– Zawsze budzi się front obrony przestępców, kiedy mówimy, że kary muszą być odpowiednio surowe dla groźnych przestępców – podkreślił minister Sprawiedliwości Prokurator Generalny Zbigniew Ziobro.
Fundamentalne zmiany w Kodeksie karnym, przygotowane Ministerstwo Sprawiedliwości, kończą z filozofią, że nawet zwyrodniałych przestępców należy wyłącznie resocjalizować. Uchwaloną przez Sejm nowelizacją zajmuje się obecnie Senat.
– Surowa kara działa. Nieuchronność kary też działa. Ale najlepiej jeżeli te dwa elementy spotykają się ze sobą – mówił minister Zbigniew Ziobro
Zwrócił uwagę, że za każdym razem, gdy pojawia się propozycja zaostrzenia Kodeksu karnego pojawiają się ataki zwolenników pobłażania przestępcom.
– To już kolejny raz, kiedy przedstawiamy zasadnicze zmiany w prawie karnym i zawsze napotykały one na opór, na argumenty, które miały służyć temu, aby chronić oprawców, członków zorganizowanych grup mafijnych, bo troska o nich była ważniejsza niż troska o los ofiar – przypomniał Zbigniew Ziobro.
Jak zauważył, prawo powinno być twarde wobec groźnych przestępców, a łagodne i otwarte dla ofiar przestępstw. Dodał, że ofiara przestępstwa jest w centrum zainteresowania państwa i zreformowanego Kodeksu karnego.
Zła wiadomość dla przestępców
– Konsekwentnie przedstawiamy zmiany, które uderzają zwłaszcza w najgroźniejszych przestępców, takich jak zwyrodniali przestępcy na tle seksualnym: pedofile, gwałciciele. Ten Kodeks karny to dla nich fatalna wiadomość – podkreślił Zbigniew Ziobro.
Nowelizacja Kodeksu karnego wprowadzamy możliwość orzekania kary bezwzględnego dożywocia wobec sprawców dopuszczających się najcięższych przestępstw i nierokujących poprawy. – Nie możemy ryzykować, że zdemoralizowany morderca, zboczeniec czy pedofil, wyjdzie na wolność i dopuści się następnego morderstwa. Nie chcemy dawać im szansy, stąd zmiany w Kodeksie karnym – argumentował Minister Sprawiedliwości.
Reforma Kodeksu karnego przewiduje m.in.: podniesienie górnej granicy terminowej kary pozbawienia wolności z 15 do 30 lat, likwidację osobnej kary 25 lat więzienia, wprowadzenie bezwzględnego dożywocia, podwyższenie kar za pedofilię i gwałty, konfiskatę aut pijanym kierowcom czy podwyższenie kar za przyjmowanie łapówek.
Elastyczny wymiar kar i bezwzględne dożywocie
Zmiany pozwolą sądom wymierzać elastyczne kary. Dziś możliwe jest orzekanie kar do 15 lat pozbawienia wolności, osobnej kary 25 lat więzienia i dożywotniego pozbawienia wolności.
Nowelizacja Kodeks karnego wprowadza elastyczny wymiaru kar – do 30 lat pozbawienia wolności oraz dożywocie.
Kodeks karny wprowadza też karę dożywotniego pozbawienia wolności bez możliwości warunkowego zwolnienia. Będzie orzekana w dwóch przypadkach: za czyn popełniony po wcześniejszym prawomocnym skazaniu za przestępstwo przeciwko życiu i zdrowiu, wolności, wolności seksualnej, bezpieczeństwu powszechnemu lub za przestępstwo o charakterze terrorystycznym na dożywotnie pozbawienie wolności albo pozbawienie wolności na co najmniej 20 lat. Po drugie – jeżeli charakter i okoliczności czynu oraz postępowanie i charakter sprawcy wskazują, iż jego pozostawanie na wolności spowoduje trwałe niebezpieczeństwo dla życia, zdrowia, wolności lub wolności seksualnej innych osób.
Nowelizacja wydłuża także z 25 do 30 lat okres, po którym skazani na dożywocie mogą ubiegać się o warunkowe zwolnienie.
Wydłuży się również okres próby przy warunkowym zwolnieniu z kary dożywotniego pozbawienia wolności. Dziś to 10 lat. Po zmianie Kodeksu karnego okres próby dla skazanych na dożywocie będzie dożywotni. Zwiększy się ponadto okres przedawnienia karalności zabójstwa – z 30 do 40 lat.
Podwyższenie kar za pedofilię i gwałty
Zaostrzamy sankcje za pedofilię i inne poważne przestępstwa na tle seksualnym. Sprawca zgwałcenia dziecka będzie podlegać karze od 5 do 30 lat więzienia albo dożywotniemu pozbawieniu wolności. Obecnie to od 3 do 15 lat więzienia.
Kara od 5 do 30 lat więzienia albo dożywocie będzie też grozić za zgwałcenie ze szczególnym okrucieństwem (dziś do 15 lat więzienia). Za zgwałcenie z następstwem w postaci ciężkiego uszczerbku na zdrowiu będzie grozić od 5 do 30 lat więzienia albo dożywocie (obecnie od 2 do 12 lat). Natomiast za zgwałcenie z następstwem w postaci śmierci ofiary grozić będzie od 8 do 30 lat więzienia lub dożywocie (obecnie od 2 do 12 lat więzienia).
W przepisach znalazły się nowe typy kwalifikowane zgwałceń, np. na kobiecie ciężarnej, z posługiwaniem się bronią palną czy z utrwalaniem obrazu i dźwięku tego czynu. Obecnie za te czyny grozi od 2 do 12 lat pozbawienia wolności, a będzie – od 3 do 20 lat więzienia.
Surowość wobec recydywistów
Wobec przestępców seksualnych – recydywistów stosowane będzie nadzwyczajne zaostrzenie kary, czyli podwyższenie dolnej granicy kary pozbawienia wolności o połowę, a w przypadku występków – również podwyższenie górnej granicy o połowę.
Podwyższona została również dolna granicy kary pozbawienia wolności dla multirecydywisty. Obecnie wzrasta ona o miesiąc, a będzie wzrastać o połowę.
Zaostrzamy zasady warunkowego zwolnienia dla recydywisty seksualnego. Będzie to możliwe po odbyciu trzech czwartych kary, nie – po dwóch trzecich kary.
Nowelizacja przewiduje wyłączenie przedawnienia karalności przestępstwa zgwałcenia dziecka lub zgwałcenia ze szczególnym okrucieństwem. Natomiast w przypadku innych przestępstw seksualnych na szkodę małoletniego albo występków przeciwko życiu i zdrowiu na szkodę małoletniego, jeśli górna granica kary przekracza 5 lat pozbawienia wolności, przedawnienie nastąpi najwcześniej, gdy ofiara ukończy 40. rok życia.
Zwalczanie przestępstw przeciwko zdrowiu i życiu
Reforma podwyższa kary za poważne przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu. Zmiany to m.in.: podwyższenie z 12 do 15 lat więzienia górnej granicy kary za rozbój, a do 20 lat – za rozbój z użyciem broni; podwyższenie z 15 do 20 lat więzienia górnej granicy kary za umyślne spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu.
Nowelizacja wprowadza nowe typy przestępstw za czyny, które w części nie były karalne. To przyjęcie zlecenia zabójstwa – od 2 do 15 lat więzienia; uchylanie się od naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem – od 3 miesięcy do 5 lat więzienia; nowy typ wymuszenia rozbójniczego, tj. wymuszenia mienia poprzez szantaż – od roku do 10 lat pozbawienia wolności (dziś to zmuszanie zagrożone karą do 3 lat). Wprowadza się karalność przygotowania do zabójstwa, za które ma grozić od 2 do 15 lat pozbawienia wolności.
Konfiskata aut nietrzeźwym kierowcom
Nietrzeźwy kierowca, który będzie miał nie mniej niż 1,5 promila alkoholu we krwi, straci samochód, niezależnie od tego, czy spowodował wypadek drogowy. Policja tymczasowo zajmie jego auto na okres do siedmiu dni, następnie prokurator orzeknie zabezpieczenie tego mienia, a sąd obligatoryjnie orzeknie przepadek pojazdu.
Jeżeli nie będzie wypadku, lecz prowadzenie w stanie nietrzeźwości – sąd będzie mógł odstąpić od orzeczenia przepadku w szczególnych okolicznościach. „Recydywiście” przepadek będzie orzekany już od powyżej 0,5 promila alkoholu.
Auta będą konfiskowane również sprawcom wypadków, którzy mieli powyżej 0,5 promila alkoholu we krwi, popełniającym takie przestępstwo po raz kolejny lub powodujących wypadek. Jeżeli samochód nie jest wyłączną własnością kierowcy, sąd orzeknie przepadek równowartości pojazdu sprzed wypadku.
Obecnie za spowodowanie ciężkiego wypadku w stanie nietrzeźwości należy wymierzyć karę od 2 do 12 lat więzienia. Teraz za spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu będzie to minimum 3 lata, a za spowodowanie śmierci – 5 lat więzienia.
Zwiększy się również maksymalna kara, którą można wymierzyć za spowodowanie ciężkiego wypadku. Za spowodowanie ciężkich obrażeń lub śmierci, nietrzeźwemu sprawcy wypadku będzie można wymierzyć do 16 lat pozbawienia wolności, a obecnie do 12 lat.