We wtorek 11 sierpnia w Komendzie Portu Wojennego Gdynia-Oksywie szef MON poinformował o przygotowaniach do obchodów 81. rocznicy wybuchu II wojny światowej.
– Od tego roku Wojsko Polskie będzie organizatorem uroczystości związanych z upamiętnieniem dzielności, bohaterstwa żołnierzy Wojska Polskiego, którą to dzielność i które to bohaterstwo okazali w sposób niezwykły we wrześniu 1939 roku. Polscy żołnierze są spadkobiercami Westerplatczyków. To żołnierze Wojska Polskiego gwarantują, że te obchody będą miały godny charakter – powiedział Mariusz Błaszczak, minister obrony narodowej w Gdyni.
– To marynarze, żołnierze Wojska Polskiego są odpowiedzialni za przygotowanie uroczystości upamiętniających 1 września na Westerplatte. Westerplatte to miejsce wyjątkowe. To reduta polskości, to miejsce uświęcone krwią żołnierzy Wojska Polskiego. We wrześniu 1939 roku po niemieckim ataku na Polskę to żołnierze Westerplatte stawili czoła niemieckiej agresji – powiedział szef MON.
Szef MON zachęcił wszystkich Polaków do wspólnego świętowania i wspólnego upamiętnienia tej ważnej w historii ojczyzny rocznicy. – Naszym celem jest właśnie to, żeby obchody te miały godny charakter. Na obchody zaprosimy kombatantów, weteranów, harcerzy, przedstawicieli samorządu lokalnego, marszałków wszystkich województw Rzeczypospolitej Polskiej. Zależy nam na tym, aby to miejsce wyjątkowe, jakim jest Westerplatte było godnym miejscem. Żołnierze Wojska Polskiego zapewniają to, że te obchody będą godne – powiedział minister Błaszczak.
– To miejsce przez lata niestety było zaniedbane. (…) To miejsce było chociażby w ubiegłym roku wykorzystywane przez polityków totalnej opozycji do swoich politycznych wystąpień. Tak oceniam wystąpienie prezydent Dulkiewicz w ubiegłym roku, które niewątpliwie wpisywało się w kampanię wyborczą. Zresztą zapraszano na Westerplatte osoby kontrowersyjne. Taką osobą jest wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej Frank Timmermans. W ubiegłym roku przez gardło Timmermansa nie przeszło nazwanie agresora. Nie powiedział, że to Niemcy byli agresorem w 1939 roku. (…) Przypomnę też wystąpienie wiceprezydenta Gdańska, który właśnie w swoim bardzo kontrowersyjnym wystąpieniu relatywizował odpowiedzialność za II wojnę światową. Tragicznie zmarły poprzedni prezydent Gdańska dwa lata temu w piśmie skierowanym do Dowódcy Garnizonu Gdańskiego stwierdzał, że asysta wojskowa powinna być zastąpiona asystą harcerską. To było powodem mojego wystąpienia publicznego i dzięki presji opinii publicznej 1 września 2018 roku Wojsko Polskie było na Westerplatte – mówił minister Błaszczak.
W tym roku obchody rocznicy wybuchu II wojny światowej na Westerplatte zorganizuje Wojsko Polskie. Uroczystość będzie miała charakter państwowy. Teren, na którym znajdują się willa oficerska, wartownia nr 3 i pomnik Obrońców Wybrzeża na mocy decyzji wojewody pomorskiego przeszedł na własność Skarbu Państwa. Przekazany obszar będzie odtąd zarządzany przez Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. W przyszłości powstanie tu Muzeum Westerplatte.
Westerplatte. Wojewoda podjął decyzję mimo poważnych zastrzeżeń Miasta Gdańska
Najważniejszy fragment Westerplatte, działka nr 68, została przekazana Muzeum II Wojny Światowej. Wojewoda Pomorski zaakceptował wniosek Muzeum, a nie wziął pod uwagę poważnych zastrzeżeń Prezydent Gdańska. Zdaniem Miasta, wniosek na podstawie którego wydano decyzję jest w wielu punktach wręcz sprzeczny z duchem specjalnej ustawy, przyjętej w ubiegłym roku. Zawiera także liczne braki formalne.
W ostatnich dniach, Prezydent Gdańska skierowała szereg pism w sprawie tegorocznych obchodów rocznicy wybuchu II wojny światowej. W reakcji na nieprzychylną wypowiedź Ministra Obrony Narodowej dotyczącą sposobu organizacji uroczystości rocznicowych, pod koniec lipca prezydent pisała do Ministra Obrony oraz do Premiera Mateusza Morawieckiego. Obecnie, po wymianie zdań z Ministrem Obrony, do której doszło w trakcie uroczystości poświęconej wybuchowi Powstania Warszawskiego, Aleksandra Dulkiewicz napisała do Ministra Obrony jeszcze jeden list, w którym jeszcze dokładniej tłumaczy sytuację związaną z obchodami 1 września. Całość tej korespondencji służyć ma godnemu upamiętnieniu 81. rocznicy rozpoczęcia II wojny światowej.
Niezależnie jednak od tej wymiany listów, równolegle toczy się administracyjna procedura, której celem jest odebranie Miastu obszaru Westerplatte i budowa na tym terenie oddziału Muzeum II Wojny Światowej. Po przyjętej w roku ubiegłym, w bardzo dużym tempie, specjalnej ustawie, przez niemal rok nie działo się prawie nic. Dlatego też miasto Gdańsk przystąpiło do tradycyjnych przygotowań do obchodów 1 września. Jednak w połowie lipca Muzeum II Wojny Światowej przesłało do Wojewody Pomorskiego wniosek, który zapoczątkowuje przejęcie od Miasta terenu Westerplatte.
W odpowiedzi Miasto Gdańsk przekazało Wojewodzie swoją – negatywną – opinię ale Wojewoda, już po trzech dniach od jej otrzymania, wydał decyzję.
7.08.2020 r. podczas konferencji na Westerplatte, Dyrektor Muzeum II Wojny Światowej Karol Nawrocki poinformował, że Wojewoda Pomorski właśnie przychylił się do wniosku muzeum. Tym samym, działka nr 68 trafić ma w zarząd MIIWŚ. W skład działki wchodzą m.in. willa podoficerska, Wartownia nr 3, ale przede wszystkim Pomnik Obrońców Wybrzeża, potocznie zwany Pomnikiem Westerplatte. Decyzja ma rygor natychmiastowej wykonalności. Dyrektor Nawrocki poinformował, że decyzja oznacza, że od tej chwili Miasto nie może na tym terenie organizować żadnych wydarzeń. – Nie ma takiej prawnej możliwości, bowiem zarządcą działki jest Muzeum II Wojny Światowej – podkreślił dyrektor Karol Nawrocki.
Zdaniem Miasta – co znalazło się obszernej opinii przedstawionej Wojewodzie – wniosek Muzeum zawiera istotne braki formalne i jest sprzeczny z założeniami ustawodawcy leżącymi u podstaw uchwalenia ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o inwestycjach w zakresie budowy Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 – Oddziału Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Prezydent Gdańska podkreślała, że wydanie decyzji przez Wojewodę na podstawie tego wniosku spowoduje daleko idącą wadliwość tego rozstrzygnięcia. Zdaniem Aleksandry Dulkiewicz decyzje w tak ważnym dla Polek i Polaków obszarze pamięci historycznej powinny zapadać poza wszelkimi wątpliwościami i wadami.
Mały postument zamiast muzeum?
Zdaniem Prezydent Miasta Gdańska, naruszeniem interesu publicznego jest m.in. zastąpienie przez Inwestora zamiaru stworzenia muzeum plenerowego przez zamierzenie budowy niedużego postumentu o podstawie trójkątnej (40x45x40 cm) i wysokości 150 cm. Budowy postumentu nie można bowiem, zgodnie z zasadami logiki i praktyki budowlanej uznać za początek inwestycji muzealnej. Można nawet zadać pytanie na jakiej podstawie autor wniosku przyjął za oczywiste, że postument stanie się częścią przyszłego muzeum, skoro nie są znani autorzy projektu tego muzeum, a tym bardziej jego projekt? Zgodnie z praktyką planowania i realizowania inwestycji zaczyna się ją od stworzenia i publicznego przedyskutowania koncepcji muzealnej, będącej ideowym omówieniem pomysłu nowego muzeum. Dopiero później rozpoczyna się prace projektowe, które kończy uzyskanie pozwolenia na budowę, a następnie projekt wykonawczy, w którym jest miejsce na detale. Do tej pory wnioskodawca nie zaprezentował spójnej koncepcji ideowej, lecz wyłącznie zapowiadał, że nad takową rozpocznie prace. Nie został wyjaśniony powód rozpoczęcia „inwestycji” (choć trudno te działania tak zdefiniować) od projektowania nieistotnego detalu, jakim jest postument z tablicą o nieznanej dotąd treści. Trudno także przypuszczać, że ustawodawca tworząc specjalną regulację dopuszczał, aby korzystając z jej dobrodziejstwa wnosić jedynie o zgodę na postawienie postumentu z tablicą informacyjną.
Miasto zwraca również uwagę, że Muzeum II Wojny Światowej nie przedstawiło odpowiednich, kompletnych zgód Pomorskiego Konserwatora Zabytków. Nie ma także uzasadnienia dla nadania tej decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności.
Maciej Buczkowski, Zastępca Dyrektora Biura Prezydenta podkreśla, że decyzja Wojewody Pomorskiego podjęta została na kilkanaście dni przed terminem organizacji uroczystości rocznicowych, do których Miasto Gdańsk rozpoczęło przygotowania już pod koniec 2019 roku. Wprowadzi to element chaosu i nie sprzyja budowaniu atmosfery konsensusu i zgody wokół tego miejsca i tej rocznicy. Miasto od szeregu lat ściśle współpracuje z Wojskiem Polskim przy organizacji tej rocznicy. Prezydent Gdańska zaproponowała Ministrowi Obrony Narodowej możliwość poszerzenia formuły obecności przedstawicieli armii. Deklarowała gotowość do rozmów na ten temat.
Zdaniem Dyrektora Buczkowskiego odbieranie Miastu prawa do organizacji wydarzenia 1 września jest nieuprawnione, gdyż wniosek MIIWŚ i decyzja Wojewody, zgodnie z zapisami ustawy, dotyczyć mogą wyłącznie prac inwestycyjnych. Organizacja uroczystości rocznicowej nie jest inwestycją. W związku z tym, pomimo decyzji Wojewody Pomorskiego, MIIWŚ nie uzyskało prawa do organizacji wydarzeń na Westerplatte.
Prezydent Gdańska zapraszała szefa MON do kolejnej wspólnej organizacji obchodów na Westerplatte
Prezydent Gdańska zapraszała szefa MON do kolejnej wspólnej organizacji obchodów na Westerplatte. To kolejne pismo, które prezydent Gdańska wysyła do przedstawicieli rządu w sprawie obchodów rocznicy 1 września.
– Chciałabym nawiązać do naszego niedawnego spotkania przy Pomniku Powstania Warszawskiego 31 lipca i odbytej przy tej okazji krótkiej rozmowy. Utwierdziła mnie ona w przekonaniu, że nie do końca zdaje Pan sobie sprawę ze skali zaangażowania przedstawicieli Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w organizację wydarzenia na Westerplatte. Takiego przekonania nabrałam już po lekturze Pańskiego twitta, dlatego też chciałabym pokrótce poinformować Pana, jaki, od wielu już lat, jest udział armii w przygotowaniu i przeprowadzaniu organizowanego w Gdańsku na Westerplatte upamiętnienia rocznicy wybuchu II wojny światowej. Gwoli sprawiedliwości trzeba zauważyć, że formacje podległe Pańskiemu resortowi od wielu lat odgrywają tu podmiotową, a nie przedmiotową rolę. – Tymi słowami prezydent Gdańska rozpoczyna list do szefa MON. Aleksandra Dulkiewicz informuje Mariusza Błaszczaka o harmonogramie przygotowań do uroczystości.
Prezydent zwraca uwagę, że pierwsze konsultacje zaczynają się już pod koniec roku poprzedzającego wydarzenie, z Komendą Garnizonu Gdynia, jak też Komendą Garnizonu Gdańsk, a całość podlega uzgodnieniom z Departamentem Edukacji Kultury i Dziedzictwa MON oraz z Centrum Operacyjnym ministerstwa.
Prezydent przypomina, że podobne uzgodnienia dotyczyły także 80. Rocznicy wybuchu II Wojny Światowej:
– Udział przedstawicieli Wojska Polskiego z ich cywilnym dowódcą nie stanowi, więc novum, a jest w Gdańsku na Westerplatte standardem. Nie może być to też dla Pana informacja zaskakująca, biorąc pod uwagę, że jako minister Obrony Narodowej uczestniczył Pan w tym wydarzeniu dwukrotnie. Również w tym roku otrzymał Pan zaproszenie do udziału w uroczystościach rocznicowych na Westerplatte, które skierowałam do Pana w dniu 19.06.2020.
Aleksandra Dulkiewicz zaprasza również ministra Błaszczaka do wspólnego przygotowania tegorocznych obchodów – może chciałby Pan zaproponować elementy, które dodadzą wydarzeniu jeszcze bardziej uroczystej wymowy. Z radością poznam Pańskie sugestie i propozycje – jesteśmy otwarci na dyskusję, bo w dobie niebezpiecznych podziałów i wszechobecnej polaryzacji konsensus jest dla nas prawdziwą wartością. Chcemy, aby Westerplatte było elementem jednoczącym Polaków. Wszak to z inicjatywy prezydenta Pawła Adamowicza, już w 1999 roku wspólnie z harcerzami rozpoczęliśmy na Westerplatte tradycję oddawania hołdu żołnierzom i ofiarom II wojny światowej (…) W celu uniknięcia dalszych nieporozumień i wprowadzenia Państwa w organizację tegorocznego wydarzania proponuję nawiązanie roboczego kontaktu Pana przedstawicieli z moimi współpracownikami odpowiedzialnymi za wydarzenie na Westerplatte.
(MON,UMG)
