Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy budżetowej na rok 2023, przedłożony przez ministra finansów.
Agresja Rosji na Ukrainę, wzrost cen surowców, a także pandemia COVID-19 negatywnie wpływają na stan gospodarki w wielu państwach na całym świecie. W tym trudnym czasie rząd wspiera Polaków m.in. poprzez obniżkę podatków czy realizację Rządowej Tarczy Antyinflacyjnej i Solidarnościowej. Jest to możliwe m.in. dzięki skutecznemu uszczelnianiu systemu podatkowego. Przewidujemy, że w 2023 r. dochody budżetu państwa wyniosą ok. 604,7 mld zł. Oznacza to wzrost o blisko 110 proc. w stosunku do 2015 r.
Skuteczne uszczelnianie systemu podatkowego
Rząd zwiększa dochody budżetowe, dzięki czemu możliwa jest realizacja wielu programów skierowanych do Polaków.
- Planowane dochody budżetu państwa w 2023 r. wyniosą 604,7 mld zł. W 2015 r. było to 289,1 mld zł. To wzrost o blisko 110 proc.
- Wzrost dochodów spowodowany jest przede wszystkim skutecznym uszczelnianiem systemu podatkowego i dobrą polityką gospodarczą. W 2015 r. luka VAT wynosiła 24,2 proc. W 2021 r. było to 4,3 proc. To spadek o 82 proc. i 47 mld zł więcej w budżecie państwa, w warunkach 2021 r.
Dochody i wydatki budżetu państwa w 2023 r.
- Przewiduje się, że dochody budżetu państwa wyniosą 604,7 mld zł.
- Wydatki zostały zaplanowane na 672,7 mld zł.
- Deficyt budżetu państwa ma wynieść nie więcej niż 68 mld zł.
Wskaźniki gospodarcze
- Zakłada się, że w 2022 r. realny PKB zwiększy się o 4,6 proc., a w 2023 r. tempo jego wzrostu wyniesie 1,7 proc.
- Scenariusz na 2022 r. zakłada wzrost przeciętnego zatrudnienia o 1,8 proc., a w 2023 r. – ze względu na spowolnienie tempa wzrostu gospodarczego – popyt na pracę obniży się. W efekcie, zatrudnienie w gospodarce narodowej nieznacznie spadnie – o 0,5 proc.
- W lipcu 2015 r. przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw wyniosło 5,5 mln etatów. Dla porównania, w lipcu 2022 r. było to 6,5 mln etatów. Prognozujemy, że w 2023 r. przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw ukształtuje się na poziomie 6,53 mln etatów.
- Przewiduje się, że stopa bezrobocia wyniesie na koniec 2022 r. 5,0 proc., a na koniec 2023 r. 5,4 proc. W 2015 r. bezrobocie wynosiło 10,5 proc.
- W 2022 r. przeciętne wynagrodzenie brutto w gospodarce narodowej zwiększy się o 11,2 proc., natomiast w 2023 r. wzrośnie o 10,1 proc.
- Prognozowane przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w 2023 r. w gospodarce narodowej wyniesie 6 935 zł. W 2015 r. średnia płaca wynosiła 3899 zł.
- W 2022 r. spożycie prywatne wzrośnie realnie o 3,9 proc., a w kolejnym roku o 2,2 proc.
- W 2023 r. wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych w ujęciu średniorocznym wyniesie 9,8 proc. (przy założeniu braku nowych szoków podażowych na rynku żywnościowym i energetycznym).
Uwarunkowania dochodów budżetu państwa
- Planowany poziom dochodów budżetu państwa w 2023 r. będzie uwarunkowany obecną sytuacją gospodarczą oraz przyjętym szacunkiem makroekonomicznym. Zakłada się, że w 2023 r. dochody podatkowe wzrosną o 17,4 proc. w ujęciu nominalnym.
- W 2023 r., w stosunku do bieżącego roku, zostanie ponownie zwiększony udział gmin we wpływach z podatku PIT. Łączny udział jednostek samorządu terytorialnego we wpływach z PIT wzrośnie z 50,19 proc. w 2022 r. do 50,25 proc. w 2023 r. W przypadku podatku CIT udział jednostek samorządu terytorialnego pozostanie na poziomie z 2021 r., tj. 22,86 proc.
Uwarunkowania wydatków budżetu państwa
Budżet na 2023 r. został przygotowany z zastosowaniem stabilizującej reguły wydatkowej. Zabezpieczone zostały także niezbędne środki na kontynuację dotychczasowych, priorytetowych działań, jak również na realizację nowych, m.in.:
- środki na kluczowe programy społeczne dotyczące wspierania rodziny, takie jak Program „Rodzina 500+” (40,2 mld w 2023 r.), realizację świadczenia „Dobry Start” (1,4 mld zł w 2023 r.) czy Rodzinny Kapitał Opiekuńczy (2,4 mld zł w 2023 r.),
- waloryzację świadczeń emerytalno-rentowych od 1 marca 2023 r. wskaźnikiem na poziomie 113,8 proc. oraz 13. emeryturę,
- zwiększenie finansowania potrzeb obronnych Polski z 2,2 proc. PKB do 3 proc. PKB. W 2015 r. wydatki na obronność wyniosły 37,1 mld zł, w 2023 r. zaplanowano je na 97,4 mld zł,
- wzrost nakładów na finansowanie ochrony zdrowia do ponad 6 proc. PKB. W 2015 r. wydatki na ochronę zdrowia wyniosły ok. 78 mld zł. Szacuje się, że w 2023 r., że będzie to ok. 165 mld zł,
- wzrost wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej na poziomie 7,8% proc.,
- wzrost wynagrodzeń dla nauczycieli na poziomie 7,8% proc. od 1 stycznia 2023 r., przy jednoczesnym wzroście subwencji oświatowej o 20,8%, czyli ponad 11,1 mld zł względem ustawy budżetowej na 2022 r.
- finansowanie zadań w obszarze rolnictwa, w tym dopłaty do ubezpieczeń upraw rolnych i zwierząt gospodarskich, zwalczania chorób zakaźnych zwierząt oraz dopłaty do paliwa rolniczego.
Dług publiczny
- Relacja długu do PKB wyniesie 40,5 proc. na koniec 2022 r. i 40,6 proc. na koniec 2023 r. Krajowe progi ostrożnościowe pozostają niezagrożone.
- Relacja długu sektora instytucji rządowych i samorządowych (według definicji UE) do PKB wyniesie 51,7 proc. na koniec 2022 r. i 53,3 proc. na koniec 2023 r. Oznacza to, że wartość referencyjna relacji długu do PKB na poziomie 60 proc. PKB nie zostanie przekroczona.
Szacunkowe wykonanie budżetu państwa w okresie styczeń – sierpień 2022 r. w stosunku do ustawy budżetowej na 2022 r. wyniosło:
- dochody: 345,1 mld zł, tj. 70,2 %
- wydatki: 317,6 mld zł, tj. 60,9 %
- nadwyżka: 27,5 mld zł
Dochody budżetu państwa w okresie styczeń – sierpień 2022 r.
W okresie styczeń – sierpień 2022 r. dochody budżetu państwa były wyższe o 25,0 mld zł w porównaniu z tym samym okresem roku ubiegłego. Dochody podatkowe budżetu państwa były wyższe w stosunku do okresu styczeń – sierpień 2021 r. o ok. 37,3 mld zł.
W stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego:
- dochody z podatku VAT były wyższe o 7,9% r/r (tj. ok. 11,1 mld zł),
- dochody z podatku PIT były wyższe o 11,2% r/r (tj. ok. 5,1 mld zł),
- dochody z podatku CIT były wyższe o 42,2% r/r (tj. ok. 14,8 mld zł),
- dochody z podatku akcyzowego i podatku od gier były wyższe o 9,1% r/r (tj. ok. 4,5 mld zł),
- dochody z tytułu podatku od niektórych instytucji finansowych były wyższe o 22,2% r/r (tj. ok.
0,8 mld zł ).
W okresie styczeń – sierpień 2022 r. wykonanie dochodów niepodatkowych wyniosło ok. 28,5 mld zł i było niższe o ok. 12,3 mld zł (tj. 30,1%) w stosunku do wykonania w okresie styczeń – sierpień 2021 r.
Niższe wykonanie dochodów niepodatkowych związane jest z przekazaniem, na podstawie ustawy z dnia 5 sierpnia 2022 r. o dodatku węglowym, części zysku Narodowego Banku Polskiego ponad określoną w ustawie budżetowej na rok 2022 jego prognozę, do Funduszu Przeciwdziałania COVID-19, w kwocie 9,6 mld zł.
Wydatki budżetu państwa w okresie styczeń – sierpień 2022 r.
Wykonanie wydatków budżetu państwa w okresie styczeń – sierpień 2022 r. wyniosło 317,6 mld zł, tj. 60,9% planu. W stosunku do tego samego okresu roku 2021 (276,7 mld zł) wydatki budżetu państwa były wyższe o 40,8 mld zł, tj. 14,8%.
Wykonanie wydatków wynika głównie z wyższych środków przekazanych do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (więcej o ok. 7,7 mld zł) na finasowanie uzupełniające, co było związane m.in. z niższym stanem środków na rachunku FUS na koniec 2021 r. w stosunku do roku 2020, rozpoczęcia w lutym wypłat Rodzinnego Kapitału Opiekuńczego z wyrównaniem od stycznia w większej kwocie niż pierwotnie planowano oraz zwiększonej do poziomu 7% waloryzacji świadczeń.
W ramach części 16 – Kancelaria Prezesa Rady Ministrów przekazano więcej o 3,7 mld zł, w tym m. in. środki na wpłatę do Funduszu Pomocy oraz do Agencji Rezerw Strategicznych na realizację zadań z zakresu zakupu rezerw strategicznych.
W części 29 – Obrona Narodowa przekazano więcej o 4,6 mld zł. W ramach subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego wykonanie było wyższe o 2,9 mld zł, w związku ze wzrostem części oświatowej subwencji ogólnej, m.in. w związku przekazaniem środków na podwyżki dla nauczycieli.
Większe wykonanie odnotowano także w ramach środków własnych Unii Europejskiej (więcej o ok. 3,1 mld zł) zgodnie z wnioskiem Komisji dotyczącym zapłaty składki oraz szacowanej wysokości wpłaty z tytułu ceł płatnych do UE, a także w zakresie obsługi długu Skarbu Państwa (więcej o ok. 2,6 mld zł).