Peggy Whitson, Sławosz Uznański-Wiśniewski, Tibor Kapu – co ich łączy? Kosmos!
I to właśnie kosmos połączył tych astronautów we wspólnej misji Ax-4, która już wiosną tego roku poleci na Międzynarodową Stację Kosmiczną. A 5 lutego w Centrum Nauki Kopernik opowiadali o tym z jakimi wyzwaniami i szansami wiąże się ta misja, co kochają w swojej pracy i dlaczego tak istotne jest, żebyśmy wszyscy otworzyli się na tak ważny dzisiaj temat – space.
Misja Ax-4 otrzymała ostateczne zatwierdzenie przez międzynarodowy komitet, który jest odpowiedzialny za Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS) – Multilateral Crew Board. Ta misja to ogromny krok dla wszystkich krajów biorących w niej udział. To czwarta załogowa misja realizowana przez Axiom Space we współpracy z NASA. Na jej pokładzie, oprócz Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego, znajdą się także astronauci reprezentujący Indie i Węgry, które – podobnie jak Polska – powracają do załogowych lotów kosmicznych po wieloletniej przerwie.
5 lutego załoga misji Ax-4 na ISS spotkała się w Warszawie z ekspertami sektora kosmicznego, młodzieżą i przedstawicielami mediów podczas wydarzenia w Centrum Nauki Kopernik. Członkiem załogi jest Polak, astronauta projektowy Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA) – Sławosz Uznański-Wiśniewski, który w ramach pierwszej polskiej misji technologiczno-naukowej na ISS – IGNIS, będzie wykonywał na stacji szereg eksperymentów. IGNIS jest częścią misji Ax-4.
Dla Polski to jest ważny moment. To jest dla nas prawdziwy przełom. Polska jest bardzo zaangażowana we własny program kosmiczny, ale także w międzynarodowe inicjatywy, takie jak ta misja
– powiedział premier Donald Tusk podczas spotkania z załogą Ax-4 w Warszawie.
Misja IGNIS jest nie tylko przełomowym wydarzeniem, ale przede wszystkim inwestycją w przyszłość polskiego sektora kosmicznego. Dzięki udziałowi polskich podmiotów w tej misji, krajowy przemysł technologiczny zyskuje unikalne doświadczenie, które przełoży się na długofalowy rozwój i międzynarodową konkurencyjność. Polska staje się znaczącym graczem w branży kosmicznej, zdolnym do tworzenia i eksportowania nowoczesnych technologii na najwyższym poziomie innowacyjności
– wskazał minister rozwoju i technologii Krzysztof Paszyk podczas spotkania.
Nasz astronauta będzie odpowiedzialny za 13 polskich eksperymentów. Mamy tam ambitne programy naukowe i między innymi jest to zbadanie wpływu mikrograwitacji na układ odpornościowy człowieka, zastosowanie sztucznej inteligencji w kosmosie. To jest pierwszy krok. Każdy, kto interesuje się współczesną gospodarką i technologiami wie, jak ważna część odbywa się już w kosmosie
– podkreślił premier Donald Tusk.
Załoga Ax-4
Załogę Ax-4 tworzą:
Peggy Whitson (USA) – dowódca misji, najbardziej doświadczona amerykańska astronautka, która spędziła w kosmosie łącznie ponad 675 dni!
Sławosz Uznański-Wiśniewski (Polska) – specjalista misji, polski naukowiec i inżynier, wybrany do klasy rezerwowej astronautów ESA w 2022 r. spośród ponad 22 500 kandydatów.
Tibor Kapu (Węgry) – specjalista misji, inżynier mechanik, który w ramach węgierskiego programu HUNOR został wybrany na astronautę spośród 247 kandydatów, a zawodowo zajmował się zagadnieniami ochrony przed promieniowaniem kosmicznym oraz rozwojem technologii w przemyśle motoryzacyjnym, farmaceutycznym i logistycznym.
Shubhanshu Shukla (Indie) – pilot misji, kapitan, pilot indyjskich sił powietrznych (IAF) i pilot doświadczalny, z ponad 2 tys. godzin lotów na różnych samolotach, od 2019 r. współpracuje z Indyjską Organizacją Badań Kosmicznych (ISRO).
Z załogą do Polski przyleciał również Sergio Palumberi – Menadżer Misji Międzynarodowej Stacji Kosmicznej z Centrum Kontroli Columbus, który zarządza przygotowaniami polskiej misji IGNIS oraz dyrektor generalny ESA Josef Aschbacher.
Informacje o misji
Podczas 14-dniowej misji, załoga będzie prowadzić badania w warunkach mikrograwitacji, dotyczące m.in. zdrowia astronautów, mikrobiomu, nowych materiałów oraz technologii, w tym wykorzystania sztucznej inteligencji. Zaangażuje się również w działania edukacyjne.
Podczas spotkania astronauci podzielili się z uczestnikami kulisami przygotowań do misji, opowiedzieli o jej celach, swoich oczekiwaniach oraz wyzwaniach, jakie przed nimi stoją. Na wydarzeniu obecni byli przedstawiciele polskiego sektora kosmicznego, w tym firmy i instytucje, których 13 eksperymentów będzie realizowanych przez polskiego astronautę na ISS. Uczestnicy spotkania dyskutowali o możliwościach rozwoju rodzimych technologii kosmicznych w zakresie m.in. biologii, medycyny i psychologii oraz perspektywach współpracy i budowaniu konkurencyjności Polski na arenie międzynarodowej.
Kosmiczne love story. pic.twitter.com/h1dMtAY7aD
— Donald Tusk (@donaldtusk) February 5, 2025
Częścią wizyty w Polsce było także spotkanie z dziećmi i młodzieżą, podczas którego astronauci opowiedzieli o swoim szkoleniu i przygotowaniach do lotu. Odpowiadali na pytania dzieci związane z misją oraz zaprezentowali kilka doświadczeń edukacyjnych, które wkrótce będą przeprowadzone na ISS. Podkreślali, jak ważne jest rozbudzenie pasji do kosmosu w tych najmłodszych, którzy stanowią przyszłość całego sektora.
Misja IGNIS to wynik porozumienia podpisanego 4 sierpnia 2023 r. przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii i ESA dotyczące przygotowania i przeprowadzenia polskiej misji technologiczno-naukowej na ISS. Po stronie Polski w przygotowanie misji zaangażowana jest również Polska Agencja Kosmiczna (POLSA).
Ta misja to ogromna szansa i wyzwanie dla polskiego sektora kosmicznego. Aby się udała, pracuje nad nią wiele osób. Wszystko musi być ustalone i przygotowane wcześniej, gdyż w kosmosie nie ma miejsca na improwizacje. Przed polskim astronautą pracowite 14 dni na orbicie: 13 eksperymentów technologiczno-naukowych, 25 eksperymentów edukacyjnych, 4 połączenia z Ziemią. Chcemy wykorzystać naszą szansę jaką jest misja IGNIS w 100 procentach
– powiedział prezes POLSA prof. Grzegorz Wrochna.
Start misji Ax-4 planowany jest na wiosnę 2025 r. z NASA Kennedy Space Center na Florydzie. Astronauci spędzą na ISS około 14 dni, realizując eksperymenty naukowe i testy nowych technologii w warunkach mikrograwitacji. Na ISS załogę wyniesie rakieta Falcon 9 z załogową kapsułą Dragon od SpaceX.
