000 zł.

Postępowanie jest kontynuowane. Prokuratorzy z Zespołu Śledczego Nr 2 podejmują intensywne działania mające na celu ustalenie wszystkich nieprawidłowości, jakie wystąpiły w funkcjonowaniu Funduszu Sprawiedliwości w okresie od 1 stycznia 2016 r. do 12 grudnia 2023 r. Stwierdzone nieprawidłowości są poddawane ocenie prawno-karnej w aspekcie wyczerpania znamion przestępstw, bowiem celem tego postępowania jest pociągnięcie do odpowiedzialności karnej wszystkich sprawców czynów zabronionych popełnionych z związku z wykorzystaniem środków tego Funduszu. 

Prokurator Generalny Adam Bodnar przekazał dzisiaj do Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Szymona Hołowni wniosek o wyrażenie przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej zgody na pociągnięcie posła na Sejm RP Marcina R. do odpowiedzialności karnej.

Obecny wniosek o uchylenie immunitetu posłowi Marcinowi R. jest kolejnym, skierowanym w postępowaniu prowadzonym w Zespole Śledczym Nr 2 Prokuratury Krajowej w sprawie przekroczenia uprawnień i niedopełnienia obowiązków przez działających w celu osiągnięcia korzyści majątkowych i osobistych funkcjonariuszy publicznych w osobach ówczesnego Ministra Sprawiedliwości i urzędników Ministerstwa Sprawiedliwości, do których zgodnie z zakresem powierzonych im obowiązków należało zarządzanie, rozdysponowanie i rozliczenie środków finansowych pochodzących z Funduszu Sprawiedliwości, poprzez udzielanie w sposób uznaniowy i dowolny wsparcia finansowego beneficjentom programów nieposiadających związku z celami ww. Funduszu, czym działali na szkodę interesu publicznego-Skarbu Państwa-reprezentowanego przez Ministerstwo Sprawiedliwości oraz interesu prywatnego poprzez ograniczenie dostępności środków pochodzących z Funduszu uprawnionym podmiotom, tj. o czyn z art. 231 § 1 i 2 kk.

Uwzględnienie przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 12 lipca 2024 r. wniosku Prokuratora Generalnego z 19 czerwca 2024 r. o podjęcie uchwały w sprawie wyrażenia zgody na pociągnięcia posła Marcina R. do odpowiedzialności karnej pozwoliło na przedstawienie mu 15 października 2024 r. zarzutów popełnienia 11 przestępstw, a w tym brania udziału w zorganizowanej grupie przestępczej, przekroczenia uprawnień i niedopełniania obowiązków, poświadczenia nieprawdy w dokumentach oraz wyrządzenia szkody w wielkich rozmiarach w mieniu Skarbu Państwa, a także przekroczenia uprawnień i niedopełnienia obowiązków, w celu osiągnięcia korzyści majątkowych i osobistych w związku z konkretnymi decyzjami lub działaniami związanymi z funkcjonowaniem Funduszu Sprawiedliwości i z wydatkowaniem środków, co doprowadziło do powstania szkody w łącznej kwocie ok. 108.000.000 zł, tj. czynów z art. 258 § 1 kk, z art. 231 § 1 i 2 kk w zw. z art. 65 § 1 kk, z art. 231 § 1 kk w zw. z art. 271 § 1 i 3 kk w zb. z art. 296 § 3 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 65 § 1 kk. 

Kontynuowanie postępowania dowodowego przez Zespół Śledczy Nr 2 dostarczyło podstaw do przyjęcia dostatecznie uzasadnionego podejrzenia, że Marcin R. dopuścił się kolejnych 8 przestępstw, nieobjętych zakresem uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej o uchyleniu mu immunitetu. 

Przestępstwa te mają polegać na tym, że:

• Jako funkcjonariusz publiczny, tj. Pełnomocnik Ministra Sprawiedliwości ds. Funduszu Sprawiedliwości, a nadto Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości, działając wspólnie i w porozumieniu z innymi funkcjonariuszami publicznymi Ministerstwa Sprawiedliwości, w celu osiągnięcia korzyści majątkowych i osobistych, przed złożeniem oferty przez Fundację Instytut Prawa Ustrojowego w VII otwartym konkursie na powierzenie realizacji zadań ze środków Funduszu Sprawiedliwości, przekazał projekt tej oferty ustalonej osobie, tj. funkcjonariuszowi publicznemu Ministerstwa Sprawiedliwości w celu dokonania oceny błędów i braków oraz wskazania zakresu jego uzupełnienia, który to projekt po naniesieniu uwag został mu przekazany w celu dostarczenia autorowi projektu oferty, co w konsekwencji skutkowało tym, że ww. fundacja otrzymała w konkursie najwyższą ocenę ogólną oferty i uzyskała dotację celową w wysokości 2.682.242 zł,  czym przywłaszczył powierzone mu mienie ruchome w postaci pieniędzy w tej kwocie, stanowiącej mienie znacznej wartości, działając na szkodę interesu publicznego wyrządzając szkodę w mieniu Skarbu Państwa oraz na szkodę interesu prywatnego poprzez ograniczenie dostępności środków pochodzących z Funduszu Sprawiedliwości innym uprawnionym podmiotom, a zarzuconego czynu dopuścił się działając w zorganizowanej grupie mającej na celu popełnianie przestępstw, tj. czyn z art. 231 § 1 i 2 kk w zw. z art. 284 § 2 kk w zw. z art. 294 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 65 § 1 kk.
   
• Jako funkcjonariusz publiczny, tj. Pełnomocnik Ministra Sprawiedliwości ds. Funduszu Sprawiedliwości, a nadto Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości działając wspólnie i w porozumieniu z innymi ustalonymi osobami oraz ustalonymi funkcjonariuszami publicznymi Ministerstwa Sprawiedliwości, w celu osiągnięcia korzyści majątkowych i osobistych, w ramach ustalonego podziału ról, przekroczył swoje uprawnienia i nie dopełnił obowiązków w ten sposób, że w celu przywłaszczenia powierzonego mienia w postaci pieniędzy, przed formalnym złożeniem oferty przez Stowarzyszenie Przyjaciół Zdrowia z siedzibą w Szczecinie w ramach VII otwartego konkursu ofert na powierzenie realizacji zadania ze środków Funduszu Sprawiedliwości przekazał projekt oferty tego stowarzyszenia funkcjonariuszowi publicznemu Ministerstwa Sprawiedliwości w celu dokonania oceny błędów i braków oraz wskazania zakresu jego uzupełnienia, co skutkowało złożeniem oferty o zmienionej treści uwzględniającej naniesione poprawki, co skutkowało uzyskaniem pozytywnej oceny formalnej i merytorycznej, a następnie mając świadomość, że środki te zostaną wykorzystane niezgodnie z celami dotacji podjął decyzję o jej przyznaniu i zawarł umowę na mocy której stowarzyszenie uzyskało dotację w kwocie 7.736.000 zł., która została wydatkowana niezgodnie z przeznaczeniem, czym działał na szkodę interesu publicznego, wyrządzając szkodę majątkową w kwocie 7.736.000,00 zł. stanowiącą mienie wielkiej wartości na szkodę Skarbu Państwa oraz na szkodę interesu prywatnego poprzez ograniczenie dostępności środków pochodzących z Funduszu Sprawiedliwości innym uprawnionym podmiotom, a zarzuconego czynu dopuścił się działając w zorganizowanej grupie mającej na celu popełnianie przestępstw, tj. czyn z art. 231 § 1 i 2 kk w zb. z art. 284 § 2 kk w zw. z art. 294 §1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 65 § 1 kk.
   
• Jako funkcjonariusz publiczny tj. Pełnomocnik Ministra Sprawiedliwości ds. Funduszu Sprawiedliwości, a następnie Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości przekroczył swoje uprawnienia i nie dopełnił obowiązków działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej i osobistej w ten sposób, że podjął decyzje o przyznaniu 6 podmiotom dotacji celowej w ramach X otwartego konkursu ofert na powierzenie realizacji zadań ze środków Funduszu Sprawiedliwości, a następnie zawarł z nimi umowy o udzielenie tych dotacji pomimo tego, że w okresie od 3 listopada 2023 r. do 1 grudnia 2023 r. nie posiadał umocowania do wykonywania uprawnień dysponenta Funduszu Sprawiedliwości, w tym do zaciągania zobowiązań w postaci zawierania umów o udzielenie dotacji celowej z tego Funduszu, czym usiłował przywłaszczyć na rzecz tych podmiotów powierzone mu mienie ruchome w postaci pieniędzy w łącznej kwocie 22 480 140,37 zł., stanowiących mienie znacznej wartości, jednak zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na wstrzymanie wypłaty wskazanej kwoty przez Dysponenta Funduszu Sprawiedliwości, czym działał na szkodę interesu publicznego oraz na szkodę interesu prywatnego innych uprawnionych podmiotów, a zarzuconego czynu dopuścił się działając w zorganizowanej grupie mającej na celu popełnianie przestępstw, tj. czyn z art. 231 § 1 i 2 kk i art. 13 § 1 kk w zw. z art. 284 § 2 kk w zw. z art. 294 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 65 § 1 kk.

Powyższe uzasadnia uzupełnienie zarzutów przedstawionych podejrzanemu Marcinowi R. 15 października 2024 r. wymaga uzyskania kolejnej zgody Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej na pociągnięcie posła do odpowiedzialności karnej za czyny nie objęte uprzednim wnioskiem.

4 lutego 2025 r. prokurator z Zespołu Śledczego nr 2 skierował do Sądu Okręgowego w Warszawie akt oskarżenia przeciwko 6 osobom, którym zarzucono łącznie popełnienie 15 czynów, w związku ze śledztwem dotyczącym  nieprawidłowości w Funduszu Sprawiedliwości.

Aktem oskarżenia objęto następujące osoby:

• Urszulę D., podejrzaną o popełnienie 4 przestępstw,
• Karolinę K., podejrzaną o popełnienie 4 przestępstw,
• Michała O., podejrzanego o popełnienie 4 przestępstw,
• Marcina M., podejrzanego o popełnienie 1 przestępstwa,
• Wojciecha Z., podejrzanego o popełnienie 1 przestępstwa,
• Monikę G., podejrzaną o popełnienie 1 przestępstwa.

W okresie objętym zarzutami ww. osoby pełniły następujące funkcje:

• Urszula D. – Dyrektor Departamentu Funduszu Sprawiedliwości w Ministerstwie Sprawiedliwości, 
• Karolina K. – Naczelnik Wydziału Pomocy Pokrzywdzonym i Funduszu Sprawiedliwości w Departamencie Spraw Rodzinnych i Nieletnich oraz Departamencie Funduszu Sprawiedliwości w Ministerstwie Sprawiedliwości,
• Michał O. – prezes fundacji Profeto.pl., Sercański Sekretariat na rzecz Nowej Ewangelizacji,
• Marcin M. – główny specjalista w Departamencie Funduszu Sprawiedliwości w Ministerstwie Sprawiedliwości, członek komisji konkursowej,
• Wojciech Z. – specjalista w Departamencie Funduszu Sprawiedliwości, członek komisji konkursowej,
• Monika G. – Zastępca Dyrektora Departamentu Funduszu Sprawiedliwości w Ministerstwie Sprawiedliwości.

Zarzuty

Michałowi O., Urszuli D. i Karolinie K. prokurator zarzucił udział w zorganizowanej grupie przestępczej mającej na celu popełnianie przestępstw przeciwko mieniu, przekroczenia uprawnień i niedopełnienia obowiązków, poświadczenia nieprawdy w dokumentach oraz wyrządzenia szkody w wielkich rozmiarach w mieniu Skarbu Państwa, w celu osiągnięcia korzyści osobistych i majątkowych, w tym przez inne osoby (art. 258 § 1 kk). 

Nadto: 

Urszulę D. prokurator oskarżył o przekroczenie uprawnień i niedopełnienie obowiązków w szczególności w związku z dopuszczeniem do udzielenia wsparcia finansowego ustalonej fundacji w listopadzie 2023 r. pomimo tego, że fundacja ta nie spełniała wymagań formalnych, a także przekroczenia uprawnień i niedopełnienia obowiązków w związku z wyrażeniem w 2018 r. zgody, wbrew obowiązującym przepisom, na odstąpienie od zamieszczenia informacji o „współfinansowaniu ze środków Funduszu Sprawiedliwości” na materiałach współfinansowanych z ww. środków (art. 231 § 1 i 2 kk, art. 271 § 1 i 3 kk, art. 284 § 2 kk w zw. z art. 294 § 4 kk i inne).

Karolinę K. prokurator oskarżył o przekroczenie uprawnień i niedopełnienie obowiązków m.in. w związku z korektą projektu oferty, tak aby spełniała warunki formalne przyszłego konkursu, dopuszczenie do uzyskania wsparcia finansowego przez fundację niespełniającą warunków formalnych oraz doprowadzenie do udzielenia wsparcia Fundacji Profeto.pl, pomimo niespełniania przez nią warunków formalnych i materialnych (art. 231 § 1 i 2 kk, art. 271 § 1 i 3 kk, art.  284 § 2 kk w zw. z art. 294 § 4 kk i inne).

Michała O. prokurator oskarżył o doprowadzenie wspólnie i w porozumieniu z ww. osobami do udzielenia wsparcia finansowego Fundacji „Profeto” w łącznej kwocie ponad 66 mln zł. (suma rzeczywiście wypłacona) pomimo tego, że Fundacja ta nie spełniała warunków formalnych i merytorycznych do uzyskania dotacji, a nadto o popełnienie czynów tzw. prania brudnych pieniędzy.
Czyny te były związane z m.in. dokonaniem w latach 2020-2021 czynności mających na celu udaremnienie stwierdzenia przestępnego pochodzenia środków uzyskanych w ramach umowy zawartej przez Fundację Profeto z Funduszem Sprawiedliwości.
Oskarżony  doprowadził do podpisania umowy najmu gruntu, na którym prowadzona była budowa ośrodka. Na podstawie umowy firma TISO sp. z o.o. wynajęła od Zgromadzenia Księży Najświętszego Serca Jezusowego (współwłaściciela) część ww. nieruchomości. Drugim współwłaścicielem nieruchomości była Fundacja Profeto reprezentowana przez Michała O. 
W wykonaniu ww. umowy (i zawartego później aneksu) firma TISO sp. z o.o. przelała na konto bankowe Zgromadzenia Księży Najświętszego Serca Jezusowego środki w łącznej kwocie 3.650.000 zł, którą to kwotę podejrzany Michał O. przelał następnie na rachunek Fundacji Profeto, tym samym utrudniając stwierdzenie ich pochodzenia z przestępstwa dokonanego na szkodę Funduszu Sprawiedliwości (art. 299 § 1 i 5 kk, art.  231 § 1 i 2 kk, art.  284 § 2 kk w zw. z art. 294 § 4 kk i inne).

Marcina M. i Wojciecha Z. prokurator oskarżył o przekroczenie uprawnień w związku z podejmowaniem działań polegających między innymi na poświadczaniu nieprawdy w dokumentacji co do spełniania wymogów formalnych przez fundację ubiegającą się o przyznanie dotacji,  podczas gdy fundacja w swoich celach statutowych nie miała wskazanych celów działania związanych ze wsparciem i pomocą osobom pokrzywdzonym, a nadto na zawyżaniu punktacji w zakresie realizacji wymagań i warunków merytorycznych w celu przyznania dotacji (art. 231 § 1 i 2 kk, art. 271 § 1 i 3 kk, art.  284 § 2 kk w zw. z art. 294 § 1 kk i inne).

Monikę G. prokurator oskarżył o przekroczenie uprawnień i niedopełnienie obowiązków  w związku z udzieleniem wsparcia finansowego ustalonej fundacji, pomimo że oferta która podlegała ocenie powinna być odrzucona już na etapie oceny formalnej jako niespełniająca warunków przyznana dofinasowania (art. 231§1 i 2 kk i art. 13 § 1 kk w zw. z art. 284 § 2 kk w zw. z art. 294 § 3 kk i inne) .

Akt oskarżenia sporządzono na 377 stronach. Prokurator zawnioskował o ujawnienie na rozprawie 2078 dowodów wspierających tezę oskarżenia. Do Sądu Okręgowego w Warszawie przekazano 360 tomów akt.