Projekt ustawy budżetowej na 2023 rok. 65 mld zł deficytu. Planowane dochody i wydatki

Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy budżetowej na rok 2023, przedłożony przez ministra finansów.

Agresja Rosji na Ukrainę, wzrost cen surowców, a także pandemia COVID-19 negatywnie wpływają na stan gospodarki w wielu państwach na całym świecie. Rząd przewiduje, że w 2023 r.  dochody budżetu państwa wyniosą ok. 604,4 mld zł. Oznacza to wzrost o blisko 110 proc. w stosunku do 2015 r. Projekt ustawy zostanie przesłany do konsultacji w ramach Rady Dialogu Społecznego. Ostateczny projekt budżetu zostanie przyjęty przez rząd pod koniec września.

Skuteczne uszczelnianie systemu podatkowego

Rząd zwiększa dochody budżetowe, dzięki czemu możliwa jest realizacja wielu programów skierowanych do Polaków.

• Planowane dochody budżetu państwa w 2023 r. wyniosą 604,4 mld zł. W 2015 r. było to 289,1 mld zł. To wzrost o blisko 110 proc. 
• Wzrost dochodów spowodowany jest przede wszystkim skutecznym uszczelnianiem systemu podatkowego. W 2015 r. luka VAT wynosiła  24,2 proc. W 2021 r. było to 4,3 proc. To spadek o 82 proc. i 47 mld zł więcej w budżecie państwa, w warunkach 2021 r.

Niższe podatki i wsparcie rządu w trudnym czasie

Rząd chce, aby więcej pieniędzy zostawało w domowych budżetach Polaków. Dlatego systematycznie obniża podatki:

• obniżka PIT z 17 proc. na 12 proc.,
• wyższa kwota wolna od podatku do 30 tys. zł,
• podniesiony drugi próg podatkowy do 120 tys. zł.

W dobie rosyjskiej agresji na Ukrainę oraz kryzysu energetycznego rząd pomaga milionom polskich rodzin. To m.in. rozwiązania w ramach Rządowej Tarczy Antyinflacyjnej (działającej do końca 2022 r.), które obniżają podatki:

• 0 proc. stawki podatku VAT na podstawowe produkty spożywcze (obniżka z 5 proc.),
• 0 proc. stawki podatku VAT na gaz ziemny (obniżka z 23 proc., a od 1 lutego 2022 r. z 8 proc.),
• 5 proc. stawki podatku VAT na energię elektryczną (obniżka z 23 proc.),
• 5 proc. stawki podatku VAT na ciepło systemowe (ogrzewanie z kaloryferów) (obniżka z 23 proc., a od 1 lutego 2022 r. z 8 proc.),
• 8 proc. stawki podatku VAT na paliwa silnikowe (obniżka z 23 proc.),
• 0 proc. stawki podatku VAT na nawozy i niektóre środki wspomagające produkcję rolniczą (obniżka z 8 proc.),
• wyłączenie z opodatkowania podatkiem handlowym sprzedaży niektórych paliw silnikowych,
• obniżka akcyzy na: energię elektryczną, niektóre paliwa silnikowe oraz lekki olej opałowy – do minimum unijnego.

Dochody i wydatki budżetu państwa w 2023 r.

Dochody

• Przewiduje się, że dochody budżetu państwa wyniosą 604,4 mld zł.

Wydatki

• Wydatki budżetu państwa zostały zaplanowane na 669,4 mld zł.

Deficyt

• Deficyt budżetu państwa ma wynieść nie więcej niż 65 mld zł.

Założenia makroekonomiczne

Produkt Krajowy Brutto

• Zakłada się, że w 2022 r. realny PKB. zwiększy się o 4,6 proc., a w 2023 r. tempo jego wzrostu wyniesie 1,7 proc.

Przeciętne zatrudnienie w gospodarce narodowej

• Scenariusz na 2022 r. zakłada wzrost przeciętnego zatrudnienia o 1,8 proc., a w 2023 r. – ze względu na spowolnienie tempa wzrostu gospodarczego – popyt na pracę obniży się. W efekcie, zatrudnienie w gospodarce narodowej nieznacznie spadnie – o 0,5 proc.
• W lipcu 2015 r. przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw wyniosło 5,5 mln etatów. Dla porównania, w lipcu 2022 r. było to 6,5 mln etatów. Prognozujemy, że w 2023 r. przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw ukształtuje się na poziomie 6,53 mln etatów.

Stopa bezrobocia

• Przewiduje się, że stopa bezrobocia wyniesie na koniec 2022 r. 5,0 proc., a na koniec 2023 r. 5,4 proc.  W 2015 r. bezrobocie wynosiło 10,5 proc.

Wzrost wynagrodzeń

• W 2022 r. przeciętne wynagrodzenie brutto w gospodarce narodowej zwiększy się o 11,2 proc., natomiast w 2023 r. wzrośnie o 10,1 proc.
• Prognozowane przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w 2023 r. w gospodarce narodowej wyniesie 6 935 zł. W 2015 r. średnia płaca wynosiła 3899 zł.

Wpływy z podatków

Prognozuje się, że w 2023 r. wpływy z :

• podatku VAT wyniosą 286,3 mld zł,
• podatku CIT wyniosą 73,6 mld zł,
• podatku  PIT wyniosą 78,4 mld zł,
• akcyzy wyniosą 88,6 mld zł.

Spożycie prywatne

• Przyjęto, że w 2022 r. spożycie prywatne wzrośnie realnie o 3,9 proc., a w kolejnym roku o 2,2 proc.

Uwarunkowania dochodów budżetu państwa

Planowany poziom dochodów budżetu państwa w 2023 r. będzie uwarunkowany obecną sytuacją gospodarczą oraz przyjętym szacunkiem makroekonomicznym. Zakłada się, że w 2023 r. dochody podatkowe wzrosną o 17,4 proc. w ujęciu nominalnym.

W 2023 r., w stosunku do bieżącego roku, zostanie ponownie zwiększony udział gmin we wpływach z podatku PIT. Łączny udział jednostek samorządu terytorialnego we wpływach z PIT wzrośnie z 50,19 proc. w 2022 r. do 50,25 proc. w 2023 r. W przypadku podatku CIT udział jednostek samorządu terytorialnego pozostanie na poziomie z 2021 r., tj. 22,86 proc.

Uwarunkowania wydatków budżetu państwa

Budżet na 2023 r. został przygotowany z zastosowaniem stabilizującej reguły wydatkowej.

Zabezpieczone zostały niezbędne środki na kontynuację dotychczasowych, priorytetowych działań, jak również na realizację nowych, m.in.:

• środki na kluczowe programy społeczne dotyczące wspierania rodziny, takie jak Program „Rodzina 500+” (40,2 mld w 2023 r.), realizację świadczenia „Dobry Start” (1,4 mld zł w 2023 r.)  czy Rodzinny Kapitał Opiekuńczy (2,4 mld zł w 2023 r.),
• waloryzację świadczeń emerytalno-rentowych od 1 marca 2023 r. wskaźnikiem na poziomie 113,8 proc. oraz 13. emeryturę,
• zwiększenie finansowania potrzeb obronnych Polski z 2,2 proc. PKB do 3 proc. PKB. W 2015 r. wydatki na obronność wyniosły 37,1 mld zł, w 2023 r. zaplanowano je na 97,4 mld zł,
• wzrost nakładów na finansowanie ochrony zdrowia do ponad 6 proc. PKB. W 2015 r. wydatki na ochronę zdrowia wyniosły ok. 78 mld zł. Szacuje się, że w 2023 r., że będzie to ok. 165 mld zł,
• wzrost wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej na poziomie 7,8% proc.,
• wzrost wynagrodzeń dla nauczycieli na poziomie 7,8% proc. (przy jednoczesnym wzroście subwencji oświatowej o 8 mld zł względem budżetu na 2022 r.) – od 1 stycznia 2023 r. (po podwyżce w maju 2022 r. o 4,4% dla wszystkich i 20% dla najmniej zarabiających nauczycieli od 1 września 2022 r.),
• finansowanie zadań w obszarze rolnictwa, w tym dopłaty do ubezpieczeń upraw rolnych i zwierząt gospodarskich, zwalczania chorób zakaźnych zwierząt oraz dopłaty do paliwa rolniczego.

Inflacja

W 2023 r. wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych w ujęciu średniorocznym wyniesie 9,8 proc. (przy założeniu braku nowych szoków podażowych na rynku żywnościowym i energetycznym).

Deficyt i dług

Pomimo 3 bezprecedensowych kryzysów – agresji Rosji na Ukrainie, kryzysu energetycznego oraz pandemii COVID-19, państwowy dług publiczny maleje. W relacji do PKB wyniósł 43,8 proc. w 2021 r. oraz 41,0 proc. w 2022 r. W 2023 r. spadnie do 40,4 proc.

Przy przyjętych założeniach przewidywana relacja do PKB długu sektora instytucji rządowych i samorządowych (wg definicji UE) wyniesie 52,2 proc. na koniec 2022 r. i 53,1 proc. na koniec 2023 r.. Oznacza to, że kryterium z Maastricht 60 proc. PKB pozostaje spełnione, a krajowe progi ostrożnościowe są niezagrożone. Dodatkowo, w metodologii UE uwzględnia się fundusze i ich deficyty, takie jak np. fundusz Covid-19.