Warszawa konsekwentnie działa na rzecz poprawy jakości powietrza w stolicy.
Kluczowe w tej walce jest ograniczenie spalania paliw kopalnych, dlatego prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski zaapelował o wzmocnienie mazowieckiej uchwały antysmogowej i podtrzymał poparcie dla wdrożenia od IV kwartału przyszłego roku zakazu stosowania węgla w indywidualnych źródłach ogrzewania na terenie stolicy.
– W latach 2019-2022 Warszawa przeznaczy na walkę ze smogiem rekordową kwotę 300 mln zł. Naszym priorytetem w walce o czyste powietrze w stolicy jest zmniejszenie tzw. niskiej emisji, czyli emisji substancji szkodliwych do atmosfery wskutek spalania węgla w przestarzałych, domowych piecach grzewczych oraz lokalnych kotłowniach. Ogromne wsparcie dla działań Warszawy w tym zakresie stanowi mazowiecka uchwała antysmogowa. Po czterech latach od jej wprowadzenia musimy jednak zrobić kolejny krok, dlatego Warszawa wnioskuje o wdrożenie od IV kwartału 2023 r. zakazu stosowania węgla w indywidualnych źródłach ogrzewania – mówi Rafał Trzaskowski.
Prezydent Warszawy w piśmie do marszałka województwa mazowieckiego Adama Struzika zaapelował o podjęcie stosownych działań zmierzających do zaostrzenia mazowieckiej uchwały antysmogowej i wyraził przekonanie, że będzie to ważny krok na drodze do ograniczenia niskiej emisji oraz skutecznie przyczyni się do walki ze smogiem i poprawy jakości powietrza w Warszawie i na Mazowszu.
Mazowiecka uchwała antysmogowa została przyjęta przez Sejmik Województwa Mazowieckiego 24 października 2017 r. i weszła w życie 11 listopada 2017 r. Dotyczy ona wszystkich użytkowników urządzeń o mocy do 1 MW, w których następuje spalanie paliw stałych, w szczególności użytkowników pieców, kominków i kotłów. Celem uchwały jest ograniczenie negatywnego wpływu instalacji grzewczych na zdrowie mieszkańców i środowisko.
Z perspektywy czasu zapisy uchwały przyjętej w 2017 r. są mało efektywne, ponieważ poprawa jakości powietrza zachodzi zbyt wolno. Dlatego Samorząd Województwa Mazowieckiego przystąpił do prac nad zmianą obowiązującej uchwały, uwzględniając dodatkowy zakaz stosowania węgla kamiennego oraz paliw stałych produkowanych z wykorzystaniem tego węgla na obszarze Warszawy.
Projektowana zmiana jest zgodna z treścią deklaracji z 26 lutego 2020 r., która została zawarta podczas III Kongresu Czystego Powietrza pomiędzy samorządem województwa mazowieckiego i miastem stołecznym Warszawa. Stolica zadeklarowała wówczas gotowość wprowadzenia zakazu spalania węgla.
Uchwały antysmogowe, które zostały wprowadzone w innych miastach w Polsce, miały kolosalny wpływ na poprawę jakości powietrza. Przykładem może być Kraków, który od 1 września 2019 r. wprowadził zakaz ogrzewania lokali paliwami stałymi. W rezultacie działań miasta średnie stężenie pyłów zawieszonych w sezonie grzewczym spadło o ponad 40% (45,42% dla PM10 i 43,76% dla PM2,5) w latach 2012-2020. Z kolei średnie stężenie benzo(a)pirenu spadło o 42,82% w latach 2014-2020. Znaczący spadek stężeń tych substancji jest szczególnie ważny z punktu widzenia ochrony zdrowia i życia ludzkiego.
Czyste powietrze jest ważne dla nas wszystkich. Warszawa dąży do poprawy jakości powietrza, między innymi poprzez oferowanie mieszkańcom atrakcyjnego dofinansowania na wymianę przestarzałego, wysokoemisyjnego źródła ogrzewania. W tym roku wysokość dofinansowania wynosi 70%, a od 2023 r. mieszkańcy będą musieli wymienić źródło ogrzewania z własnych środków.
Warszawa od lat realizuje politykę klimatyczną w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych, pomimo że nie wynika to wprost z krajowych przepisów prawnych. Celem klimatycznym m.st. Warszawy jest ograniczenie emisji gazów cieplarnianych o 40% do roku 2030 oraz osiągnięcie neutralności klimatycznej najpóźniej w 2050 r. W tym celu stolica realizuje projekt „Zielona Wizja Warszawy”.
Jak poprawić jakość powietrza w Warszawie?
7 września obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Czystego Powietrza na rzecz Błękitnego Nieba.
Jakość powietrza w Warszawie systematycznie się poprawia, o czym świadczą wskaźniki zanieczyszczeń: pyłu zawieszonego PM10 i PM 2,5, benzo(a)pirenu i dwutlenku azotu. Zarówno w 2019, jak i w 2020 r. miejskie stacje pomiarowe odnotowały ich niższe stężenie, porównując rok do roku. Aby podtrzymać ten spadkowy trend, miasto podejmuje szereg inicjatyw na rzecz czystego powietrza.
Likwidacja kopciuchów
Jednym z ważniejszych działań na rzecz poprawy jakości powietrza w Warszawie jest likwidacja przestarzałych pieców na paliwo stałe lub olej opałowy. Stolica stopniowo pozbywa się kopciuchów. Tylko w latach 2018-2020 udało się usunąć 1200 z 2000 zatruwających powietrze pieców w lokalach komunalnych. Pod koniec sierpnia br. Rada m.st. Warszawy przyznała 3 mln zł dotacji dla dzielnicy Włochy na likwidację kopciuchów. Przekazana kwota pozwoli na usunięcie wszystkich przestarzałych pieców w lokalach komunalnych w tej dzielnicy do końca przyszłego roku.
Stolica zachęca również do wymiany kopciuchów na bardziej ekologiczne źródło ogrzewania w lokalach prywatnych. Niedawno ruszyła kampania „Czas pokonać smoga” informująca o miejskich dotacjach na ten cel. Jeszcze tylko do końca tego roku ich wysokość może sięgać nawet do 90% poniesionych kosztów. W przyszłym roku wsparcie finansowe zmaleje do 70%, a od 2023 r. likwidację starego pieca warszawiacy będą musieli pokryć z własnej kieszeni. Od 2017 r., czyli od początku funkcjonowania warszawskiego programu dotacyjnego, łączna wysokość dofinansowania na likwidację kopciuchów wyniosła ponad 25 mln zł, z czego tylko w latach 2019-2020 wypłacone środki przekroczyły łącznie 20 mln zł.
Wciąż pozostaje jednak wiele do zrobienia. Szacuje się, że w Warszawie w zasobach prywatnych nadal działa około 15 tysięcy kopciuchów. Ich dokładna liczba będzie znana po zakończeniu inwentaryzacji, którą dla stolicy przeprowadzi wyłoniona w przetargu firma zewnętrzna. Jeszcze w ubiegłym roku pilotażowo program inwentaryzacji w nieruchomościach niepodłączonych do sieci ciepłowniczej i gazowej na terenie Targówka przeprowadziła Krajowa Izba Kominiarzy. Zebrane wówczas informacje trafiły do miejskiego Systemu Inwentaryzacji Źródeł Ciepła (SEZO).
Monitoring jakości powietrza
Dzięki warszawskiemu systemowi monitoringu jakości powietrza mieszkańcy mogą uzyskać aktualne informacje dotyczące ewentualnych zanieczyszczeń powietrza i związanych z tym zaleceń. Dotychczas system opierał się na danych pozyskanych ze stacji Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska (GIOŚ), spośród których tylko jedna miała charakter komunikacyjny, czyli mierzyła jakość powietrza przy głównej arterii transportowej.
W 2020 r. powstały dwie nowe stacje referencyjne, które należą do m.st. Warszawy. Zostały zbudowane przy ul. Grochowskiej 244a i al. Solidarności 83/89 i są stacjami komunikacyjnymi, dzięki czemu pozwolą monitorować jakość powietrza w najbardziej zanieczyszczonych lokalizacjach wzdłuż głównych ulic miasta. Obie zostały wybudowane w standardzie stacji GIOŚ.
Już wkrótce system monitorowania jakości powietrza w Warszawie stanie się bardziej kompleksowy. Istniejąca sieć stacji referencyjnych zostanie uzupełniona 165 dodatkowymi czujnikami rozmieszczonymi we wszystkich dzielnicach stolicy i kilkunastu gminach ościennych. Obecnie trwa przetarg na wybór firmy, która zajmie się ich montażem.
Edukacja
Równie ważna, jak podejmowanie już teraz konkretnych działań na rzecz poprawy jakości powietrza, jest edukacja od najmłodszych lat. Dlatego na początku tego roku Miasto przygotowało i przekazało warszawskim szkołom ponadpodstawowym i najstarszym klasom szkół podstawowych materiały dotyczące zanieczyszczeń powietrza i zmiany klimatu. Opracowane scenariusze lekcji mają ułatwić uczniom zrozumienie ważnych obecnie problemów cywilizacyjnych, wskazać kierunki niezbędnych zmian i zmotywować do działania. Materiały dla młodszych grup wiekowych zostaną opracowane jeszcze w tym roku.
Inwestycje
Duży wpływ na jakość powietrza ma również ograniczanie spalin i przechodzenie na bardziej ekologiczne środki transportu. Dlatego Warszawa stale rozwija ofertę transportu publicznego i realizuje inwestycje w tym zakresie. To nie tylko planowanie i rozbudowa kolejnych linii metra, czy torowisk pod linie tramwajowe, ale również inwestycje w nisko- i zeroemisyjne pojazdy. Doskonałym przykładem są elektryczne i zasilane gazem autobusy miejskie. Obecnie po stolicy kursuje w sumie 460 takich pojazdów, co sprawia, że Warszawa jest jednym z europejskich liderów w dziedzinie eksploatacji zeroemisyjnych autobusów.
(UMW)