Parlament zwrócił się do państw członkowskich UE o ustalenie, zgodnie z art. 7 Traktatu, czy istnieje ryzyko naruszenia przez Węgry wartości leżących u podstaw UE.
Wniosek Parlamentu do Rady w sprawie Węgier został przyjęty 448 głosami za, przy 197 głosach przeciw i 48 wstrzymujących się. Do przyjęcia projektu wymagana była większość absolutna członków Parlamentu (376) i dwie trzecie oddanych głosów (liczą się tylko głosy za i przeciw).
Parlament po raz pierwszy wezwał Radę UE do podjęcia na podstawie artykułu 7. działań wobec państwa członkowskiego w celu zapobieżenia systemowemu zagrożeniu dla wartości leżących u podstaw Unii. Wartości te, zapisane w art. 2 Traktatu UE i odzwierciedlone w Karcie praw podstawowych UE, obejmują poszanowanie demokracji, równości, rządów prawa i praw człowieka. Rada ma do czynienia z takim wnioskiem po raz drugi, ale poprzedni, dotyczący Polski, złożyła Komisja Europejska.
Posłowie europejscy wezwali państwa UE do rozpoczęcia procedury określonej w art. 7 ust. 1 Traktatu UE. Zwracają uwagę na fakt, że władze węgierskie, mimo gotowości do przedyskutowania legalności „niektórych środków szczególnych”, nie doprowadziły do rozwiązania problemów, i że „pozostaje nadal wiele kwestii wzbudzających niepokój”. Posłowie zaznaczają, że jest to prewencyjna faza procedury, przewidująca dialog z Węgrami, która ma na celu „uniknięcie ewentualnego nałożenia sankcji”.
Parlament przypomina we wniosku do Rady, że „przystąpienie Węgier do Unii Europejskiej było dobrowolnym aktem opartym na suwerennej decyzji i odzwierciedleniem szerokiego konsensusu całej węgierskiej sceny politycznej” i podkreśla, że „każdy rząd Węgier jest odpowiedzialny za wyeliminowanie ryzyka poważnego naruszenia wartości” UE.
Najważniejsze obawy Parlamentu dotyczą następujących kwestii:
– funkcjonowania systemu konstytucyjnego i wyborczego;
– niezależności sądownictwa i innych instytucji oraz praw sędziów;
– korupcji i konfliktów interesów;
– ochrony prywatności oraz ochrony danych;
– wolności wypowiedzi;
– wolności nauki;
– wolności religii;
– wolności zrzeszania się;
– prawa do równego traktowania;
– praw osób należących do mniejszości, w tym Romów i Żydów, oraz ochrony przed wypowiedziami nawołującymi do nienawiści wobec tych mniejszości;
– praw podstawowych migrantów, osób ubiegających się o azyl i uchodźców;
– praw gospodarczych i społecznych.
Judith Sargentini (Zieloni/EFA, NL), która jest autorką sprawozdania, powiedziała:
„W tym samym tygodniu, w którym debatujemy nad stanem Unii, Parlament Europejski wysyła ważny komunikat: bronimy praw wszystkich Europejczyków, w tym obywateli Węgier, bronimy naszych europejskich wartości. Teraz, gdy państwo prawa jest na Węgrzech niszczone, przywódcy europejscy powinni wziąć na siebie odpowiedzialności i zaprzestać przyglądania się z boku. Jest to nie do przyjęcia dla Unii zbudowanej na fundamencie demokracji, rządów prawa i praw podstawowych”.
Następne etapy
Wniosek do Rady zostanie teraz przesłany państwom członkowskim UE. Mogą one, stanowiąc większością czterech piątych głosów, stwierdzić istnienie wyraźnego ryzyka poważnego naruszenia wartości UE na Węgrzech. Procedura stanowi, że przed decyzja są w tej sprawie Rada (ministrowie UE) musiałaby najpierw wysłuchać opinii władz węgierskich, następnie Parlament musiałby wyrazić zgodę na opinie Rady. Państwa członkowskie UE mogą również podjąć decyzję o skierowaniu do Węgier zaleceń w celu przeciwdziałania zagrożeniom.
Na późniejszym etapie Rada Europejska (szefowie państw i rządów) może stwierdzić, jednomyślnie i za zgodą Parlamentu, że na Węgrzech istnieje poważne i trwałe naruszenie zasady państwa prawnego, demokracji i praw podstawowych. Może to ostatecznie prowadzić do sankcji, takich jak zawieszenie prawa głosu w Radzie.
Debata o stanie Unii: wzmocnienie UE jako globalnego gracza
Przewodniczący Juncker wezwał UE do wspólnego działania na scenie globalnej, obrony wartości demokratycznych i odwrotu od trującego nacjonalizmu.
„UE jest globalnym płatnikiem, ale musi się też stać globalnym graczem”, powiedział Jean-Claude Juncker w orędziu o stanie Unii. „Nie ma żadnych gwarancji, że nasi wczorajsi sojusznicy będą nimi jutro”, dodał, ogłaszając dalsze propozycje wzmocnienia unii obronnej, zwiększenia ochrony zewnętrznych granic UE i wzmocnienia euro jako międzynarodowej waluty. „To absurd, że UE płaci 80% rachunków za import energię w dolarach… podczas gdy tylko 2% tej energii jest importowane z USA”, powiedział.
Juncker podkreślił różnicę pomiędzy oświeconym patriotyzmem a niezdrowym nacjonalizmem. „Artykuł 7 musi być uruchomiony tam, gdzie wolność mediów i rządy prawa są zagrożone”, powiedział. „Nie ma demokracji bez wolnej prasy (…) Uszanowanie wyroków sądowych nie jest opcją, lecz obowiązkiem”. Europa musi także bronić swojego demokratycznego procesu przed międzynarodowymi i prywatnymi interesami.
W skrócie:
– Wniosek przyjęty 448 głosami (197 przeciw),
– Parlament dostrzega na Węgrzech wyraźne ryzyko poważnego naruszenia wartości leżących u podstaw UE,
– Kluczowe kwestie to: niezależność sądownictwa, wolność słowa, korupcja, prawa mniejszości oraz sytuacja migrantów i uchodźców,
– Rada może sformułować wobec Węgier zalecenia.
(PE)
