Kondycja fizyczna uczniów nie jest dobra, wyniki sprawności fizycznej uczniów spadają wraz z wiekiem – wynika z badań kompetencji ruchowych uczniów przeprowadzonych w szkołach wiosną 2024 r.
Minister Edukacji Barbara Nowacka i Minister Sportu i Turystyki Sławomir Nitras przedstawili wyniki badań i przedstawili plan działań mających na celu poprawienie kondycji fizycznej dzieci i młodzieży.
Badanie kompetencji uczniów to pierwsze takie badanie w szkołach. Przeprowadzali je nauczyciele podczas lekcji wychowania fizycznego. Wzięło w nim udział ponad 3 mln uczniów z klas 4-8 szkół podstawowych (1,6 mln chłopców i 1,5 mln dziewczynek) i wszystkich klas szkół ponadpodstawowych. W programie zarejestrowało się 24 899 z 25 800 (96,5 proc.) wszystkich szkół. Jego głównym celem było zdiagnozowanie poziomu kondycji fizycznej dzieci w szkołach.
Badanie objęły cztery wystandaryzowane próby sprawności: bieg 10×5 m, beep–test – 20 metrowy wytrzymałościowy bieg wahadłowy, podpór leżąc przodem na przedramionach, plank („deska”) – pomiar zdolności siłowo-wytrzymałościowych całego ciała, skok w dal z miejsca.
Minister Edukacji Barbara Nowacka podkreśliła, że badanie ma pokazać kondycję fizyczną uczniów, ale też zachęcić do aktywności ruchowej uczniów. Wyniki pokazują jak rozwijają dzieci, ale też jak pracują nauczyciele. – Ze sprawności fizycznej wynika też dobrostan psychiczny dzieci i młodzieży, ich większa możliwość uczenia się – mówiła.
Minister Sportu i Turystyki podkreślił, że kondycja fizyczna uczniów spada wraz z wiekiem i jest gorsza niż 15-20 lat temu.
„W pewnym wieku sprawność uczniów, zarówno dziewcząt jak i chłopców maleje”
Minister Sławomir Nitras zaapelował do rodziców o wsparcie.
„Bez zrozumienia tego problemu, bez wsparcia to badanie, które zdecyduje o zdrowiu, jakości życia i długości życia waszych dzieci”
Barbara Nowacka zapowiedziała, że poprosi kuratorów oświaty o zbadanie przyczyny niewzięcia udziału w badaniu części szkół podstawowych, mimo, że wszystkie szkoły mają obowiązek ustawowy przeprowadzenia badań.
„Jest to niepokojące, że 3,5% szkół nie zarejestrowało się do programu, należy wyjaśnić, co takiego wydarzyło się w szkołach, że nie przeprowadzono badania”
Ponadto minister zapowiedziała powołanie zespołu, złożonego z nauczycieli, ekspertów, którego zadaniem będzie przegląd podstawy programowej przedmiotu wychowanie fizyczne i wypracowanie nowej podstawy programowej.
„Dostosujemy treści podstawy programowej do realnych potrzeb, do realnych wymagań, do możliwości uczniów” – powiedziała Barbara Nowacka dodając, że nowa podstawa programowa ma szansę wejść w życie 1 września 2025 r.
Przypomniała, że od 2025 roku w szkołach będzie obowiązywał nowy przedmiot edukacja zdrowotna, nad którym pracuje wspólnie z Ministerstwem Sportu i Turystyki i Ministerstwem Zdrowia. Edukacja zdrowotna będzie obejmować m.in. zagadnienia zdrowia psychicznego, fizycznego, a także kwestie zdrowego odżywiania, profilaktyki, problemu uzależnień.
Minister Sportu i Turystyki zapowiedział, że w roku szkolnym również zostanie przeprowadzone badanie kompetencji ruchowych. Szefowa MEN zapowiedziała też rozszerzenie badania kompetencji ruchowych także o uczniów klasy I-III szkoły podstawowej.
Więcej. Podsumowanie wyników badania kondycji fizycznej dzieci i młodzieży szkolnej
Blisko 3,1 miliona uczennic i uczniów w wieku od 10 do 19 lat wzięło udział w tegorocznym badaniu kompetencji ruchowych. Wyniki zaprezentowali Minister Edukacji Barbara Nowacka i Minister Sportu i Turystyki Sławomir Nitras. – To dane, które powinny być powodem do głębokiej refleksji – podkreślił szef MSiT.
W badaniu wzięły udział uczennice i uczniowie klas IV-VIII szkół podstawowych i wszystkich klas szkół ponadpodstawowych. W programie zarejestrowało się 24 899 z 25 800 (96,5 proc.) wszystkich szkół.
– To był ustawowy obowiązek, który spoczywał na dyrektorach szkół. Te 3,5 procent szkół kompletnie lekceważących ustawę budzi mój poważny niepokój i będą podejmowane działania, żeby wyjaśnić, co wydarzyło się w szkołach, że nie zdecydowały się do przystąpienia do programu – powiedziała Minister Edukacji Barbara Nowacka.
Jak podkreśliła, celem jest, aby wszystkie dzieci w Polsce miały możliwość wzięcia udziału w badaniu.
– Wychowanie fizyczne jest elementem edukacji. Jest niezmiernie istotne dla dalszego rozwoju dzieci i młodzieży – wskazała Minister Edukacji.
W ramach badania zbierano wyniki z czterech prób: skoku w dal z miejsca, biegu wahadłowego 10 razy 5 metrów, 20-metrowego wytrzymałościowego biegu wahadłowego – beep testu oraz wytrzymania w podporze w leżeniu przodem na przedramionach – deski.
Do bazy danych wpisano przynajmniej jeden wynik blisko 1,6 mln chłopców (51,6 proc. badanych) i blisko 1,5 mln dziewcząt (48,4 proc. badanych). Uzyskane rezultaty zostały porównane z wynikami badań wykonanymi w 1989, 1999 i 2009 roku przez Zakład Teorii Wychowania Fizycznego AWF Warszawa.
Wyniki badań
W skoku w dal z miejsca obserwuje się systematyczne pogarszanie wyników.
– Chłopcy i dziewczynki w 1999 roku byli w stanie skoczyć dalej niż w 2024 roku. Różnica sięga nawet ponad 20 centymetrów. To dużo, to wynik gorszy o nawet 10-12 procent – zwracał uwagę Sławomir Nitras.
Także w beep teście chłopcy i dziewczynki systematycznie pogarszali swój wynik w stosunku do rówieśników z 1999 i 2009 roku. Różnice pogłębiają się wraz z wiekiem badanych uczniów, zarówno wśród dziewcząt, jak i chłopców.
– W przypadku dziewczynek już w 13. roku życia sprawność maleje, w przypadku chłopców następuje to trochę później, około 16. roku życia – mówił minister sportu i turystyki.
– To dane, które powinny być powodem do głębokiej refleksji – dla wszystkich – dodał.
Wyniki dotyczące tzw. deski pokazują, jak dramatycznie kompetencja ruchowa zanika u dziewczynek.
– Dziewczynka w wieku 10 lat jest w stanie wytrzymać w takiej pozycji średnio 110 sekund, a kobieta w wieku 19 lat 90 sekund – zauważył minister sportu i turystyki.
Analogicznie przedstawiają się wyniki dotyczące biegu wahadłowego 10 razy 5 metrów.
– Około 15-16. roku życia czas potrzebny na wykonanie tego ćwiczenia rośnie, co oznacza, że kompetencja ruchowa naszej młodzieży maleje – podkreślił Sławomir Nitras.
Wnioski i kolejne kroki
Barbara Nowacka oraz Minister Sportu i Turystyki Sławomir Nitras poinformowali także o kolejnych krokach, które zostaną podjęte w następstwie badania. Są to:
- rozszerzenie badań kompetencji ruchowych na klasy I-III szkół podstawowych,
- realizacja badań kompetencji ruchowych w 100 proc. szkół,
- informacja dla rodziców o wynikach testów ich dzieci,
- edukacja zdrowotna – nowy przedmiot w szkołach,
- monitoring ze strony kuratorów. Zobowiązanie kuratorów do przedstawienia wyjaśnień przez dyrektorów,
- powołanie zespołu ds. zmian podstaw programowych W-F,
- wspomagane lekcje W-F w klasach I-III szkół podstawowych,
- zmiana nazwy i priorytetu programu na „Badanie kompetencji ruchowych młodzieży szkolnej”, zamiast „Sportowe Talenty”.
Kolejne badanie
W tym roku szkolnym również zostanie przeprowadzone badanie kompetencji ruchowych. Minister Sławomir Nitras zwrócił się z apelem do rodziców.
– Chcemy pomóc waszym dzieciom, istnieje obawa, że wasze dzieci w waszym wieku będą mniej sprawne, niż jesteście wy. Bez waszego wsparcia, bez zrozumienia tego problemu, bez świadomości wyzwania przed jakim stoimy, bez waszej pomocy, my tego procesu sami nie przeprowadzimy. Sprawa jest niezmiernie poważna – mówił szef MSiT.
Z kolei Nowacka zaapelowała do nauczycieli „o bardzo poważne potraktowanie badań”.
