W najnowszym badaniu opinii publicznej cztery piąte respondentów (81%) twierdzi, że UE powinna zapewniać fundusze jedynie państwom przestrzegającym praworządności i wartości demokratycznych.
- Czterech na pięciu respondentów twierdzi, że UE powinna przekazywać fundusze wyłącznie tym państwom członkowskim, które przestrzegają praworządności i zasad demokratycznych.
- 60% Europejczyków oczekuje, że projekty NextGenerationEU pomogą ich krajom w przezwyciężeniu szkód gospodarczych i społecznych spowodowanych pandemią koronawirusa.
- 41% kwestionuje zdolność swoich rządów krajowych do właściwego wykorzystania funduszy.
Przewodniczący Parlamentu David Sassoli powiedział: „Parlament Europejski jasno stwierdził, że unijne fundusze naprawcze nie powinny trafiać do rządów, które nie respektują podstawowych wartości demokratycznych lub nie stoją na straży praworządności. To badanie potwierdza, że zdecydowana większość obywateli UE się z tym zgadza. Jeśli ktoś konsekwentnie podważa wartości UE, nie powinien oczekiwać unijnych funduszy”.
Badanie Eurobarometru opublikowane przez Parlament Europejski na kilka dni przed orędziem o stanie Unii Europejskiej, które zostanie wygłoszone 15 września, pokazuje wyraźne poparcie społeczne dla konieczności zapewnienia przejrzystości i skutecznej kontroli funduszy UE wydatkowanych w ramach programu NextGenerationEU. Według sondażu 53% obywateli w pełni zgadza się ze stwierdzeniem, że musi istnieć skuteczna kontrola, a kolejne 32% raczej się z nim zgadza. Średnio w UE tylko 8% respondentów nie podziela tej opinii. Poglądy większości obywateli są zbieżne ze stanowiskiem Parlamentu Europejskiego, który obecnie wraz z Komisją uważnie ocenia plany krajowe, aby zapewnić wykorzystanie tych funduszy zgodnie z celami bardziej ekologicznego, cyfrowego i odpornego społeczeństwa europejskiego.
Obywatele pozytywnie oceniają założenia sięgającego 800 miliardów euro programu naprawczego Unii Europejskiej: trzech na pięciu ankietowanych (60%) uważa, że projekty NextGenerationEU pomogą ich krajowi przezwyciężyć szkody gospodarcze i społeczne spowodowane pandemią koronawirusa. W Polsce aż 64% respondentów jest zdania, że NextGenerationEU oferuje drogę wyjścia z kryzysu wywołanego przez pandemię.
59% obywateli twierdzi również, że program pomoże ich krajowi lepiej przygotować się na przyszłe wyzwania. W tym kontekście badanie pokazuje również, że 53% obywateli europejskich ma pozytywny obraz Unii Europejskiej, a jedynie 19% postrzega ją dość lub bardzo negatywnie. Wśród polskich respondentów odsetek osób przychylnie nastawionych do UE jest jeszcze większy, gdyż 70% badanych ma pozytywny wizerunek UE, a tylko 25% ocenia ją negatywnie.
Wyniki ankiety wskazują jednak na istniejące w wielu krajach UE obawy dotyczące tego, jak dobrze rządy krajowe faktycznie wykorzystają te dodatkowe fundusze UE.
O ile średnio 45% obywateli ufa swoim rządom w tym zakresie, 41% respondentów wyraża wątpliwości, co świadczy o znacznych różnicach w poziomach zaufania w ramach samej UE. Tylko 36% ankietowanych Polaków uważa, że ich rząd właściwie wykorzysta te środki, podczas gdy 45% pozostaje sceptycznych.
Opinia publiczna wyraźnie popiera też stanowisko zajęte ostatnio przez Parlament Europejski w debacie o potrzebie warunkowości, kontroli i przejrzystości.
Znajduje to odzwierciedlenie w stałym poparciu obywateli dla poszanowania praworządności jako warunku przyznania funduszy UE. Czterech na pięciu ankietowanych (81%) zgadza się, że „UE powinna zapewniać fundusze państwom członkowskim wyłącznie pod warunkiem, że ich rządy będą wdrażać rządy prawa i zasady demokracji”.
W Polsce 72% zapytanych uważa, że fundusze unijne powinny być powiązane z przestrzeganiem zasad praworządności i demokracji, a tylko 16% jest przeciwnego zdania. Wyniki badania pokazują jednakowo wysoki poziom poparcia dla tego stanowiska we wszystkich państwach członkowskich UE przy stosunkowo niewielkich różnicach. Poszanowanie praworządności jest przedmiotem szczególnej uwagi Parlamentu Europejskiego.
Zmieniające się priorytety polityczne
Zapytani o to, jakie kwestie Parlament Europejski powinien traktować jako swoje priorytety polityczne, respondenci z Unii (43%) (w tym z Polski – 38%) ponownie przyznali pierwszeństwo działaniom przeciwko zmianom klimatycznym. Kolejnymi kwestiami (które pokrywają się z priorytetami Parlamentu w zakresie odbudowy po pandemii) uznanymi przez obywateli europejskich za istotne są działania na rzecz walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym (32%), wspieranie gospodarki i tworzenie nowych miejsc pracy oraz walka z terroryzmem (oba po 31%). Zdrowie publiczne, migracja i azyl zajmują ex aequo czwarte miejsce przy 27% wskazań na każde.
Warto zauważyć, że obywatele Polski wśród kluczowych priorytetów dla Parlamentu na drugim miejscu (37% ankietowanych) wymienili „demokrację i rządy prawa”, które w średniej unijnej zajmują ósme miejsce, następnie zaś zdrowie publiczne (32% respondentów z Polski), prawa człowieka (28%), oraz działania na rzecz walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym, walkę z terroryzmem oraz przyszłość Europy (każde po 26%).
Metodologia
Badanie „Flash Eurobarometr” zostało przeprowadzone na zlecenie Parlamentu Europejskiego przez Ipsos European Public Affairs w dniach 17-25 sierpnia 2021 roku, online z udziałem 26 459 respondentów w wieku 15 lat i starszych w 27 państwach członkowskich. Wielkość próby na kraj wynosiła 500 wywiadów w Luksemburgu, na Cyprze i Malcie oraz 1000 wywiadów we wszystkich pozostałych krajach UE.
(PE)
