Sejm – po głosowaniu nad poprawkami Senatu – ostatecznie przyjął przygotowaną w Ministerstwie Sprawiedliwości ustawę dotyczącą praw konsumenta.
Nowe przepisy skuteczniej dbają o te prawa, np. gdy towar czy usługa cyfrowa, z jakiej konsument korzysta, są niezgodne z zawartą z kontrahentem umową.
Ustawa reguluje uprawnienia konsumentów z tytułu rękojmi za wady towarów oraz zapewnia analogiczną ochronę w przypadku treści i usług cyfrowych. Jest wprowadzeniem do polskiego prawa dyrektyw unijnych. Ale w uchwalonych przez Sejm przepisach – tam, gdzie było to możliwe – przewidziano wyższy poziom ochrony konsumenta niż ten zawarty w dyrektywach.
Dzięki nowym regulacjom konsument będzie mógł żądać usunięcia wad usług cyfrowych, takich jak filmy i transmisje sportowe oglądane na odpłatnych internetowych platformach, kursy językowe i treningi sportowe online czy abonamenty z dostępem do prasy internetowej.
W razie wystąpienia usterek, np. podczas transmisji wydarzenia sportowego, konsumenci będą mogli je reklamować w sposób analogiczny jak fizyczne towary. A jeżeli usunięcie wady lub wymiana będą nieskuteczne, może żądać obniżenia ceny lub odstąpić od umowy.
Z roku do dwóch lat wydłużono czas, w którym można zgłosić, że towar był wadliwy już w chwili dostawy do klienta. Usunięto też możliwość skrócenia okresu rękojmi towarów używanych.
Wydłużono termin przedawnienia roszczeń konsumenta, gdy może on skierować sprawę do sądu przeciwko przedsiębiorcy, jeśli ten sprzedał mu wadliwy towar. Będzie to możliwe w ciągu sześciu lat. To ważne w przypadku, gdyby przedsiębiorca długo negował wadliwość towaru i przeciągał procedurę reklamacyjną.
Nowe regulacje będą obowiązywały od 1 stycznia 2023 r.
Ustawa antylichwiarska ostatecznie przyjęta przez Sejm
Sejm – po rozpatrzeniu poprawek Senatu – zakończył prace nad przygotowaną w Ministerstwie Sprawiedliwości ustawą o przeciwdziałaniu lichwie. Nowe prawo, które będzie strzegło Polaków przed zagrożeniem lichwiarskimi pożyczkami, czeka już tylko na podpis prezydenta RP.
Prawe i sprawiedliwe państwo to takie, w którym wszyscy Polacy mogą się czuć pewnie i bezpiecznie. To państwo, które chroni ich interesy i jest bezwzględne wobec żerujących na nich naciągaczy. Które staje zwłaszcza w obronie bezbronnych i słabych.
Taka idea legła u podstaw zmian w prawie, które mają skutecznie chronić Polaków przed plagą lichwiarzy i nadużyciami firm pożyczkowych. Mają położyć kres wykorzystywaniu niewiedzy klientów i ich ufności. Mają skończyć z żerowaniem na biedzie i dramatach ludzi, które zmuszają ich do pochopnych decyzji o zawieraniu niekorzystnych lichwiarskich umów.
Polska przez długie lata pod względem ochrony przed lichwą nie należała do kategorii państw cywilizowanych. – Lichwiarze czuli się bezkarni, mogli naciągać setki tysięcy osób na zobowiązania, które czyniły ich często niewolnikami na całe życie – podkreślał Minister Sprawiedliwości Prokurator Generalny Zbigniew Ziobro.
– Prawo ma chronić najsłabszych, a nie pozwalać ich łupić. Dlatego koniec z żerowaniem na ludzkiej biedzie, krzywdzie, koniec dyktatu małego druczku, koniec lichwiarskiego niewolnictwa – mówił wiceminister Marcin Warchoł, nadzorujący prace nad ustawą.
Ustawa antylichwiarska precyzyjnie określa, gdzie zaczyna się lichwa. Zawiera jasną definicję kosztów pozaodsetkowych, wprowadza każdorazowe badanie zdolności kredytowej, a także większy nadzór nad instytucjami pożyczkowymi.
BEZPIECZNE ZAKUPY NA RATY
Zepsuła się pralka? Trzeba wymienić lodówkę? Dziecko potrzebuje nowego komputera? Dziś nawet nie mając pieniędzy, można łatwo dokonać zakupu na raty. Współpracujące z bankami i firmami pożyczkowymi sklepy kuszą „specjalnymi ofertami”, niekiedy wręcz zerowymi odsetkami, a wszystkie formalności można załatwić na miejscu. Mało kto zdaje sobie sprawę z wynikających z tego niebezpieczeństw.
Na co uważać
Oferta „zerowych odsetek” brzmi atrakcyjnie, ale ostatecznie za nowo kupiony sprzęt możemy zapłacić znacznie więcej niż wynikałoby z ceny na etykiecie. Do pożyczki ratalnej są doliczane różnego rodzaju prowizje, marże, opłaty za złożenie czy rozpatrzenie wniosku itp. Ukrytą formą marży może być też obowiązkowe ubezpieczenie pożyczki, którego żąda od nas sprzedawca przy zakupie.
Udzielający pożyczki mają obowiązek podawać klientom jej rzeczywisty koszty. I podają, ale napisane zwykle drobnym druczkiem i w mało widocznym miejscu, np.: „RRSO = 96,5%”.
RRSO – czyli skrót od „rzeczywista roczna stopa oprocentowania” – to kluczowa dla nas informacja. Jeśli RRSO wynosi 96,5%, to oznacza, że za kupiony sprzęt zapłacimy dwa razy więcej, mimo że sprzedawca kusił nas „niskimi odsetkami”. Same odsetki nominalne od kredytu ratalnego rzeczywiście mogą być niskie, ale reszta kosztów to właśnie marże, prowizje i inne ekstra opłaty.
To się zmieni
Nowe przepisy kończą z dowolnością w ustalaniu dodatkowych opłat za zakupy na raty. Nie będzie można do woli doliczać prowizji i marży, co prowadzi do sytuacji, że nieświadomi klienci mają często problemy w spłacie rzekomo atrakcyjnie oprocentowanej pożyczki.
Maksymalny limit dodatkowych opłat zostanie ustalony na 45 proc. całkowitej kwoty pożyczki w okresie trwania umowy. A jeśli zdecydujemy się na rozłożenie rat na 6 miesięcy, to dodatkowe koszty nie będą mogły przekroczyć 25% (suma odsetek i kosztów pozaodsetkowych). W razie przedterminowej spłaty konsumentowi przysługuje od pożyczkodawcy proporcjonalny zwrot wszelkich opłat i kosztów związanych z pożyczką, nie tylko odsetek, przykładowo prowizji oraz ubezpieczenia.
Limit odsetek pozostanie na obecnym poziomie, czyli maksymalnie 20,5 proc. w skali roku.
| Ile naprawdę kosztuje telewizor za 2500 zł | ||
| JEST | BĘDZIE | |
| cena telewizora | 2500 zł | 2500 zł |
| wysokość maksymalnych odsetek przy kredycie na 12 miesięcy | 512,5 zł | 512,5 zł* |
| koszty pożyczki (ubezpieczenie, opłaty, prowizje itp.) | 1375 zł | 500 zł |
| RAZEM: | 4387,5 zł | 3512,5 zł |
*Suma należnych odsetek zależy od sposobu spłaty
„CHWILÓWKI” BEZ ZDZIERSTWA
Nagła choroba i związana z tym konieczność zakupu drogich leków, brak pieniędzy do pierwszego, wydatki na święta czy zakup szkolnej wyprawki – to powody, dla których Polacy korzystają z „chwilówek”. To pożyczki na niewielkie kwoty, udzielane na krótki okres, np. 30 albo 60 dni, a formalności ograniczone do minimum. Polacy biorą ich coraz więcej.
Na co uważać
Problemem, jak przy zakupach na raty, są prowizje, marże i inne opłaty. Biorący „chwilówki” często nie zdają sobie z tego sprawy. Firmy pożyczkowe nie znają zaś ograniczeń i nie mają żadnych oporów przy naliczaniu dodatkowych opłat. W dodatku firmy pożyczkowe proponują zaciąganie nowych pożyczek na spłatę dopiero co zaciągniętych pożyczek (rolowanie długu), co sprawia, że wszystkie opłaty naliczane są ponownie. W skrajnych przypadkach RRSO, a więc rzeczywista roczna stopa oprocentowania, sięga kilku tysięcy procent! W ten sposób wielu klientów wpada w spiralę zadłużenia, tracąc niekiedy dorobek życia.
To się zmieni
Nowe zasady będą podobne jak w przypadku zakupów na raty. Przepisy ograniczą dowolną dziś możliwość nakładania dodatkowych drastycznych opłat na klientów firm pożyczkowych, a to poprzez obniżenie kosztów pozaodsetkowych i wprowadzenie zakazu rolowania długów.
Limit opłat – takich, jak np. prowizje czy marże – zostanie radykalnie zmniejszony:
do 20 proc. kwoty pożyczki w skali roku i 45 proc. w całym okresie kredytowania.
Limit odsetek od samej pożyczki będzie, jak dotąd, ograniczony do 20,5 proc. w skali roku.
| Ile naprawdę kosztuje 1000 zł „chwilówki” (wziętej na rok) | ||
| JEST | BĘDZIE | |
| wysokość pożyczki | 1000 zł | 1000 zł |
| wysokość odsetek | do 205 zł | do 205 zł* |
| dodatkowe opłaty | np. 950 zł | do 200 zł |
| RAZEM: | np. 2155 zł | do 1405 zł |
*Suma należnych odsetek zależy od sposobu spłaty
Wskazany limit będzie także obowiązywał w przypadku wszystkich pożyczek konsumenckich. Chodzi o pożyczki do 255 tys. 550 zł udzielone na podstawie ustawy o kredycie konsumenckim.
Przy pożyczce udzielanej na podstawie umowy cywilno-prawnej zostanie wprowadzony limit dodatkowych opłat w wysokości 20 proc. pożyczonej kwoty w skali roku, nie więcej jednak niż 25 proc. w całym okresie kredytowania.
| Ile naprawdę kosztuje 10 000 zł pożyczone na rok od prywatnej osoby | ||
| JEST | BĘDZIE | |
| wysokość pożyczki | 10 000 zł | 10 000 zł |
| wysokość odsetek | do 2050 zł | do 2050 zł* |
| dodatkowe opłaty | bez limitu | do 2000 zł |
| RAZEM: | bez limitu | do 14 050 zł |
*Suma należnych odsetek zależy od sposobu spłaty
Dzięki ustawie antylichwiarskiej zadłużający się Polacy zyskają rzeczywistą prawną ochronę. Państwo będzie mogło skutecznie działać zanim ktokolwiek padnie ofiarą oszustwa i szybko reagować na każdy sygnał, że udzielający pożyczek łamią prawo.