1 maja 2024 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie programu pilotażowego w zakresie usług farmaceuty dotyczących zdrowia reprodukcyjnego.
Na jego podstawie apteki mogą podpisywać umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia, dzięki którym antykoncepcja awaryjna będzie dostępna dla osób od 15 roku życia na podstawie recepty farmaceutycznej. Pilotaż potrwa do 30 czerwca 2026 r.
W aptekach, które przystąpią do programu, farmaceuta będzie mógł wystawić receptę farmaceutyczną na antykoncepcję awaryjną, która zawiera w swoim składzie octan uliprystalu. Octan uliprystalu hamuje lub opóźnia owulację. Dzięki temu nie dopuszcza do zapłodnienia.
„Przygotowaliśmy rozwiązanie, które nie jest idealne, ale jedyne możliwe i zgodne z prawem. Pilotaż nie tylko ułatwia dostęp do antykoncepcji awaryjnej, ale jest też programem edukacyjnym. To bezpieczna tabletka z punktu widzenia medycznego i akceptowalna z punktu widzenia etycznego” – mówi minister zdrowia Izabela Leszczyna.
Komisja Europejska już w 2015 r. zmieniła kategorię dostępności tabletki, która ma w składzie octan uliprystalu, z dostępnego na receptę na dostępny bez recepty. Można ją dostać bez recepty we wszystkich krajach Unii Europejskiej – z wyjątkiem Polski i Węgier. Chcemy, aby docelowo była dostępna bez recepty również w naszym kraju.
Nieplanowane ciąże to społecznie ważny i trudny temat. Antykoncepcja awaryjna zastosowana w wyjątkowych sytuacjach pozwala uniknąć negatywnych skutków. Zmniejsza liczbę nieplanowanych ciąż, a więc i liczbę aborcji – również tych, które są wykonywane, gdy ciąża powstanie w wyniku przemocy seksualnej.
Potrzebna jest też większa świadomość społeczna na temat antykoncepcji awaryjnej. Dlatego wywiad z farmaceutą przed uzyskaniem recepty ma również elementy edukacyjne (informacje o prawidłowym stosowaniu, działaniach niepożądanych i skuteczności leku).
Łatwy dostęp w aptece do bezpiecznej antykoncepcji awaryjnej zmniejszy ryzyko, że kobiety będą szukać takich leków w nielegalnym obrocie, sięgać po metody niesprawdzone, nieskuteczne lub szkodliwe dla zdrowia.
