Sierpień 1980 roku to jeden z przełomowych momentów w historii naszego kraju, okres fali największych strajków przeciwko władzy komunistycznej.
Zrywy robotnicze tego okresu i związany z nimi ruch społeczny zapoczątkowały proces upadku dotychczasowego systemu władzy, dały impuls do transformacji ustrojowej i wyzwolenia spod komunistycznego jarzma Polski oraz innych narodów Europy Środkowej i Wschodniej.
Dokładnie 44 lata temu podpisane zostało porozumienie w Stoczni Gdańskiej pomiędzy Międzyzakładowym Komitetem Strajkowym reprezentującym ponad 700 zakładów oraz przedstawicielami rządu. Porozumienie Gdańskie wraz z porozumieniami w Szczecinie (30 sierpnia), Jastrzębiu (3 września) i Hucie Katowice w Dąbrowie Górniczej (11 września) zakończyły akcję strajkową w największych zakładach przemysłowych w kraju.
W celu upamiętnienia tych wydarzeń Sejm RP, 27 lipca 2005 r., ustanowił dzień 31 sierpnia świętem państwowym.
W uzasadnieniu wskazano, że Dzień Solidarności i Wolności ma budzić wspomnienia o osobistym wysiłku ludzi, którzy dawali świadectwo wierności idei polski niepodległej. Podkreślono, że ma on być także wyrazem hołdu dla osób, które przyczyniły się do powstania i zwycięstwa „Solidarności” oraz odbudowania suwerennej Rzeczypospolitej Polskiej. Zaznaczono również, że święto ma przypominać, nie tylko Polakom, ale i Europie i światu, że to właśnie tamte wydarzenia „zapoczątkowały przełom w historii wielu krajów pojałtańskiego podziału Europy oraz że bez polskiego sierpnia nie byłoby obalenia Muru Berlińskiego i zjednoczonej Europy”.
