Badania koni z Morskiego Oka 2022
Badania koni z Morskiego Oka w 2022 roku ponownie potwierdzają, że zwierzęta pracują w przeciążeniu. Ponownie okazało się, że podczas badań doszło do nieprawidłowości, które jako jedyna ujawnia Fundacja Viva.
W 2022 roku w obu turach badań koni przebadano 290 koni. Przyjęty w 2013 roku system badań zakładał stosowanie sposobu badania z zawodów zaprzęgowych FEI przed startem do odcinka C maratonu. Założeniem było badanie tętna, oddechów oraz stopnia odwodnienia zaraz po przybyciu na górę oraz tętna i oddechów po dziesięciominutowym odpoczynku.
Opóźnienia w badaniach koni
Po raz kolejny dochodziło do znacznych opóźnień w badaniu koni. 2 konie zostały zbadane spoczynkowo po 1h i 17 min, kolejne 2 – po 1 h. Aż 111 koni (38% wszystkich) zostało zbadanych po czasie przekraczającym 20 minut. Opóźnienia te wynikały z przyczyn niezależnych od lekarki weterynarii Bożeny Latochy, reprezentującej nas w komisji.
W naszej opinii chaos podczas badań koni wynikał z ponownego badania tętna na stanowisku wysiłkowym, wykonywanego po 10 minutach. Takiego badania dodatkowego nie przewiduje regulamin badań. Bezsprzecznie było ono wykonywane jedynie w celach prywatnych, co uniemożliwiało prawidłowe wykonanie regulaminowego badania spoczynkowego.
Czasy przejazdu przed badaniem koni
Zgodnie z danymi podawanymi przez samych fiakrów i gminę – kurs z Palenicy Białczańskiej do Włosienicy trwa około 45-50 minut. A porównanie czasów przejazdu w dniach badań pokazało, że konie pokonywały trasę w znacznie dłuższym czasie.
„Ma to niewątpliwie wpływ na poziom zmęczenia koni na trasie. Uspokojenie tempa jazdy nie pozostaje bez znaczenia i w związku z tym badania wciąż nie stanowią odbicia ich codziennej pracy, gdzie trasa ta pokonywana jest w czasie 1h lub nawet krócej. Należy zaznaczyć, że tylko 13 koni przed badaniem pokonało trasę w czasie krótszym niż 60 min (4%), a 14 koni w czasie powyżej 1h i 15 min. 96% koni pokonało trasę w czasie znacznie dłuższym, niż podczas codziennej pracy na trasie” – pisze w swoim raporcie z badań lekarka weterynarii Bożena Latocha.
Tętno wysiłkowe
Tegoroczne badania koni udowadniają po raz kolejny, że konie na trasie do Morskiego Oka pracują w przeciążeniu. Pierwszym sygnałem są wysokie tętna wysiłkowe zwierząt:
- 120 uderzeń/min u 2 koni
- 100 uderzeń/min i więcej u 25 koni (9% przebadanych koni)
- 80 uderzeń/min i więcej u 196 koni (68% przebadanych koni)
Bezsprzecznie literatura naukowa wskazuje, że tętno wysiłkowe i to mierzone po 10-15 minut po wysiłku świadczy o wytrenowaniu konia. Zgodnie z nią tętno dojrzałego, dobrze wytrenowanego konia nie powinno przekraczać 62 uderzeń na minutę po 10-15 minutach po wysiłku. Z badania pozaregulaminowego, wykonanego na stanowisku wysiłkowym wynika, że 106 koni (37%) miało ten parametr przekroczony. Badanie to było wykonywane po 10 minut od zakończenia wysiłku
Tętno spoczynkowe
Podobnie tętno spoczynkowe również znacznie przekracza normy. A to mierzone było podczas badań koni po znacznie dłuższym czasie, niż 10 minut.
- 100 uderzeń/min u 1 konia (badane po 22 minutach od zakończenia wysiłku)
- 80 uderzeń/min i więcej – 7 koni
- 62 uderzeń/min i więcej – 33 konie (11% przebadanych koni)
- 56 uderzeń/min i więcej – 101 koni (35% przebadanych koni)
- 50 uderzeń/min i więcej – 160 koni (55% przebadanych koni)
System dopuszczenia koni do startów w zawodach FEI zawiera procedury w zakresie tętna spoczynkowego. A koń jest wycofywany z dalszej rywalizacji, jeśli po 20-30 minutach od przekroczenia bramki weterynaryjnej tętno utrzymuje się na ustalonym poziomie. Wartość tę ustalono na poziomie od 56 do 64 uderzeń na minutę.
„Podkreślam, że 20 minutowa przerwa w pracy po wykonaniu kursu nie umożliwia zwierzętom powrotu tętna do warunków spoczynkowych, w których mogą rozpocząć kolejną turę pracy” – pisze w swoim raporcie z badań lekarka weterynarii Bożena Latocha.
Oddech wysiłkowy
Kolejny mierzony podczas badań koni parametr, oddech wysiłkowy, także wskazuje na długotrwałe przeciążenie koni. Przypominamy, że badania odbyły się po pracy na trasie z pełnym dopuszczalnym regulaminem TPN-u obciążeniem (12 osób dorosłych):
100 i więcej oddechów na minutę – 98 koni (34% przebadanych koni), w tym:
- 1 koń – 164 odd/min
- 2 konie – 150 odd/min
- 7 koni – 140 odd/min
- 120 i więcej odd/min – 38 koni (13% przebadanych koni)
- powyżej 60 odd/min – 210 koni (72% przebadanych koni)
- 50 i więcej odd/min – 240 koni (83% przebadanych koni)
Podkreślić tu należy, że parametry na tym poziomie świadczą o długotrwałym przeciążeniu w stępie. Na silne wyczerpania u konia, przy którym kontynuowanie pracy może spowodować rozstrój zdrowia, wskazuje występowanie przyspieszonych oddechów. Granicę ustalono na 100 i więcej oddechów na minutę. Nawet po wytężonej pracy oddechy nie powinny przekraczać 50-60 oddechów na minutę.
Wartości referencyjne:
Określono najwyższą wytrzymałość oraz stopnie zmęczenia konia Parametry opracowano w stępie, kłusie i galopie w różnym terenie i pod różnym obciążeniem. Wartości referencyjne dla oddechu są następujące:
- w spoczynku 8-12 odd/min
- w stępie normalnym 16-20 oddechów/min bez obciążenia
- 20-25 oddechów/min w stępie z obciążeniem
- w normalnym stępie pod górę 34 oddechy/min, z góry 28 oddechów/min
- 24 oddechy/min bez obciążenia w przyspieszonym stępie,
- w kłusie po płaskim terenie 1 km – 42 oddechy/min
- po 2 km kłusu 46 oddechów/min bez obciążenia oraz 56 oddechów/min z obciążeniem
- pod górę w kłusie 74 odd/min, kłus z góry 55 odd/min
- przy długotrwałym kłusie 65 odd/min.
Oddech spoczynkowy
Przebadane podczas badań koni w 2022 roku zwierzęta miały w badaniu spoczynkowym bardzo wysokie parametry oddechowe. Badanie wykonywano po ponad 20 minutach od zakończenia wysiłku. Oznacza to, że 20-minutowa regulaminowa przerwa nie pozwala im na powrót oddechów do normy. A to z kolei, że zwierzęta nie powinny zaczynać kolejnej tury pracy po tak krótkim czasie.
Wyniki pomiarów spoczynkowych oddechów koni kształtowały się następująco:
- 128 odd/min – 1 koń
- 120 odd/min – 2 konie
- 100 odd/min – 2 konie
- 60 odd/min i więcej – 35 koni (12% przebadanych koni)
- 30 i więcej oddechów/min – 200 koni (69% przebadanych koni)
- tylko u 7 koni oddech spadł poniżej 20 odd/min (2% przebadanych koni)
Warto zaznaczyć, że u kilku koni wykonano też pomiar oddechu po czasie dłuższym, niż zakłada regulamin. Spowodowane to było koniecznością wykonania powtórnego pomiaru lub z powodów niezależnych od wykonującej badanie lekarki weterynarii:
- po ponad 40 minutach od zakończenia wysiłku oddech nadal wynosił 60 odd/min
- 33 minutach – 68 odd/min
- 1h i 17 min – 32 odd/min
- 30 min – 66 odd/min
- 1h – 44 odd/min
- a po 34 min – 48 odd/min
Oddechy w literaturze naukowej
Bezsprzecznie literatura wskazuje, że jeśli w kłusie długotrwałym liczba oddechów sięga 65/min, to przy unormowanej prawidłowo pracy już po 5 minutach zaczyna się zmniejszać. Po 10 minutach spada do około 28 oddechów na minutę, a po 20 minutach osiąga wartość 17 oddechów na minutę. A, co należy zdecydowanie podkreślić, konie nie pracują w kłusie, poza jednym, około kilometrowym odcinkiem.
„Biorąc pod uwagę powyższe statystyki oraz dane skompletowane z literatury naukowej zauważamy, że u koni pracujących na trasie do Morskiego Oka parametry wracają do normy co najmniej po 60 minutach od zakończenia wysiłku. Potwierdzają to również liczne badania. W przypadku koni pracujących na trasie do Morskiego Oka u wielu zwierząt nawet po 60 minutach od zakończenia wysiłku parametry nie wracają do normy, co świadczy o silnym przeciążeniu pracą. Po 20 minutowej przerwie parametry u 69% koni pozostają na bardzo wysokim poziomie co świadczy o pracy w przeciążeniu, a jednocześnie wskazuje, że taka przerwa jest zbyt krótka, by zwierzęta mogły odpocząć przed kolejną pracą” – pisze w swoim raporcie z badań lekarka weterynarii Bożena Latocha.
Wnioski z badań koni w 2022 roku
Lek. wet. Bożena Latocha, reprezentująca nas w komisji badającej konie z Morskiego Oka ponownie wniosła o wydłużenie regulaminowej przerwy z 20 minut do co najmniej 60 minutowego odpoczynku na Polanie Włosienica. Jednocześnie zwróciła uwagę, że jej postulat o takiej samej treści z ubiegłego roku nie został rozpatrzony przez Tatrzański Park Narodowy.
Kończąc ponownie wniosła o zmianę regulaminu w zakresie wieku koni dopuszczonych do pracy na trasie do Morskiego Oka. Przypominamy, że regulamin pozwala na wykorzystanie do pracy koni 4-letnich, u których nie zakończył się jeszcze proces kostnienia.
