3 maja 2019 r. w Warszawie Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda wraz z Małżonką Agatą Kornhauser-Dudą biorą udział w uroczystościach z okazji Święta Narodowego 3 Maja.
Dziś w południe z okazji Święta Narodowego 3 Maja – w 228. rocznicę uchwalenia drugiej na świecie i pierwszej w Europie ustawy regulującej organizację władz państwowych, prawa i obowiązki obywateli – Para Prezydencka wzięła udział w uroczystościach na pl. Zamkowym w Warszawie.
Rano w Bazylice Archikatedralnej p.w. św. Jana Chrzciciela Prezydent Andrzej Duda i Agata Kornhauser-Duda uczestniczyli we mszy w intencji Ojczyzny. Nabożeństwu przewodniczył metropolita warszawski kard. Kazimierz Nycz. Przed rozpoczęciem mszy odśpiewano hymn państwowy.
O godz. 11.00 na Zamku Królewskim Prezydent RP wręczył trzem wybitnym Polakom najwyższe odznaczenia państwowe. Orderami Orła Białego uhonorowani zostali: Czesław Bielecki, Wincenty Kućma oraz Władysław Siemaszko.
Po południu na Wybrzeżu Gdańskim Para Prezydencka świętować będzie 20. rocznicę przystąpienia Polski do NATO i 15-lecie Polski w Unii Europejskiej. Zaplanowano tam defiladę Wojska Polskiego.
Konstytucja 3 Maja
Sejm, który rozpoczął się 6 października 1788 r. i od razu przekształcił się w konfederację, sprowokowany przez Prusy, dokonał antyrosyjskiej wolty. Stanisław August jako rzecznik „przyjaźni” z Rosją stracił większość, ster obrad przejęła zorientowana na Prusy opozycja z Ignacym Potockim na czele. Łudząc się rzuconą przez Berlin przynętą aliansu z Warszawą, sejmujący uwierzyli w szansę i z impetem rozpoczęli reformy.
Już 20 października uchwalono 100-tysięczną armię, a 19 stycznia 1789 r. obalono Radę Nieustającą. Było to otwarte zerwanie z ustrojem gwarantowanym przez Rosję. Katarzyna II milczała, jakby Polska jej nie interesowała. Sejm uznał się wobec tego za sprawcę wyzwolenia państwa z rosyjskiego jarzma i zyskał w społeczeństwie wielki autorytet. W rzeczywistości imperatorowa powzięła zamiar uderzenia na Rzeczpospolitą dopiero po pokonaniu Turcji. Dało to sejmowi (systematycznie przedłużającemu swe obrady) cztery lata względnie swobodnej działalności ustawodawczej, która Polskę odrodziła. Stąd nazwa – Sejm Czteroletni albo Sejm Wielki.
Stanisław August, choć przekonany do orientacji rosyjskiej i przenikający złowrogie cele Prus, gdy ambasador Otto von Stackelberg zaproponował mu opuszczenie parlamentu i zawiązanie pod skrzydłami Petersburga rekonfederacji – odmówił. Pozostawanie z narodem uważał za obowiązek władcy. Gdy więc sejm, wbrew radom króla, opowiedział się za przymierzem z Prusami, monarcha je podpisał (29 marca 1790). Dzięki takiej postawie po dwu latach obrad odzyskał zaufanie społeczeństwa, a w listopadzie 1790 r., gdy przeprowadzono powtórne wybory i dokooptowano do sejmu nowych posłów (w sumie obradowało ponad 400 osób), znów miał większość. I dlatego do niego zwrócił się przywódca opozycji, Ignacy Potocki, z prośbą o ułożenie nowej konstytucji dla Rzeczypospolitej.
Stanisław August uporał się z tym w ciągu kilku tygodni, przez następne w tajnych dyskusjach wypracowywano tekst ostateczny. Ignacy Potocki korygował projekt w kierunku republikańskim (decentralizacji), władca optował za silniejszą władzę centralną, czyli za monarchizmem. Pośrednikiem między nimi był sekretarz króla, Włoch Scipione Piattoli; jego redakcyjny udział miał charakter twórczy, toteż zaliczamy go do grona współautorów konstytucji. Czwartym autorem był sekretarz marszałka sejmu, Stanisława Małachowskiego, ksiądz Hugo Kołłątaj, niebawem podkanclerzy koronny. Słynny reformator Akademii Krakowskiej i niezmordowany autor sejmowych projektów, wyczulony był przede wszystkim na kwestie społeczne i w odniesieniu do nich jego autorski udział był największy.
Od lutego 1791 r. stopniowo rozszerzano grono wtajemniczonych, wreszcie zdecydowano się wprowadzić projekt do sejmu z zaskoczenia, zanim z przerwy wielkanocnej wrócą do Warszawy niewtajemniczeni konserwatyści – obawiano się ich oporu. 3 maja 1791 r., po starannym wyreżyserowaniu przebiegu sesji, projekt został ogłoszony jako ratunek dla zagrożonego bytu Rzeczypospolitej. Entuzjazm izby był ogromny, kilkudziesięciu przeciwników nie odważyło się wystąpić w sposób zdecydowany. Konstytucję przyjęto przez aklamację. Obok preambuły (wstępu) i 11 artykułów, Ustawę Rządową 3 Maja dopełniała „Deklaracja Stanów Zgromadzonych”, w której m. in. w podzięce Bogu za uratowanie kraju zobowiązano się do budowy świątyni Opatrzności. Za integralną część konstytucji uznano uchwalone nieco wcześniej prawo „Miasta nasze królewskie”.
Konstytucja uznając wolę narodu za źródło władzy, przyjmowała jej monteskiuszowski podział na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Ustawodawca, dwuizbowy sejm, podejmował decyzje zwykłą większością głosów. Z jego składu, a także z sejmików, usunięto szlachtę nieposiadającą (gołotę), która w praktyce była klientelą magnatów. Zdelegalizowano liberum veto i konfederacje, przy zasadzie większości zbędne. Na czele władzy wykonawczej, odpowiedzialnej przed sejmem, stał król z rządem, zwanym Strażą Praw. Moc władcy, który mianował ministrów, wzmacniało pierwszeństwo inicjatywy ustawodawczej. Silna pozycja króla pozwala mówić o monarchii konstytucyjnej, tym bardziej, że wprowadzono dziedziczność tronu. Nie ustalono jednak dynastii, jaka na nim zasiądzie; następczynią Stanisława Augusta została bowiem córka elektora saskiego Fryderyka Augusta (nie miał syna), Maria Augusta Nepomucena, i o dynastii miał przesądzić jej przyszły mąż. Mieszczanie nie otrzymali wprawdzie osobnej izby w sejmie, ale zapewniono udział ich delegatów (plenipotentów) w ministerstwach, co gwarantowało, że projekty ustaw dotyczących spraw wewnętrznych, skarbu, handlu i rzemiosła będą tworzone z udziałem i wolą mieszczan. Otrzymali oni także dostęp do wszystkich urzędów, mogli nabywać dobra ziemskie, zniesiono uprzywilejowaną pozycję posiadłości szlacheckich (jurydyk) w miastach, zdecydowano o masowych nobilitacjach mieszczan. Najmniej zyskali chłopi; uznano ich za część narodu, wzięto pod opiekę prawa, mogli zawierać z dziedzicami umowy, które stawały się obowiązujące dla obu stron, zaś imigranci z zagranicy zachowywali wolność osobistą. Pozostali włościanie nadal byli jej pozbawieni.
Uroczystości na ulicach i defilada na Wisłostradzie
W piątek, 3 maja, Wisłostradą przemaszeruje defilada poddziałów i pojazdów wojskowych. W związku z jej organizacją, już od czwartku, 2 maja od godz. 23.00 do piątku, 3 maja do godz. 18.00, Wisłostrada będzie zamknięta od mostu gen. S. Grota-Roweckiego do mostu Łazienkowskiego.
Uroczystości państwowe z okazji Narodowego Święta Trzeciego Maja odbędą się o godz. 12.00 na pl. Zamkowym. Z tego powodu od godz. 8.00 do 14.00 zamknięte dla samochodów będą ulice: Podwale, Senatorska (od ul. Miodowej do Podwale), Jezuicka, Dziekania i Kanonia, a w godz. 11.00-14.00 również Krakowskie Przedmieście. Już od 2 maja wyłączone z parkowania będą ul. Podwale (od Senatorskiej do Kapitulnej) i pl. Teatralny (parking przed Teatrem Wielkim – Operą Narodową), a w dniu 3 maja także ul. Królewska (od Krakowskiego Przedmieścia do Marszałkowskiej),
Wojskowi uczczą Święto Narodowe Trzeciego Maja paradą o godz. 14.00. Organizacja tak dużego wydarzenia wiązać się będzie z licznymi ograniczeniami w ruchu i parkowaniu. W dniach poprzedzających defiladę, na czas montażu potrzebnej infrastruktury, na krótkich odcinkach pomiędzy mostem Śląsko-Dąbrowskim a mostem gen. S. Grota-Roweckiego zwężana o jeden pas będzie jezdnia Wisłostrady prowadząca w kierunku Bielan. Dodatkowo, w związku z ustawieniem trybuny do niedzieli, 5 maja do godz. 18.00 zamknięty dla ruchu będzie prawy pas Wybrzeża Gdańskiego w kierunku Wilanowa, na odcinku od ul. R. Sanguszki do ul. Boleść. Zamknięte będą także chodnik i droga dla rowerów po stronie Multimedialnego Parku Fontann. W czasie defilady po wschodniej stronie Wisłostrady ustawione będą telebimy. Z tego powodu zamknięte będą chodnik i droga dla rowerów pomiędzy ulicami R. Sanguszki i Wenedów. Piesi i rowerzyści będą kierowani na bulwary nad Wisłą.
(KPRP)
