Woda, nasz najcenniejszy, a jednocześnie najbardziej niedoceniany zasób, znalazła się w centrum narastającego globalnego kryzysu, który zagraża ludzkości i planecie – ostrzega nowy raport opublikowany przez WWF.
Opublikowany raport „Wysoki koszt taniej wody” wskazuje, że szacunkowa roczna ekonomiczna wartość wody i ekosystemów słodkowodnych wynosi 58 bilionów dolarów, co równa się 60% światowego produktu krajowego brutto (PKB)*. W rzeczywistości ekosystemy słodkowodne na całym świecie znajdują się w stanie zapaści, co stawia tę wartość pod znakiem zapytania.
- Pierwsze tego typu opracowanie pokazuje, że roczna wartość ekonomiczna wody i ekosystemów słodkowodnych sięga 58 bilionów dolarów – to tyle, co 60% światowego PKB
- Degradacja rzek, jezior, mokradeł i wód podziemnych zagraża ich wartości ekonomicznej i niezastąpionej roli w ochronie ludzi i planety
Od 1970 roku utraciliśmy jedną trzecią terenów podmokłych, a populacje organizmów słodkowodnych zmniejszyły się średnio o 83%. Wraz z wysychającymi rzekami i jeziorami, wzrostem poziomu zanieczyszczenia i coraz trudniejszym dostępem do źródeł pożywienia, takich jak słodkowodne łowiska, ten dramatyczny trend sprawił, że niedobory wody i żywności dotykają coraz większej liczby osób. Zjawisko to pogłębia także presje ekonomiczne i osłabia globalne działania na rzecz zatrzymania utraty przyrody i adaptacji do pogarszających się skutków zmiany klimatu – od niszczycielskich susz po ekstremalne powodzie i wzrost poziomu mórz.
| Woda jest jednym z fundamentów, na których opiera się nasza wspólna przyszłość – mówi dr Kirsten Schuijt, dyrektor generalna WWF International – Raport WWF ujawnia ogromną ukrytą wartość wody i ekosystemów słodkowodnych dla globalnej gospodarki i środowiska. Zdrowe rzeki, jeziora i mokradła są kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa wody i żywności, przystosowania się do zmiany klimatu i zachowania różnorodności biologicznej, ale mają także nieocenioną wartość kulturową i duchową, która ma istotne znaczenie dla dobrostanu ludzi na całym świecie. Czas, aby rządy, przedsiębiorstwa i instytucje finansowe zainwestowały w ochronę i odbudowę ekosystemów słodkowodnych, gwarantując przyszłość, w której wody będzie pod dostatkiem dla wszystkich – dodaje Schuijt. |
Według raportu wartość bezpośrednich korzyści ekonomicznych takich jak konsumpcja wody w gospodarstwach domowych, rolnictwie i przemyśle sięga co najmniej 7,5 biliona dolarów rocznie. Szacunkowa wartość korzyści pośrednich, między innymi oczyszczania wody, poprawy zdrowia gleb, magazynowania węgla i ochrony społeczności przed ekstremalnymi powodziami i suszami, jest siedmiokrotnie wyższa i wynosi około 50 bilionów dolarów rocznie.
Degradacja rzek, jezior, mokradeł i wód podziemnych może przekreślić te korzyści oraz opóźnić postępy w ochronie klimatu i przyrody czy realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju ONZ. Nadmierna eksploatacja wody, szkodliwe dopłaty, ingerencja w naturalne koryta rzek, zanieczyszczenie i skutki zmiany klimatu stanowią zagrożenie dla ekosystemów słodkowodnych. Wstrząsające jest to, że dwie trzecie największych światowych rzek nie płynie już swobodnie, a utrata terenów podmokłych postępuje w tempie trzykrotnie szybszym niż utrata lasów.
W połączeniu z niewłaściwą gospodarką wodną dewastacja ekosystemów słodkowodnych pozbawiła miliardy ludzi na całym świecie dostępu do czystej wody i higienicznych warunków życia, potęgując związane z wodą ryzyko dla biznesu i gospodarek. W 2050 roku blisko 46% światowego PKB może pochodzić z obszarów mierzących się z poważnym niedoborem wody, podczas gdy obecnie jest to 10%.
Aby przeciwdziałać globalnemu kryzysowi wody, WWF wzywa rządy, sektor biznesu i instytucje finansowe do natychmiastowego zwiększenia inwestycji w zrównoważoną błękitną infrastrukturę. Jednocześnie przestrzega, że dotychczasowy, przestarzały sposób myślenia, który skupia się wyłącznie na infrastrukturze technicznej i ignoruje źródło problemu, jakim jest degradacja rzek, jezior, terenów podmokłych i wód podziemnych, nie rozwiąże kryzysu wodnego, zwłaszcza w dobie zmiany klimatu.
Kluczem jest odwrócenie postępującej utraty ekosystemów słodkowodnych. Rządy powinny na przykład dołączyć do inicjatywy Freshwater Challenge, której celem jest odtworzenie na całym świecie do 2030 roku 300 000 km zniszczonych rzek i 350 milionów hektarów zdegradowanych terenów podmokłych oraz ochrona nienaruszonych ekosystemów słodkowodnych. Biznes musi zmienić swoje podejście do wody i zintensyfikować wspólne wysiłki na rzecz poprawy odporności dorzeczy.
| Woda i ekosystemy słodkowodne są nie tylko fundamentem naszych gospodarek, ale od nich zależy także nasza planeta i nasza przyszłość – zaznacza Stuart Orr, który w WWF odpowiada za globalne działania na rzecz środowiska słodkowodnego. – Musimy pamiętać o tym, że woda nie bierze się z kranu, tylko z przyrody. To, czy wszyscy będziemy mogli z niej korzystać, zależy od dobrego stanu ekosystemów słodkowodnych, które są również podstawą bezpieczeństwa żywnościowego, źródłami bogactwa różnorodności biologicznej i najlepszym zabezpieczeniem przed coraz dotkliwszymi skutkami zmiany klimatu. Odwrócenie procesu utraty ekosystemów słodkowodnych umożliwi stworzenie bardziej odpornej, przyjaznej przyrodzie i zrównoważonej przyszłości dla nas wszystkich. |
Ekonomiczna wartość wody i ekosystemów słodkowodnych
Raport WWF przedstawia bezpośrednią i pośrednią wartość wody i ekosystemów słodkowodnych, podkreślając ich podstawowe znaczenie we wszystkich aspektach życia społecznego:
- Wartość bezpośrednia: 7,5 biliona dolarów – zużycie w przemyśle (5,1 biliona dolarów); gospodarstwach domowych (1,5 biliona dolarów) i rolnictwie (380 miliardów dolarów); zastosowania pozakonsumpcyjne, takie jak żegluga śródlądowa, hydroenergetyka, rekreacja (460 miliardów dolarów)
- Wartość pośrednia: 50 bilionów dolarów – regulacja środowiska w tym poprawa jakości wody i zdrowia gleb, transport osadów i składników odżywczych, magazynowanie węgla (27 bilionów dolarów); zmniejszanie intensywności ekstremalnych zjawisk takich jak susze i powodzie (12 bilionów dolarów); zachowywanie różnorodności biologicznej w środowisku lądowym, słodkowodnym i morskim (11 bilionów dolarów)
*wartości PKB pochodzą z najnowszych dostępnych zestawów danych z 2021 roku.
