We wtorek, 25 października, nastąpi jedno z najważniejszych zjawisk astronomicznych tego roku – częściowe zaćmienie Słońca.
Maksymalna faza zjawiska będzie widoczna z terenów Azji i obejmie 80% tarczy słonecznej.
Niestety całkowite zaćmienie Słońca będzie można zobaczyć na niebie nad Polską dopiero… 7 października 2135 roku.
Kuszącą propozycją wydaje się ekspedycja na zaćmienie całkowite do Hiszpanii i Portugalii, 12 sierpnia 2026 roku.
W XXI wieku najdłużej trwającym zaćmieniem całkowitym było to w Chinach, w 2009 roku – faza całkowitości trwała wówczas ponad 6 min 40 s. Z kolei obserwatorzy w Stanach Zjednoczonych szykują sprzęt na 8 kwietnia 2024 roku, kiedy to tam będzie znajdował się pas zaćmienia całkowitego.
Jeśli chodzi o zaćmienie Słońca w Polsce 25 października, to zacznie się ono kwadrans po godzinie 11 czasu lokalnego. Faza maksymalna wyniesie w Warszawie 0.41, a w Krakowie 0.37 i osiągnięta zostanie około 12:23 czasu CEST. Wreszcie Księżyc całkowicie odsłoni Słońce około 13:30 czasu lokalnego. Celem udanych obserwacji trzeba zabezpieczyć sobie południowy i południowo-zachodni horyzont.
Częściowe zaćmienie Słońca – Wrocław
Zaćmienie Słońca 2022. W jakich godzinach będzie można zobaczyć zaćmienie we Wrocławiu?
- Początek, pierwsze zetknięcie tarczy Księżyca z tarczą Słońca – to będzie godzina 11.12.
- Następnie maksimum zaćmienia, kiedy największa część Słońca będzie zasłonięta, to godzina 12.19.
- I koniec zaćmienia nad Wrocławiem – godzina 13.26.
Zaćmienie Słońca 2022. Jak bardzo będzie zasłonięte Słońce 25 października?
– Słońce będzie zakryte aż w 34 procentach. To dużo – mówi profesor Paweł Rudawy. – Ale jeżeli ktoś nie będzie uprzedzony o tym, że takie zjawisko zachodzi, to może się nawet nie zorientować, że nieco spadła ilość światła docierającego do nas. Będzie miał wrażenie, że może jakaś chmurka przysłoniła Słońce… Nie będzie dramatycznych ciemności w ciągu dnia – dodaje.
Częściowe zaćmienie Słońca – Poznań
W Poznaniu w czasie największego zakrycia, Księżyc zasłoni prawie 37% tarczy słonecznej. Zaćmienie rozpocznie się o godz. 11:11, maksymalną fazę zaobserwujemy o 12:18, a zjawisko zakończy się o 13:25.
W dniu zaćmienia w parku przy budynku Obserwatorium na ul. Słonecznej 36 odbędą się pokazy nieba, przygotowane przez pracowników Instytutu Obserwatorium Astronomiczne UAM oraz członków Astronomicznego Koła Naukowego. – Zapraszamy wszystkich chętnych w godzinach 11:00-13:30 – zachęca Jakub Tokarek z OA i zastrzega, że w przypadku niekorzystnej pogody (pełnego zachmurzenia, deszczu) pokazy nie odbędą się.
Częściowe zaćmienie Słońca – Gdańsk
- Początek: wtorek, 25 października 2022, godz. 11:11
- Maximum: wtorek, 25 października 2022, godz. 12:18
- Koniec: wtorek, 25 października 2022, godz. 13:27
Osoby, które we wtorek, 25 października, w godz. 11.00-13.00 zdecydują się odwiedzić Górę Gradową w Gdańsku, będą mogły spojrzeć na zaćmienie przez teleskop słoneczny, który specjalnie na tę okazję zostanie ustawiony na głównym placu Hevelianum.
Zaćmienie Słońca 2022. Jak je bezpiecznie obserwować?
Musimy zdawać sobie sprawę, że Słońce jest jedynym obiektem astronomicznym, który może wyrządzić nam krzywdę w trakcie obserwacji.
– Ze Słońca do oka obserwatora dociera tak niezmierna ilość energii, że nawet popatrzenie okiem bez wzmocnienia, bez patrzenia przez instrument optyczny, może uszkodzić wzrok. A każde spojrzenie okiem uzbrojonym w teleskop na Słońce może być dla oka absolutnie katastrofą – dno oka może ulec poparzeniu, spaleniu – mówi prof. Rudawy.
Najprostsza metoda, najbezpieczniejsza i zalecana do obserwacji zaćmienia Słońca – bez powiększenia – to zaopatrzenie się w specjalne okulary zaćmieniowe, których oprawki wypełnione są specjalną folią mylarową, które osłabiają wiązkę Słońca 100 tysięcy razy. Czyli sprowadzają ją do jasności tarczy Księżyca. I wtedy możemy absolutnie bezpiecznie patrzeć na Słońce.
Drugi sposób – jeśli nie mamy dostępu do takich okularów – to jest zakupienie w sklepie z przyborami do spawania płytki szklanej nr 13 do masek spawalniczych.
– To jest takie szalenie gęste, nieprzeźroczyste szkło. W szczególności, gdy uzupełnimy je płytką, która pochłania promieniowanie ultrafioletowe, to „kanapka” złożona z takich dwóch płytek pozwala nam bezpiecznie patrzeć na Słońce – opowiada prof. Rudawy.
Zaćmienie Słońca 2022. Jak obserwować przez teleskop?
Natomiast jeżeli chcemy do obserwacji wykorzystać teleskop, to warto wykorzystać obserwację metodą projekcyjną. Na czym ona polega?
– Kierujemy teleskop – metodą prób i błędów, broń boże zaglądając do środka – na Słońce, a za okularem umieszczamy kartkę papieru. I tak manewrujemy wysuwem okularu i położeniem kartki, aż uzyskujemy na kartce duży, ładny, jasny, powiększony obraz Słońca. To ma taką zaletę, że na tę kartkę może patrzeć jednocześnie wiele osób i nikt się nie przepycha przy teleskopie – tłumaczy profesor.
Zaćmienie Słońca 2022. Pamiętajcie: żadne przydymione świeczką szkiełka!
Profesor Paweł Rudawy alarmuje: – Ze Słońcem nie ma żartów. Nawet kiedy robimy zdjęcie zachodzącego Słońca za pomocą lustrzanki optycznej, to też szkodzimy naszemu oku. Na Słońce się nie patrzy! Ani przez okulary przeciwsłoneczne, ani przez jakieś przydymione świeczką szkiełka!
I przypomina: – Wszyscy wielcy astronomowie epoki Odrodzenia – Galileusz i spółka – skończyli jako ślepcy dlatego, że obserwowali między innymi Słońce przez przydymione soczewki teleskopu lub przez przydymione płytki szklane. I owszem – światło widzialne było stłumione, ale do oka docierały podczerwień i ultrafiolet i upiekły im oczy!
Warto pamiętać, że podczas obserwacji zaćmienia zaleca się szczególną ostrożność.
– Pod żadnym pozorem nie spoglądamy na tarczę słońca przez teleskopy lub lornetki niewyposażone w odpowiednie filtry (np. folia słoneczna Baader) – przestrzega Jakub Tokarek.
– Najbezpieczniejszym sposobem obserwacji jest metoda projekcji ekranowej. Można również obserwować zjawisko przez szkło spawalnicze lub specjalne okulary do obserwacji zaćmienia Słońca. Długotrwałe patrzenie wprost na Słońce również może uszkodzić wzrok, dlatego polecamy krótkie sesje obserwacyjne – dodaje Jakub Tokarek.
Częściowe zaćmienie Słońca 25 października 2022
Cień Księżyca przechodzi powyżej północnych obszarów biegunowych Ziemi.
Zaćmienie widoczne będzie w całej Europie (z wyjątkiem południowo-zachodniej części Półwyspu Iberyjskiego), w północno-wschodniej Afryce, południowo-zachodniej Azji i w północnej części Oceanu Indyjskiego.
Półcień Księżyca dotknie powierzchni Ziemi na północnym Atlantyku, ok. 300 km na wschód od południowego cypla Grenlandii, o godzinie 8h58m10s. Faza maksymalna równa 0.8611 nastąpi o godzinie 11h00m00s i będzie widoczna w środkowej Azji, w punkcie o współrzędnych φ = 65°35’N, λ = 74°28’E.
Zaćmienie zakończy się o godzinie 13h02m08s, gdy półcień opuści Ziemię na Oceanie Indyjskim tuż przy południowym cyplu Półwyspu Indyjskiego.
Geocentryczne złączenie Słońca i Księżyca w rektascensji nastąpi 25 października 2022 o godzinie 10h03m36.7s.
(AMU, UMW, Urania, UMG)
