Wakaty psychologów szkolnych. Mapa punktów krytycznych

Fundacja GrowSPACE ujawniła aktualną liczbę wakatów oraz oszacowane braki w opiece psychologicznej w szkołach.

Po raz pierwszy dane pokazują poprawę. Zgodnie z wyliczeniami w Polsce brakuje 23,90% psychologów i psycholożek szkolnych na rok szkolny 2024/25. 308 gmin w kraju deklaruje, że na ten moment nie mają ani jednego obsadzonego etatu. Ich liczba zmalała rok do roku o ponad 1/3, choć nadal pozostaje na wysokim poziomie.

Fundacja GrowSPACE wystosowała zapytanie dotyczące liczby planowanych etatów, obsadzonych etatów oraz wakatów psychologów szkolnych do wszystkich gmin, powiatów oraz miast na prawach powiatów w Polsce. Odpowiedzi udzieliło 89% samorządów w Polsce, a informacje pochodzą z zatwierdzonych arkuszy organizacyjnych szkół publicznych przed rozpoczęciem roku szkolnego.

Zebrane dane pokazują istotną zmianę rok do roku w polskiej szkole. W całej Polsce w szkołach odnotowano 2306,31 wakatów dla psychologów szkolnych. Obsadzonych jest 7344,25 etatów. Daje to braki w wysokości 23,90% w skali kraju. Dane mogą się jeszcze zmienić po zatrudnieniu specjalistów i specjalistek w szkołach po 1 września. Jest to do tej pory spadek o 3 punkty procentowe. W aż 13 województwach odnotowano wzrost liczby specjalistów i specjalistek.

Punkty krytyczne na mapie Polski

Zgodnie z odpowiedziami samorządów, Fundacja GrowSPACE przedstawiła mapę punktów krytycznych – gmin bez ani jednego psychologa szkolnego przed 1 września. Ta liczba na rok szkolny 2024/25 wynosi na ten moment 308 gmin. Najwięcej punktów krytycznych znajduje się w województwie podkarpackim, łódzkim oraz zachodniopomorskim. Jest to rekordowy spadek o 1/3 w stosunku do zeszłego roku. Wówczas gmin bez psychologa w całym kraju była 450.

– Cieszymy się, że dane pokazują spadek, ponieważ daje to nadzieję na długoterminową poprawę – mówi Dominik Kuc, Członek Zarządu Fundacji GrowSPACE. – W mniejszych miastach i miejscowościach dużą rolę mogły odegrać podwyżki, które objęły nauczycieli i nauczycielki specjalistów i specjalistki. To mogło częściowo zahamować odpływ psychologów i psycholożek do rynku prywatnego oraz do większych miast. Jest to zmiana pozytywna, ponieważ docelowo ma doprowadzić do sytuacji, gdzie pomoc będzie dostępna w każdej szkole. Tylko kompleksowe rozwiązania takie jak psychoedukacja czy godne zatrudnienie sprawią, że będziemy walczyć z punktami krytycznymi na mapie Polski.

„Jeszcze sporo do zrobienia”

Dane pokazują nadzieję na poprawę w systemie wsparcia psychicznego. Nadal należy jednak pamiętać o kluczowych sprawach takich jak: godne zatrudnienie psychologów, ustawa o zawodzie psychologa, psychoedukacja czy standardy zatrudnienia w szkołach. Aleksandra Stube, psycholożka i szefowa zespołu ds. wsparcia psychicznego w Fundacji GrowSPACE przypomina, że receptą na punkty krytyczne jest budowa systemu:

– Wsparcie psychologa szkolnego jest kluczowym elementem ochrony zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. Każde dziecko zasługuje na wsparcie i pomoc i żadne z nich nie może być krzywdzone przez wieloletnie zaniedbania systemowe.

Psycholog szkolny to zasób szczególnie ważny dla dzieci i młodzieży, których rodzice nie wyrażają zgody na wizytę u psychologa poza szkołą. Dla tych młodych ludzi często jest to jedyna możliwość kontaktu ze specjalistą. Uregulowanie zawodu psychologa może być pierwszym krokiem, który poprawi sytuację psychologów, bo trudno jest nam dzisiaj mówić o nowych rozwiązaniach, kiedy nie mamy podstaw, na których możemy bazować. Jest to kluczowe do tego, aby dalej walczyć z punktami krytycznymi i nieść adekwatną pomoc – mówi ekspertka.

Odpowiedzi w trybie dostępu do informacji publicznej udzieliło: 88,57% samorządów.