Włoch Dario Costa jako pierwszy człowiek przeleciał samolotem przez wąski tunel w pobliżu Stambułu ze średnią prędkością 245 km/h.
Dowiedz się więcej o tym niesamowitym wyczynie!
W sobotę, 4 września, zaraz po wschodzie słońca, zawodowy pilot akrobacyjny i wyścigowy, Dario Costa uruchomił silnik swojego zmodyfikowanego samolotu Zivko Edge 540 wewnątrz jednego z tuneli Çatalca na tureckiej autostradzie Northern Marmara nieopodal Stambułu. Rozpędził maszynę i wystartował, aby przelecieć z dużą prędkością przez kolejny tunel, cały czas unosząc się mniej niż półtora metra nad asfaltem.
Przez 20 lat kariery lotniczej, 41-letni Dario Costa dokonał wielu wyczynów. Na koncie zgromadził ponad 5000 godzin spędzonych w powietrzu. Ponad połowa z nich to loty akrobacyjne. Jest pierwszym włoskim pilotem, który startował w Red Bull Air Race i wygrał wyścig w klasie Challenger. O locie przez tunel marzył od wielu lat. Ten projekt był dla niego największym i najbardziej złożonym wyzwaniem, jakie sobie rzucił.
Niemalże w ciemności, w bliskiej odległości od betonowych łuków sklepienia tunelu, wystartował o 6:43 czasu lokalnego za plecami mając wschodzące słońce gwarantujące optymalne światło – w przerwie pomiędzy tunelami. Ograniczona przestrzeń nad głową pilota sprawiła, że musiał utrzymywać niezwykle nisko, średnio 140 cm nad asfaltem, zachowując przy tym iście klaustrofobiczny margines odległości końcówek skrzydeł od ścian tunelu, wynoszący około 4 metrów.
Ewentualne zmiany w opływie powietrza wokół samolotu wymagały od pilota olbrzymiej precyzji. Przez cały lot Costa musiał pozostawać w niezwykłym skupieniu. Jego czas reakcji musiał wynosić mniej niż 250 milisekund, a ruchy drążkiem sterowym były dosłownie milimetrowe.
Najbardziej krytycznym momentem całego przedsięwzięcia był przelot przez 360-metrową przerwę pomiędzy tunelami, w której samolot narażony był na podmuchy wiatru, a Costa musiał się zmieścić w niskim i wąskim otworze drugiego tunelu.
Costa kontynuował lot zachowując średnią prędkość 245 km/h jednocześnie dostosowując lot do krzywizny nawierzchni i zmian kształtu tunelu. Gdy tylko maszyna wyleciała z drugiej strony, pilot wykonał efektowną pętlę zwycięstwa i wylądował.
Od startu do opuszczenia drugiego tunelu, samolot przeleciał 2,26 km. W mniej niż 44 sekundy, Dario Costa pobił i ustanowił pięć rekordów świata.
Ten przelot to nie tylko pierwszy przelot przez tunel w historii, ale także w aż dwóch tunelach i nowo ustanowiony rekord Guinnessa – najdłuższy przelot samolotem przez tunel (1610 metrów). Był to również pierwszy start samolotem w tunelu. Przy okazji Costa pobił rekord przelotu pod trwałą konstrukcją (wcześniej zdarzało się, że piloci przelatywali przez otwarty hangar, czy przez stodołę).
Mentorem Costy w tym niesamowitym projekcie był nie kto inny, jak sam Péter Besenyei – 65-letni węgierski pilot, legenda lotnictwa, znany przede wszystkim jako „ojciec chrzestny” Red Bull Air Race odpowiedzialny za rozwój tego sportu. Projekt wymagał zaangażowanie 40-osobowej ekipy naziemnej, specjalnie opracowanego treningu i ponad roku przygotowań.
“Nigdy w życiu nie leciałem jeszcze przez tunel – nikt wcześniej nie leciał. W głowie miałem więc wielki znak zapytania, czy wszystko pójdzie tak, jak się spodziewaliśmy” – powiedział Costa. „Na końcu czułem oczywiście ulgę, ale też olbrzymie, olbrzymie szczęście i to były główne emocje, które mi towarzyszyły. Dla mnie to spełnienie kolejnego z marzeń”.
Przelot przez tunel w liczbach – wszystko o wyczynie Dario Costy
Pilot: Dario Costa, 41-letni Włoch, zawodowy pilot wyścigowy i akrobacyjny
Projekt: Tunnel Pass
Miejsce: Tunele Çatalca (autostrada Northern Marmara, obrzeża Stambułu, Turcja)
Data/czas: Start 6:43 rano czasu lokalnego (TRT), 5:43 czasu polskiego (CET), sobota, 4 września 2021
Dystans od startu do wylotu drugiego z tuneli: 2260 m
Czas lotu w tunelach: 43,44 sek
Prędkość: średnio 245,07 km/h w drugim tunelu
Ograniczenia przestrzeni dla samolotu:
- Średnio 4 m od końcówki skrzydła do ściany tunelu (po obu stronach)
- Wysokość lotu: minimalnie 70 cm, maksymalnie 1,6 m nad asfaltem
Czas reakcji pilota na zmiany strug powietrza opływających samolot: poniżej 250 milisekund
Samolot: Zivko Edge 540 V2, z następującymi modyfikacjami:
- prototypowy fotel, jak z Formuły 1
- zredukowana masa
- poszycie kadłuba ze sztucznej „skóry rekina” redukującej opory powietrza, poprawiającej osiągi i siłę nośną
- laserowy system pomiarowy używany w trakcie treningu
Ustanowiony rekord Guinnessa: najdłuższy lot samolotem w tunelu (1610 m)
Inne rekordy:
- Pierwszy lot samolotem przez tunel
- Najdłuższy lot pod trwałą konstrukcją (1610 m)
- Pierwszy lot samolotem przez dwa tunele
- Pierwszy start samolotem we wnętrzu tunelu
Czas trwania przygotowań: ponad rok
Zespół pracujący nad projektem: 40 osób
Mentor: węgierski pilot akrobacyjny i wyścigowy Péter Besenyei, legenda lotnictwa
Centrum treningowe: Red Bull Athlete Performance Center (APC), Salzburg, Austria
Jakiego rodzaju trening musiał przejść Costa przed lotem? Kluczowe były reakcje fizyczne i psychiczne pilota. Trening Costy w Red Bull Athlete Performance Center był dwutorowy – miał na celu poprawę zdolności neurokognitywnych Dario (np. czasu reakcji) oraz zawierał symulacje. Żeby oswoić się z prędkością w tunelach, Costa otrzymał zezwolenie na wcześniejsze przejechanie przez nie samochodem z prędkością 270 km/h.
Jakiej technologii użyto podczas treningu? Najważniejszą z technologii wykorzystanych podczas treningu była symulacja stworzona poprzez precyzyjne zmierzenie tuneli i wykonanie modeli 3D, a także stworzenie cyfrowych modeli samolotu Costy, które umożliwiły odwzorowanie rzeczywistego lotu z niezwykłą dokładnością.
Jakie były trudności i najbardziej krytyczne momenty lotu?
- Łagodne przejście do lotu, bez zbytniego zadzierania nosa samolotu podczas startu wewnątrz tunelu i ukończenie manewru jeszcze przed jego końcem
- Boczny wiatr na otwartej przestrzeni pomiędzy tunelami
- Wlot do drugiego tunelu, gdzie zmiana warunków powodowała zwiększenie siły nośnej, na co pilot musiał zareagować błyskawicznie
- Odczuwalne ruchy powietrza wewnątrz drugiego tunelu
- Zmiana kształtu drugiego tunelu skutkująca obniżeniem siły nośnej
- Zmiana nachylenia nawierzchni w ostatniej części drugiego tunelu (najpierw nieco pod górkę, a potem w dół)
- Wylot z drugiego tunelu, gdzie zmiana warunków powodowała obniżenie siły nośnej
Dlaczego lot odbył się tak wcześnie rano? O świcie słońce było za plecami Dario i nie przeszkadzało mu w locie na otwartej przestrzeni. Również temperatura powietrza i jej różnice pomiędzy wnętrzem tuneli i zewnętrzną częścią trasy lotu nie były bez znaczenia. Niewielkie różnice temperatury to także niewielkie różnice ciśnienia, a co za tym idzie mniej zaburzona trajektoria lotu. Zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz tuneli zainstalowano stacje pogodowe, z których parametry odczytywano przed próbą.
(RedBull)
