Kilkudziesięciominutowe opóźnienia lotów z i do Polski, paraliż przestrzeni powietrznej w Niemczech, Czechach, Słowacji, Litwie i Szwecji oraz milionowe straty europejskich linii lotniczych.
To główne wnioski najnowszego raportu Europejskiej Organizacji ds. Bezpieczeństwa Żeglugi Powietrznej.
Europejska Organizacja ds. Bezpieczeństwa Żeglugi Powietrznej (Eurocontrol) to międzyrządowa agencja, której celem jest koordynacja współpracy państw członkowskich, a także organizacji międzynarodowych – takich jak Unia Europejska – w celu zapewnienia bezpieczeństwa lotów cywilnych oraz wojskowych. Organizacja powstała w 1960 r. i zrzesza obecnie 41 europejskich państw. Polska jest członkiem Eurocontrol od 2004 r.
NOP (Network Operation Plan) ukazał się 25 marca br.
– Wnioski z niego nie są zbyt optymistyczne. Kryzys w Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej oraz brak chęci kierownictwa agencji do jego zażegnania już wkrótce przełoży się na paraliż nieba nie tylko nad Polską, ale sąsiednimi krajami – mówi Maciej Sosnowski, przewodniczący Związku Zawodowego Kontrolerów Ruchu Lotniczego i kontroler z ponad 25-letnim doświadczeniem.
Od 23 grudnia 2021 r. toczy się spór zbiorowy Związku Zawodowego Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej z kierownictwem Agencji. Powodem sporu jest drastyczny spadek w zakresie kultury bezpieczeństwa, kultury sprawiedliwego traktowania pracowników zgłaszających nieprawidłowości, prowadzony proces zwolnień grupowych oraz wypowiedzeń zmieniających w połączeniu z wprowadzeniem nowych zasad wynagradzania. W związku z tym do 1 maja br. ponad 86% pracowników APP Warszawa oraz 81% pracowników ACC Warszawa odejdzie z pracy. Oznacza to, że liczba kontrolerów zmniejszy się z 208 do 33. – Mowa o osobach pracujących w Warszawie – kluczowym dla lotów nad Polską obszarze. Stąd bowiem kontroluje się większość przestrzeni powietrznej całego kraju – mówi Maciej Sosnowski.
Puste niebo nad Polską
Eurocontrol ostrzega sąsiadujące z Polską kraje, że po 1 maja będą zmuszone przejąć do tej pory przelatujące nad Polską samoloty. Ze znacznymi utrudnieniami będą się musieli liczyć kontrolerzy w Niemczech, Czechach, Słowacji, na Litwie oraz w Szwecji.
– Ze względu na zbyt małą liczbę kontrolerów w PAŻP, po 1 maja agencja nie będzie w stanie zapewnić bezpieczeństwa pasażerów przelatujących nad Polską i dlatego samoloty będą musiały zostać skierowane poza nasz obszar – tłumaczy Sosnowski.
Milionowe straty linii lotniczych i zwiększenie emisji CO2
Szacuje się, że ekonomiczne skutki ograniczenia ruchu w przestrzeni powietrznej nad Polską. Łączna dzienna liczba lotów, która odczuje skutki odejścia polskich kontrolerów z pracy, wyniesie 1 000. W związku z tym, że samoloty lecące przez Polskę tranzytem, będą musiały lecieć dookoła, wylecą dodatkowe o 12 300 minut więcej, co spowoduje zwiększenie emisji CO2 o 1 530 000 kg oraz zużycie dodatkowych 490 000 kg paliwa. To oznacza dodatkowy koszt rzędu pół miliona (454 720) dolarów dziennie. Koszt 1 litra paliwa JET A1 na dzień 29.03.22 wynosi 0,928$.
Znaczne opóźnienia i odwołane loty
Zdaniem Eurocontrol po 1 maja pasażerowie lecący z lotnisk w Warszawie oraz Modlinie będą musieli liczyć się ze znacznymi opóźnieniami. – Oznacza to, że osoby, które zaplanowały wylot po tej dacie napotkają znaczne utrudnienia. Należy liczyć się z kilkudziesięciominutowymi opóźnieniami w rozkładzie. W skrajnych sytuacjach loty do Warszawy lub Modlina mogą być kierowane na inne lotniska – dodaje Maciej Sosnowski.
Kontroler ruchu lotniczego to obok pilotów zawód arcyważny w branży lotniczej. W Polsce takich osób jest obecnie około sześciuset. Zawód ten można wykonywać jedynie po przejściu wyjątkowo wymagającego szkolenia, które trwa 2-3 lata. O poziomie trudności mówią same liczby: z ok. 1000 chętnych licencję kontrolera uzyskuje kilka osób rocznie.
– Od kilku miesięcy systematycznie alarmujemy użytkowników polskiej przestrzeni powietrznej, zarówno opinię publiczną, jak i agencje międzynarodowe, w tym linie lotnicze oraz biura turystyczne, że sytuacja jest poważna i, że w wyniku zwolnień wysoko wykwalifikowanej kadry z PAŻP może dojść do paraliżu ruchu nie tylko nad Polską, ale także Europą – mówi Maciej Sosnowski.
OŚWIADCZENIE ZWIĄZKU ZAWODOWEGO KONTROLERÓW RUCHU LOTNICZEGO
„Zmiana na stanowisku osoby zarządzającej Polską Agencją Żeglugi Powietrznej to niewątpliwie krok w dobrą stronę. Od kilku miesięcy alarmowaliśmy, że sytuacja w Agencji zmierza w złym kierunku i zmiana na stanowisku p.o. Prezesa jest niezbędna.
1. Uporczywe ignorowanie raportów bezpieczeństwa i zaleceń z nich wynikających;
2. Uporczywe stosowanie procedury SPO, czyli jednoosobowej pracy na stanowisku kontroli ruchu lotniczego, które zakłada pracę dwuosobową;
3. Umyślne i uporczywe narażanie personelu operacyjnego na możliwość zakażenia wirusem SARS-CoV-2 poprzez nakazywanie przebywania w zamkniętym pomieszczeniu przez 7.5 h (dyżury przestojowe) bez możliwości jego wietrzenia;
4. Szykanowanie i karanie kontrolerów ruchu lotniczego za raportowanie nieprawidłowości co jest karalne zgodnie z. art. 135e, art. 209ui Prawa Lotniczego;
5. Świadome podejmowanie ryzyka w ruchu lotniczym będące następstwem planowania zbyt małych obsad stanowisk operacyjnych w harmonogramie pracy – zwiększa obciążenie pracą, przemęczenie i prawdopodobieństwo popełnienia błędu;
6. Szkalowanie i poniżanie personelu operacyjnego w medialnych wystąpieniach p.o. Prezesa PAŻP oraz jego pełnomocników prowadzące do deprecjacji samooceny oraz wizerunku grupy zawodowej stanowiącej kluczowe zasoby ludzkie PAŻP;
7. Zaniedbanie w ciągłości naboru oraz szkoleniu kadr kontrolerów ruchu lotniczego są wynikiem zaniechań oraz wcześniejszych decyzji p.o. prezesa.
Powyższe działania – lub też zaniechania działań – przez dotychczas kierujących PAŻP nieuchronnie prowadziły do tego, przed czym kilka dni temu, w oficjalnym raporcie przestrzegała Europejska Organizacja ds. Bezpieczeństwa Żeglugi Powietrznej: paraliżu przestrzeni powietrznej nie tylko nad Polską, ale i Niemcami, Czechami, Słowacją, Litwą oraz Szwecją.
Mamy nadzieję, że nowy Prezes PAŻP zapozna się z oceną sytuacji przez Eurocontrol, ale także naszymi analizami sytuacji, w jakiej na skutek złego – nie mającego precedensu, w jej długiej historii – zarządzania znalazła się Agencja i wspólnie wypracujemy program przywrócenia bezpieczeństwa nad polskim niebem oraz odbudujemy nadszarpnięty ostatnio etos pracy kontrolerów. Jesteśmy otwarci na rozmowy i przedstawienie rekomendowanych rozwiązań, żeby przywrócić należyte funkcjonowanie instytucji.”
Związek Zawodowy Kontrolerów Ruchu Lotniczego (ZZKRL) – największa i z najdłuższą historią organizacja zrzeszająca kontrolerów ruchu lotniczego oraz personel wsparcia operacyjnego. Przez ponad 30 lat swojej działalności Związek realizował zadania, mające na celu: zapewnienie bezpieczeństwa w ruchu lotniczym oraz obronę praw pracowniczych. W ZZKRL zrzeszeni są najwyższej klasy specjaliści. W swojej codziennej pracy dbają o zapewnienie bezpieczeństwa „na niebie”, koordynując operacje lotnicze. W czasach powszechnej dostępności lotnictwa jako środka transportu oraz dynamicznego rozwoju technologicznego, odpowiedzialnie podejmują oraz aktywnie uczestniczą we wprowadzaniu niezbędnych kwestii dot. koniecznych zmian w branży. Celem podejmowanych przez nich aktywności zawsze jest zapewnienie jak najwyższego stopnia bezpieczeństwa wszystkim użytkownikom przestrzeni powietrznej i nienaruszalność oraz udoskonalanie procedur.