W Rydze odbył się szczyt Inicjatywy Trójmorza.
Główne tematy spotkania to perspektywa zatrzymania rosyjskiej agresji na Ukrainę oraz wkład państw Trójmorza w zapobieżenie kryzysowi żywnościowemu.
– Wszyscy wspieramy nadanie Ukrainie statusu kandydata do UE. Jesteśmy głęboko przekonani, że ten status otrzyma. Postanowiliśmy stworzyć nowy rodzaj partnerstwa z Trójmorzem i przyznaliśmy go Ukrainie. Zakładamy, że może on stać się udziałem także innych państw z Europy Środkowej, które jeszcze nie są w UE, a do niej aspirują – podkreślił polski prezydent.
Dodał, że „Trójmorze otwiera swoje ramiona dla Ukrainy; widzimy, że Ukraińcy walczą, przelewają swoją krew po to, żeby nie być częścią ruskiego miru, a to oznacza, że chcą być częścią Zachodu i to otwarcie się na Ukrainę jest bardzo ważne”.
Przywódcy państw Trójmorza rozmawiali także m.in. o rozwoju infrastruktury, zacieśnianiu więzi w zakresie bezpieczeństwa energetycznego, a także współpracy w ramach NATO.
– Dalsze wzmacnianie połączeń infrastrukturalnych między krajami regionu, w tym połączeń gazowych oraz w zakresie energii elektrycznej to działania priorytetowe, które musimy realizować – powiedział Andrzej Duda.
Podkreślił, że chodzi o współtworzenie więzi o charakterze gospodarczym, komunikacyjnym, a przede wszystkim o budowanie sfer bezpieczeństwa w naszej części Europy. – Tego bezpieczeństwa nie militarnego – od bezpieczeństwa militarnego mamy Sojusz Północnoatlantycki, którego wszyscy jesteśmy członkami – ale tego bezpieczeństwa w innych jego przejawach – bezpieczeństwa energetycznego, bezpieczeństwa komunikacyjnego, bezpieczeństwa także i cybernetycznego”.
W szczycie oprócz liderów państw Inicjatywy Trójmorza wzięli udział także partnerzy tego formatu – przedstawiciele USA, Niemiec, Japonii i Komisji Europejskiej.
Podczas panelu m.in. głos zabrali także – uczestniczący w obradach zdalnie – prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski oraz Sekretarz Stanu USA Antony Blinken.
– Ale – oczywiście – rozmawialiśmy także o Ukrainie, jak wspomniał przed chwilą Pan Prezydent. Bardzo ważna dla nas wszystkich kwestia, podnoszona dzisiaj wielokrotnie, właściwie we wszystkich wystąpieniach: przyznania Ukrainie statusu kandydata do Unii Europejskiej, co – oczywiście – nie odbywa się w naszym gronie, tutaj dzisiaj, tylko odbywa się w gronie Rady Europejskiej. To tam będzie zapadała – jeszcze pod koniec tego tygodnia, mam nadzieję – decyzja w tej sprawie, bo wtedy będzie spotkanie Rady. Ale jeszcze raz powtarzaliśmy, że wszyscy tutaj my, spośród których cztery państwa bezpośrednio graniczą z Ukrainą, ten status kandydata dla Ukrainy wspieramy.
Chcieliśmy to także odzwierciedlić w konkluzjach naszego dzisiejszego posiedzenia – tym bardziej że wszyscy wysłuchaliśmy wystąpienia prezydenta Ukrainy, Pana Wołodymyra Zełenskiego, a ja wcześniej także z prezydentem Wołodymyrem Zełenskim rozmawiałem osobiście przez telefon, konsultując z nim kwestię tego, co to znaczy, że Ukraina chciałaby przystąpić do Trójmorza – dodał Duda.
Gospodarzem kolejnego szczytu Trójmorza będzie Rumunia
Współpraca państw Trójmorza rozpoczęła się z inicjatywy Andrzeja Dudy oraz ówczesnej prezydent Chorwacji Kolindy Grabar–Kitarović.
Projekt zrzesza 12 państw: Austrię, Bułgarię, Chorwację, Czechy, Estonię, Litwę, Łotwę, Polskę, Rumunię, Słowację, Słowenię i Węgry. Ideą tego przedsięwzięcia jest pobudzanie rozwoju gospodarczego państw Europy Środkowo–Wschodniej oraz stworzenie stabilnego i spójnego partnerstwa państw z obszaru pomiędzy Morzem Bałtyckim, Adriatykiem i Morzem Czarnym.
Po południu Andrzej Duda wziął udział w dyskusji w ramach Forum Biznesowego. Jak przypomniał, w 2015 r. ówczesna prezydent Chorwacji Kolinda Grabar–Kitarović zaproponowała Polsce współpracę w obszarze dostaw gazu, która następnie przerodziła się we współpracę między krajami Europy Centralnej w obszarach infrastruktury drogowej, kolejowej i energetycznej. Prezydent RP zwrócił uwagę, że obecna sytuacja w regionie i wojna na Ukrainie pokazały, jak ważna jest współpraca Inicjatywy Trójmorza w obszarze infrastruktury energetycznej.
Pod koniec kwietnia Rosja wstrzymała dostawy gazu do Polski. – Ale my już mieliśmy internkonektory z Litwą, z Niemcami. Mamy prawie ukończony interkonektor ze Słowacją, które zapewniają nam bezpieczeństwo gazowe – podkreślił Andrzej Duda.
Na marginesie szczytu prezydent RP spotkał się z prezydentem Austrii Alexandrem Van der Bellenem, a następnie z prezydentem Niemiec Frankiem Walterem Steinmeierem.
We wtorek Andrzej Duda odwiedzi Polski Kontyngent Wojskowy w Adazi na Łotwie, który wchodzi w skład Batalionowej Grupy Bojowej NATO.
