Rządowy Fundusz Rozwoju Dróg w 2025 roku przeznaczy 2,7 mld zł na wsparcie inwestycji obejmujących odbudowę, przebudowę lub remont dróg powiatowych i gminnych.
Prezes Rady Ministrów zatwierdził listy zadań samorządowych na lokalnych drogach, szczególnie finansując zadania położone na obszarach powodziowych.
2,7 mld zł to środki, które RFRD przeznaczy w 2025 roku na wykonanie 1520 inwestycji drogowych. Ich podstawowym celem jest poprawa bezpieczeństwa ruchu i parametrów technicznych lokalnej sieci drogowej, udrożnienie kanałów przejazdowych oraz zmniejszenie wykluczenia komunikacyjnego.
Zasady finansowania z RFRD są przejrzyste – uzależnione od dochodów jednostek samorządu terytorialnego: im niszy dochód podatkowy, tym większa wartość dofinansowania. Maksymalna kwota wsparcia nie może przekroczyć 80 proc. kosztów realizacji zadania.
Decyzją Prezesa Rady Ministrów na rok 2025 zostanie zrobiony wyjątek dla województw, które rok wcześniej doświadczyły klęski powodzi. W tym wypadku poziom finansowania wyniesie 100 proc. wartości zadania. Wartość kwoty podwyższającej poziom dofinansowania wyniosła ponad 127 mln zł.
Powyższa decyzja była możliwa dzięki zmianom przyjętym w ustawie z 1 października 2024 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi oraz niektórych innych ustaw. Na ten cel trafiły środki z pozostającej w dyspozycji Prezesa Rady Ministrów rezerwy, wynoszącej 5 proc. wartości RFRD na 2025 rok.
Całkowita wartość wszystkich projektów dofinansowanych na terenach powodziowych wynosi ponad 335 mln zł.
Szczegółowy rozdział środków dla terenów powodziowych wygląda następująco:
- dla województwa dolnośląskiego zostało przyznane ok. 147 mln zł na 25 zadań drogowych, w tym 8 powiatowych i 17 gminnych;
- dla województwa śląskiego zostało przyznane ok. 111 mln zł na 12 zadań drogowych, w tym 3 powiatowe, 9 gminnych;
- dla województwa opolskiego zostało przyznane ok. 71 mln zł na 22 zadania drogowe, w tym 6 powiatowych, 16 gminnych;
- dla województwa lubuskiego zostało przyznane ok. 6 mln zł na 2 zadania drogowe, z czego oba dotyczą dróg gminnych.
RFRD – obszary wsparcia
Środki Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg są przekazywane na:
- dofinansowanie budowy, przebudowy i remontu dróg powiatowych i dróg gminnych;
- dofinansowania budowy mostów lokalizowanych w ciągach dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych;
- finansowanie budowy, przebudowy i remontu dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych o znaczeniu obronnym;
- dofinansowanie zadań mających na celu wyłącznie poprawę bezpieczeństwa ruchu pieszych w obszarze oddziaływania przejść dla pieszych w rozumieniu art. 2 pkt 11 ustawy z 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym – w ramach zadań powiatowych i gminnych;
- dofinansowanie budowy obwodnic lokalizowanych w ciągach dróg wojewódzkich;
- dofinansowanie budowy, przebudowy lub remontu dróg wojewódzkich, dróg powiatowych lub dróg gminnych, zarządzanych przez prezydenta miasta na prawach powiatu będącego siedzibą wojewody lub sejmiku województwa.
Ruszyła odbudowa tamy w Stroniu Śląskim
Po miesiącach przygotowań rozpoczęła się odbudowa zapory na Białej Lądeckiej w Stroniu Śląskim. Tama, której pęknięcie spowodowało katastrofalną powódź na Ziemi Kłodzkiej we wrześniu 2024 roku, będzie odtworzona. Ministrowie Marcin Kierwiński i Magdalena Roguska obserwowali budowę grodzy w czaszy zbiornika.
Tama zabezpieczy mieszkańców przed roztopami
O rozpoczęciu prac pod nadzorem Wód Polskich poinformował pełnomocnik do spraw odbudowy po powodzi minister Marcin Kierwiński.
Trwają prace ziemne przygotowawcze. Docelowo wykonawca usypie konstrukcję kamienno-betonową, stanowiącą grodzę tymczasową na wypadek wezbrania wiosennego. Umożliwi ona kontrolowany przepływ wody.
„Prace na tym terenie były dotychczas wstrzymane ze względu na działania Prokuratury Okręgowej w Świdnicy wyjaśniające przyczynę awarii. Wykonywano ekspertyzy i obiekt był zabezpieczony przed pracami. Gdy tylko prokurator wyraził zgodę, Wody Polskie przygotowały dokładny plan działań, na obiekt weszli inżynierowie i eksperci” – podkreślił minister Marcin Kierwiński.
Jak przekazał, naprawa wyrwy w zaporze potrwa od 6 do 8 tygodni. Marcin Kierwiński dodał, że zbiornik najpewniej nie odzyska maksymalnej przepustowości i objętości na przyjęcie wody. Wyjaśnił, że na początku prac wyrwa, która powstała z boku w tamie, zostanie wypełniona grodzami skalnymi i betonowymi.
„To nie będzie taka przepustowość, jak przed awarią. To jest jednak system naczyń połączonych. Wszystkie te zbiorniki, które planujemy zbudować w ramach systemu zabezpieczeń przed przyszłymi powodziami dla całej zlewni Nysy Kłodzkiej, mają tworzyć integralną całość. Będziemy rozmawiali z hydrologami, z Wodami Polskimi, jaka będzie docelowa, niezbędna objętość zbiornika, który tu w Stroniu będzie funkcjonował” – powiedział minister Marcin Kierwiński.
System zabezpieczeń przed powodziami
Wiceminister w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Magdalena Roguska przekazała, że jeszcze w lutym rozpoczną się szerokie konsultacje dotyczące przebudowy i rozbudowy systemu infrastruktury przeciwpowodziowej nie tylko na Ziemi Kłodzkiej, ale w całej zlewni Nysy Kłodzkiej, do której należy Biała Lądecka, przepływająca przez Stronie Śląskie czy Lądek Zdrój. W konsultacjach wezmą udział samorządowcy oraz mieszkańcy terenów dotkniętych wrześniową powodzią.
„Te prace na tej tamie nazywamy doraźnymi, bo to jest tymczasowe zabezpieczenie tego obiektu, to skomplikowany proces. Dziś odbudowujemy i przygotowujemy coś więcej: ta budowla będzie także elementem większego planu zabezpieczenia całej zlewni Nysy Kłodzkiej” – powiedziała Magalena Roguska.
W ramach konsultacji zostaną przedstawione różne warianty, dotyczące zarówno odbudowy jak rozbudowy urządzeń i obiektów przeciwpowodziowych. Decyzje
związane z rozbudową infrastruktury przeciwpowodziowej będą podejmowane dopiero po konsultacjach. Wybrany zostanie wariant, który poprawi bezpieczeństwo mieszkańców. Cały projekt będzie bardzo kosztowny. Priorytetem rządu jest wybranie takich rozwiązań, które będą w najmniejszym stopniu ingerować w życie mieszkańców tych terenów.
„W ramach takich inwestycji nie ma pomysłu, by masowo przesiedlać mieszkańców. Jeżeli z powodu jakiejś budowli trzeba byłoby zwolnić teren pod inwestycję, to w grę powinna wchodzić forma dobrowolnego wykupu ziemi” – podkreślił minister Kierwiński.
Stworzenie całościowego systemu ochrony jest istotne, ponieważ tereny zalewowe obejmują takie miejscowości, jak Stronie Śląskie, Lądek Zdrój, Kłodzko czy Bardo. Ochrona musi zakładać wielowymiarowy projekt w całym regionie.
W tym celu już pracuje Zespół doradczy powołany przed Ministra ds. odbudowy Marcina Kierwińskiego, który opracowuje warianty ochrony. Zespół ekspertów z zakresu hydrologii i gospodarki wodnej prowadzi szeroko zakrojone badania i analizy, które jeszcze w lutym powinny być przekazane opinii publicznej.
