Według wstępnych wyników Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2021 populacja ludności Rzeczypospolitej Polskiej liczyła 38 179,8 tys. osób.
Liczba ludności Polski była mniejsza o 0,9% w porównaniu z wynikami spisu 2011 r. Na terenie Polski zlokalizowanych było 15,2 mln mieszkań. Liczba mieszkań zwiększyła się o 12,6% w porównaniu ze spisem z 2011 r.
Według wstępnych wyników Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2021 populacja ludności Rzeczypospolitej Polskiej liczyła 38 179,8 tys. osób. Liczba ludności Polski była mniejsza o 0,9% w porównaniu z wynikami spisu 2011 r.
Na terenie Polski zlokalizowanych było 15,2 mln mieszkań. Liczba mieszkań zwiększyła się o 12,6% w porównaniu ze spisem z 2011 r.
Liczba ludności Polski zmniejszyła się o 332 tys. ciągu dekady.
Stan i struktura ludności Polski
Według wstępnych wyników Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2021, w Polsce 31 marca 2021 r. mieszkało 38179,8 tys. osób (48,5% populacji stanowili mężczyźni, a 51,5% kobiety).
W porównaniu z wynikami Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2011 liczba ludności zmniejszyła się w 2021 r. o ok. 332 tys., tj. o 0,9%. Liczba kobiet uległa zmniejszeniu o 187,8 tys. (tj. 0,9%), a mężczyzn – o 144,4 tys. (tj. 0,8%). W okresie międzyspisowym nie uległy zasadniczej zmianie proporcje według płci.
Tablica 1. Ludność według płci (stan w dniu 31 marca)
| Wyszczególnienie | 2011 | 2021 | |||
| w tys. | w % | w tys. | w % | 2011=100 | |
| Ogółem | 38511,8 | 100,0 | 38179,8 | 100,0 | 99,1 |
| Kobiety | 19868,0 | 51,6 | 19680,2 | 51,5 | 99,1 |
| Mężczyźni | 18643,9 | 48,4 | 18499,5 | 48,5 | 99,2 |
Wstępne wyniki spisu wskazują, że w okresie 2011-2021 miały miejsce duże zmiany w strukturze ludności według ekonomicznych grup wieku. W okresie międzyspisowym zmniejszył się odsetek ludności w wieku przedprodukcyjnym – z 18,7% w 2011 r. do 18,2% w 2021 r., a także w wieku produkcyjnym – z 64,4% w 2011 r. do 60,0% w 2021 r. Odnotowano większy spadek udziału osób w wieku produkcyjnym mobilnym w ludności ogółem (o 2,4 p.proc.) niż udziału osób w wieku produkcyjnym niemobilnym (o 2,0 p.proc.). Wyraźnie zwiększył się natomiast udział ludności w wieku poprodukcyjnym – z 16,9% do 21,8%, tj. o prawie 5 p. proc. Oznacza to, że w ciągu dekady przybyło ponad 1,8 miliona osób w grupie wieku 60/65 i więcej, a tym samym już ponad co 5 mieszkaniec Polski ma ponad 60 lat.
Tablica 2. Ludność według ekonomicznych grup wieku (stan w dniu 31 marca)
| Wyszczególnienie | 2011 | 2021 | |
| w tys. | 2011=100 | ||
| Ogółem | 38511,8 | 38179,8 | 99,1 |
| W wieku przedprodukcyjnym (0‒17 lat) | 7202,3 | 6956,4 | 96,6 |
| W wieku produkcyjnym (18‒59/64 lata) | 24797,4 | 22886,4 | 92,3 |
| w tym w wieku: | |||
| mobilnym (18‒44 lata) | 15418,9 | 14347,4 | 93,1 |
| niemobilnym (45‒59/64 lata) | 9378,5 | 8539,0 | 91,0 |
| W wieku poprodukcyjnym (60/65 i więcej) | 6512,1 | 8337,0 | 128,0 |
Tablica 3. Struktura ludności według ekonomicznych grup wieku (stan w dniu 31 marca)
| Wyszczególnienie | 2011 | 2021 |
| w % | ||
| Ogółem | 100,0 | 100,0 |
| W wieku przedprodukcyjnym (0‒17 lat) | 18,7 | 18,2 |
| W wieku produkcyjnym (18‒59/64 lata) | 64,4 | 60,0 |
| w tym w wieku | ||
| mobilnym (18‒44 lata) | 40,0 | 37,6 |
| niemobilnym (45‒59/64 lata) | 24,4 | 22,4 |
| W wieku poprodukcyjnym (60/65 i więcej) | 16,9 | 21,8 |
Mieszkania i budynki zlokalizowane na terenie Polski
W porównaniu do NSP 2011 odnotowano wzrost liczby mieszkań o 12,6% i ich powierzchni użytkowej o 18,5%.
Wstępne wyniki Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań wskazują, że 31 marca 2021 r. na terenie kraju usytuowanych było prawie 15,2 mln mieszkań, które zlokalizowane były w około 6,8 mln budynków. W porównaniu z wynikami Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2011 liczba mieszkań wzrosła o prawie 1,7 mln, tj. o 12,6%, a liczba budynków zwiększyła się o prawie 800 tys., tj. o 13,3%.
Powierzchnia mieszkań pozostających do dyspozycji ludności według stanu na 31 marca 2021 r. wyniosła 1121,3 mln m2 i w stosunku do wyników Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2011 zwiększyła się o prawie 175 mln m2 (tj. o 18,5%).
Tablica 4. Mieszkania i budynki (stan w dniu 31 marca)
| Wyszczególnienie | 2011 | 2021 | |
| w mln | 2011=100 | ||
| Mieszkaniaa | 13,5 | 15,2 | 112,6 |
| Powierzchnia użytkowa mieszkań w m2 | 946,3 | 1121,3 | 118,5 |
| Budynkib | 6,0 | 6,8 | 113,3 |
a Zamieszkane i niezamieszkane. b Budynki, w których znajdują się mieszkania.
Uwagi metodologiczne
Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2021 został przeprowadzony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie od 1 kwietnia do 30 września 2021 r., według stanu na 31 marca 2021 r.
Zakres tematyczny spisu oraz zasady jego realizacji zostały określone w ustawie z dnia 9 sierpnia 2019 r. o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2021 r. (Dz. U. z 2019 r. poz. 1775, z 2020 r. poz. 1486, z 2021 r. poz. 615, z 2021 r., poz. 1143) oraz rozporządzeniu (WE) Parlamentu Europejskiego i Rady nr 763/2008 z dnia 9 lipca 2008 r. w sprawie spisów powszechnych ludności i mieszkań (Dz. Urz. UE L 218 z 13.8.2008, str. 14) – wraz z aktami wykonawczymi.
Zakres tematyczny był konsultowany z kluczowymi odbiorcami danych, w szczególności jednostkami administracji publicznej oraz ośrodkami naukowo-badawczym, którzy wykorzystują dane statystyczne do realizacji swoich zadań statutowych.
Badanie spisowe realizowane było jako badanie pełne i swoim zakresem objęło:
- osoby fizyczne stale zamieszkałe i czasowo przebywające w mieszkaniach, budynkach i innych zamieszkanych pomieszczeniach niebędących mieszkaniami,
- osoby fizyczne niemające miejsca zamieszkania,
- mieszkania, budynki, obiekty zbiorowego zakwaterowania oraz zamieszkane pomieszczenia niebędące mieszkaniami.
Spis nie obejmował natomiast:
- szefów oraz cudzoziemskiego personelu przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych państw obcych, członków ich rodzin oraz innych osób korzystających z przywilejów i immunitetów na mocy ustaw, umów międzynarodowych lub powszechnie uznanych zwyczajów międzynarodowych,
- mieszkań, budynków, obiektów oraz pomieszczeń będących własnością przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych państw obcych.
Udział w spisie był obowiązkowy, a mieszkańcy Polski byli obowiązani do udzielania dokładnych, wyczerpujących i zgodnych z prawdą odpowiedzi (art. 28 p.1 ustawy o NSP).
Źródła danych
Zgodnie z zapisami ustawy o NSP 2021 spis ludności i mieszkań zrealizowany był metodą mieszaną, tj. z wykorzystaniem danych pochodzących ze źródeł administracyjnych oraz danych zebranych od respondentów.
Dane objęte zakresem informacyjnym spisu zostały pozyskane od populacji podlegającej badaniu poprzez elektroniczny formularz spisowy i przy wykorzystaniu następujących kanałów zbierania danych:
- samospis internetowy (CAWI),
- wywiad telefoniczny realizowany na infolinii spisowej (tzw. spis na żądanie);
- wywiad telefoniczny realizowany przez rachmistrzów spisowych (CATI);
- wywiad bezpośredni realizowany przez rachmistrzów spisowych (CAPI), który ze względu na sytuację pandemiczną panującą w kraju mógł być realizowany w terminie od 21 czerwca do 30 września 2021 r.
Wybrane definicje spisowe
Ludność według definicji krajowej – to stali mieszkańcy Polski, w tym osoby, które przebywają czasowo za granicą (bez względu na okres przebywania), ale zachowały stałe zameldowanie w Polsce. Do ludności nie są natomiast zaliczani imigranci przebywający w Polsce czasowo.
Ekonomiczne grupy wieku
Wyznaczone są umownie trzy podstawowe grupy wieku klasyfikujące zdolność do pracy: wiek przedprodukcyjny, wiek produkcyjny (w tym wiek produkcyjny mobilny, wiek produkcyjny niemobilny) i wiek poprodukcyjny. W Polsce przyjęto, że osoby niepełnoletnie (0-17 lat) stanowią pierwszą grupę, natomiast dolny próg trzeciej grupy jest tożsamy z wiekiem przechodzenia w Polsce na emeryturę, tj. dla kobiet 60 lat, a dla mężczyzn 65 lat.
Wiek przedprodukcyjny – wiek, w którym ludność nie osiągnęła jeszcze zdolności do pracy, tj. grupa wieku 0-17 lat.
Wiek produkcyjny – wiek zdolności do pracy, tj. dla mężczyzn grupa wieku 18-64 lata, dla kobiet 18-59 lat.
- wiek produkcyjny mobilny – grupa wieku produkcyjnego obejmująca ludność w wieku 18-44 lata.
- wiek produkcyjny niemobilny – grupa wieku produkcyjnego obejmująca ludność w wieku: mężczyźni – 45-64 lata, kobiety – 45-59 lat.
Wiek poprodukcyjny – wiek, w którym osoby zazwyczaj kończą pracę zawodową, tj. dla mężczyzn – 65 lat i więcej, dla kobiet – 60 lat i więcej.
Mieszkanie – lokal przeznaczony na stały pobyt osób, konstrukcyjnie wydzielony trwałymi ścianami w obrębie budynku, stanowiący zespół izb lub jedną izbę, łącznie z pomocniczymi (przedpokój, hol, łazienka, ustęp, garderoba, spiżarnia, schowek i inne pomieszczenia znajdujące się w obrębie mieszkania, służące mieszkalnym i gospodarczym potrzebom mieszkańców), wybudowany lub przebudowany do celów mieszkalnych, do którego to lokalu prowadzi niezależne wejście z klatki schodowej, korytarza, wspólnej sieni, ulicy, podwórza lub ogrodu niezależnie od tego, czy jest zamieszkane na podstawie jednego lub więcej niż jednego tytułu prawnego.
Powierzchnia użytkowa mieszkania to suma powierzchni wszystkich pomieszczeń znajdujących się w obrębie mieszkania, a w szczególności: pokoi, kuchni (z oknem i bez okna), spiżarni, przedpokoi, holi, łazienek, ubikacji, obudowanej werandy lub ganku oraz innych pomieszczeń służących mieszkalnym lub gospodarczym potrzebom mieszkańców lokalu, bez względu na ich przeznaczenie i sposób użytkowania.
Budynek to obiekt budowlany trwale związany z gruntem, posiadający fundamenty, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych (tj. ścian i przykryć), obudowany ścianami ze wszystkich stron i pokryty dachem, podpiwniczony lub niepodpiwniczony wraz z wbudowanymi instalacjami wodociągowymi, kanalizacyjnymi, ogrzewczymi, elektrycznymi, gazowymi itp., a także wbudowanymi meblami, stanowiącymi normalne wyposażenie budynku.
Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2021. Metodologia i organizacja badania
Narodowy spis powszechny ludności i mieszkań 2021 odbywa się co 10 lat i jest najważniejszym badaniem statystycznym pozwalającym na aktualizację stanu i wielkości populacji osób, budynków i mieszkań. W 2021 roku był realizowany w szczególnie trudnych warunkach związanych z wystąpieniem epidemii wywołanej wirusem SARS-CoV2. Pomimo istnienia szeregu obaw, z powodzeniem wdrożono rozwiązania organizacyjne i techniczne, które nie tylko pozwoliły ograniczyć do całkowitego minimum zagrożenie zdrowia respondentów i rachmistrzów spisowych, ale ze względu na ich nowatorstwo stały się również przyczynkiem do analiz i dyskusji nad wprowadzeniem ich na stałe do realizacji pozostałych badań statystycznych. Niniejszy raport metodologiczno-organizacyjny powstał w celu zgromadzenia w jednym miejscu opisów najbardziej kluczowych aspektów dotyczących realizacji nowoczesnego spisu ludności i mieszkań 2021. Raport zawiera Informacje dotyczące m.in. podstaw prawnych NSP 2021, terminu i zakresu spisu, metod zbierania danych, organizacji etapu zbierania i przetwarzania danych spisowych, upowszechniania wyników spisu oraz promocji i komunikacji.