Przełom marca i kwietnia to czas, gdy na polskim wybrzeżu pojawiają się pierwsze szczenięta fok szarych.
Maluchy najczęściej odpoczywają na plaży, ale zdarza się, że są ranne lub chore i potrzebują specjalistycznej pomocy. Dlatego Fundacja WWF Polska apeluje o wzmożoną czujność i niezwłoczne zgłaszanie każdej obserwacji foki na numer alarmowy Błękitnego Patrolu WWF: 795 536 009.
Tzw. sezon szczenięcy trwa zazwyczaj od drugiej połowy marca do połowy maja, przy czym największa liczba interwencji ma miejsce w kwietniu. W 2023 roku wolontariusze Błękitnego Patrolu WWF interweniowali do foczych szczeniąt 119 razy. Najwięcej akcji odbyło się w rejonie Zatoki Gdańskiej. Młodociane osobniki fok szarych przypływają na polskie wybrzeże z północnego Bałtyku – z Finlandii, Estonii i Szwecji.
– Foka jest zwierzęciem wodno-lądowym, więc to całkowicie normalne, że wychodzi na brzeg, aby odpocząć. Nie zapominajmy, że plaże są nie tylko miejscem naszego relaksu, ale przede wszystkim naturalnymi siedliskami dla fok oraz innych ssaków i ptaków morskich – wyjaśnia Aleksandra Botur, koordynatorka Błękitnego Patrolu WWF.
Po otrzymaniu zgłoszenia na numer alarmowy, Wolontariusze Błękitnego Patrolu WWF odpowiednio zabezpieczają miejsce, w którym przebywa foka i edukują spacerowiczów. Tego typu dyżury mogą trwać nawet kilka dni. Zdarza się, że szczenię jest ranne lub chore i wymaga specjalistycznej pomocy. W takim przypadku zostaje przewiezione na rehabilitację do Stacji Morskiej im. Profesora Krzysztofa Skóry w Helu. Gdy tylko foka odzyska zdrowie i pełną sprawność, zostaje wypuszczona na wolność.
Szacuje się, że jeszcze 100 lat temu w Bałtyku żyło ok. 100 000 fok szarych. Niestety w wyniku silnej antropopresji, czyli szkodliwej dla przyrody działalności człowieka, liczebność populacji w latach 80. drastycznie spadła – do około 3 000. Obecnie wielkość populacji fok szarych w całym Morzu Bałtyckim wynosi ponad 50 000.
– Populacja się odradza, ale foki pojawiające się na zatłoczonych plażach nadal potrzebują naszego wsparcia. Zwłaszcza, że niestety nie każdy wie, jak należy się prawidłowo zachować w przypadku spotkania z foką – podkreśla Aleksandra Botur, koordynatorka Błękitnego Patrolu WWF.
Jeśli zobaczysz fokę:
- nie podchodź do niej i zachowaj bezpieczny dystans, minimum 20-30 metrów
- trzymaj psa na smyczy i nie podnoś głosu
- nie płosz jej, nie dotykaj i nie zaganiaj do wody
- zadzwoń na numer alarmowy Błękitnego Patrolu WWF 795 536 009 i postępuj zgodnie ze wskazówkami specjalistów.
Wszystkie gatunki fok, które możemy spotkać na polskim wybrzeżu, są ustawowo objęte ochroną. Nie tylko umyślne zabijanie, ale również płoszenie fok i niszczenie ich siedlisk jest łamaniem prawa.
Kiedy rodzą się foki szare?
Bałtyckie foki szare przychodzą na świat na przełomie lutego i marca. Ich ciała pokryte są miękkim, gęstym, białym futrem, zwanym lanugo. Lanugo chroni je przed zimnem, a dodatkowo spełnia bardzo ważną funkcję ochronną. W aurze zimowej, kiedy na plażach leży śnieg, białe futro zapewnia doskonały kamuflaż przed drapieżnikami. Po 2-3 tygodniach życia szczenięta gubią lanugo i przybierają barwę dorosłego osobnika. Pierwsze 2-3 tygodnie życia focze szczenię spędza u boku matki i jest karmione mlekiem, które zawiera od 40% do aż 50% tłuszczu. Dzięki niemu przybiera na wadze nawet do 2,5 kilogramów dziennie! W ten sposób gromadzi zapasy na początek samodzielnego życia. Po odkarmieniu matka opuszcza szczenię, które pozostaje na lądzie przez kolejne 2-3 tygodnie.
Ile fok szarych żyje w Bałtyku?
Szacuje się, że 100 lat temu w Bałtyku żyło ok. 100 000 fok szarych. Niestety w wyniku silnej antropopresji, czyli szkodliwej dla przyrody działalności człowieka, liczebność populacji w latach 80. drastycznie spadła – do około 3 000. Obecnie wielkość populacji fok szarych w całym Morzu Bałtyckim wynosi ponad 50 000. Populacja się odradza, ale foki pojawiające się na zatłoczonych plażach nadal potrzebują naszego wsparcia. Intensywne zaangażowanie Błękitnego Patrolu WWF ma na celu ochronę fok przed kontaktem z człowiekiem, który nie zawsze wie, jak powinien zachować się w stosunku do tych dzikich zwierząt.
Co robić, gdy zobaczysz fokę na plaży?
Foka jest zwierzęciem wodno-lądowym, więc to całkowicie normalne, że wychodzi na brzeg, aby odpocząć. Nie zapominajmy, że plaże to nie tylko miejsca służące naszemu relaksowi, ale przede wszystkim naturalne siedliska fok oraz innych ssaków i ptaków morskich. Dlatego tak ważne jest, abyśmy byli świadomi ich obecności i pamiętali o właściwym zachowaniu. Stosujmy się do zasad i informacji zawartych na tablicach, które stoją przy wejściach na plaże, a także bądźmy otwarci na zalecenia Błękitnego Patrolu WWF. Pamiętajmy również o zachowaniu czystości – pozostawione śmieci mogą stanowić śmiertelne zagrożenie dla fok i ptaków. Polskie plaże są naprawdę rozległe i bez problemu możemy się podzielić tą przestrzenią z dziką przyrodą. Wystarczy odrobina dobrej woli!
