W Reykjaviku odbywa się dwudniowy 4. Szczyt Głów Państw i Szefów Rządów Rady Europy.
Polskę reprezentuje prezydent Andrzej Duda. Dziś polski przywódca bierze udział w debacie generalnej „United for Europe”.
– Konieczne jest utrzymanie solidarności z walczącą Ukrainą tak długo, jak to będzie konieczne – podkreślał Andrzej Duda. Wskazywał, że Rada Europy musi wspierać kraje Bałkanów Zachodnich, Ukrainę, Gruzję i Mołdawię na drodze do UE, zaś włączenie wolnej Białorusi do europejskiej rodziny powinno być strategicznym priorytetem Rady. Przekonywał, że trzeba zwiększyć presję na reżim Łukaszenki i walczyć o uwolnienie wszystkich więźniów politycznych, w tym dziennikarza Andrzeja Poczobuta i laureata Pokojowej Nagrody Nobla Alesia Bialackiego.
– Mimo szaleńczej wojny Putina, musimy walczyć o umocnienie demokracji i wolności w dzisiejszym świecie. Głęboko wierzę, że wojna na Ukrainie zakończy się zwycięstwem wolnego świata. Wtedy rozpocznie się nowy rozdział w historii Rady Europy – akcentował prezydent.
Prezydent przed rozpoczęciem dzisiejszych obrad podkreślał, że Polska zapoczątkowała militarne wspieranie Ukrainy i dalej pozostaje w kolacji tego wsparcia. Przypomniał, że nasz kraj jest w pierwszej trójce państw, które najbardziej Ukrainie pomagają: po Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii.
– To my przekazaliśmy niespotykane ilości uzbrojenia jeżeli chodzi o UE, my przekazaliśmy ponad 300 czołgów Ukrainie, przekazaliśmy prawie wszystkie nasze MiGi–29, o które Ukraina nas od samego początku konfliktu prosiła – wymieniał prezydent.
Zaznaczył również, że Polska ma relatywnie niewielką liczbę samolotów F–16, jest gotowa wspierać proces szkolenia ukraińskich pilotów. – Natomiast liczba samolotów F–16, które mamy nie pozwala na to, aby dzisiaj mówić o przekazywaniu jakiejkolwiek ich części Ukrainie – wyjaśnił Andrzej Duda.
Na marginesie szczytu prezydent spotkał się z prezydentami Republiki Islandii Gudni Thorlaciusem Jóhannessonem, Republiki Finlandii Sauli Väinämö Niinistö. Będzie też rozmawiał z prezydent Republiki Słowenii Natašą Pirc Musar. Andrzej Duda przekazał, że jednym z tematów rozmów bilateralnych będzie zbliżający się szczyt NATO w Wilnie.
Otwarcie Szczytu
– Dzisiaj to Ukraina przelewa krew i oddaje życie w imię wartości leżących u podstaw naszej tożsamości. My – wolny świat – musimy być zdeterminowani, by wspierać ich w tej walce. Bez tego wsparcia wszystkie nasze deklaracje pozostaną puste – podkreślał prezydent podczas sesji otwierającej Szczyt.
Prezydent Andrzej Duda był wśród mówców otwierających szczyt, głos zabierali również: premier Republiki Islandii Katrín Jakobsdóttir, prezydent Francji Emmanuel Macron, Kanclerz Niemiec Olaf Scholz, premier Włoch Giorgia Meloni, brytyjski premier Rishi Sunak, Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen, Sekretarz Generalna Rady Europy Marija Pejčinović Burić. Wystąpienie on–line wygłosił prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski.
Podczas wystąpienia prezydent akcentował, że ważna jest deklaracja, która zostanie przyjęta. – Ona potwierdza przede wszystkim naszą wspólną odpowiedzialność i determinację do wspierania Ukrainy tak długo jak będzie to konieczne – mówił.
– Równie ważną sprawą będzie utworzenie Rejestru Szkód wyrządzonych Ukrainie przez rosyjską agresję. To ważny krok, aby pociągnąć do odpowiedzialności winnych zbrodni popełnionych na Ukrainie. Zbrodnie trzeba rozliczać. Kluczowe znaczenie ma zadośćuczynienie ofiarom i ich bliskim. Ale jest to również warunek wstępny pokoju i stabilności w przyszłości – oświadczył.
Prezydent RP wziął później udział w debacie w formule okrągłego stołu „Supporting Ukraine – solidarity and accountability”.
uż przed rozpoczęciem szczytu Andrzej Duda wskazywał, że spotkania Rady Europy odbywają się wyjątkowo, w bardzo ważnych okolicznościach, w przełomowych momentach. – Dzisiaj jest taki moment, jest on związany z tym co, dzieje się w naszej części świata – w Europie Wschodniej, wobec rosyjskiej agresji na Ukrainę – dodał.
Prezydent zapowiedział, że rozmowy będą dotyczyły tego, jak zatrzymać rosyjską agresję na Ukrainę, jak spowodować, żeby Ukraina się obroniła, wyparła Rosjan ze swoich międzynarodowo uznanych granic i odzyskała kontrolę nad swoim terytorium. Dyskusja poświęcona będzie również sposobom na pomoc w odbudowie Ukrainy.
– Myślę, że swoisty nowy porządek Europy, mam nadzieję, w przyszłości z przyjęciem Ukrainy do Unii Europejskiej i NATO to są te tematy, które będą tu najbardziej żywe” – dodał prezydent.
Andrzej Duda pytany o przesłanie dla innych polityków uczestniczących w spotkaniu podkreślił: Musimy wspierać Ukrainę w sposób nieprzerwany. – Nie może być czegoś takiego, jak zmęczenie tą sytuacją, zmęczenie wojną. Jeżeli zgodzimy się na to, żeby rosyjski imperializm zwyciężył poprzez zagarnięcie ziem Ukrainy, to za chwilę będziemy mieli kolejną wojnę wywołaną przez rosyjskie imperialne ambicje – akcentował.
Na marginesie szczytu Rady Europy prezydent rozmawiał z premier Danii Mette Frederiksen m. in. o bezpieczeństwie energetycznym, przygotowaniach do lipcowego szczytu NATO i polityce rozszerzenia Sojuszu.
Rada Europy to międzynarodowa organizacja rządowa, która skupia prawie wszystkie państwa Europy oraz kilka państw spoza kontynentu. Powstała 5 maja 1949 roku w wyniku podpisania Traktatu Londyńskiego przez 10 państw (Belgię, Danię, Francję, Holandię, Irlandię, Luksemburg, Norwegię, Szwecję, Wielką Brytanię i Włochy). Obecnie liczy 46 członków, a jej siedzibą jest Strasburg. Organizacja zajmuje się przede wszystkim promocją i ochroną praw człowieka, demokracji i praworządności.
