Dzięki nowelizacji Ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych, którą 31 marca 2025 r. podpisał prezydent Andrzej Duda sprzedaż nowatorskich wyrobów tytoniowych z charakterystycznym aromatem będzie zakazana.
Nowelizacja Ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych wchodzi w życie po upływie 14 dnia od dnia ogłoszenia. Z godnie z jej zapisami po 9-miesięcznym okresie przejściowym nie będzie możliwa sprzedaż i wkładów o charakterystycznym aromacie – np. owocowym czy mentolowym.
Eliminując te produkty, zmniejszamy ryzyko uzależnień i chronimy zdrowie młodych ludzi. Podgrzewane wyroby tytoniowe są już uregulowane jako nowatorskie wyroby tytoniowe.
Nowatorskie wyroby tytoniowe i nikotynowe zagrażają zdrowiu
Nikt dziś nie ma wątpliwości, że tradycyjne papierosy są szkodliwe dla zdrowia. Dlatego są ściśle regulowane zarówno przez przepisy krajowe, jak i unijne. Ale świat się zmienia, a na miejsce papierosów pojawiają się nowe, równie groźne produkty – takie jak podgrzewane wyroby tytoniowe, e-papierosy (zarówno z nikotyną, jak i bez), woreczki z syntetyczną nikotyną oraz inne produkty nikotynowe.
Te produkty są wyjątkowo atrakcyjne – nie tylko dla dorosłych, ale przede wszystkim dla młodych ludzi. Często sprawiają wrażenie mniej szkodliwych niż tradycyjne papierosy, co daje złudne poczucie bezpieczeństwa.
„Działamy kompleksowo”
Ministerstwo Zdrowia: „Wiemy, że musimy działać, aby chronić zdrowie – zwłaszcza najmłodszych. Dlatego pracujemy nad kolejnymi dwoma ustawami, które wprowadzą surowe przepisy dotyczące wyrobów tytoniowych i nikotynowych. Każda z nich jest na innym etapie legislacyjnym.
- Zakaz sprzedaży jednorazowych e-papierosów i smakowych woreczków nikotynowych
To najnowszy projekt nowelizacji ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych.
Co chcemy wprowadzić?
- Zakaz sprzedaży wszystkich jednorazowych e-papierosów (z nikotyną i bez niej) – aby te produkty zniknęły z rynku.
- Zakaz sprzedaży smakowych woreczków nikotynowych – aby w obrocie zostały tylko te o smaku tytoniu.
- Nowe zasady sprzedaży innych wyrobów z nikotyną (np. tablek) – aby były traktowane jak leki i mogły być sprzedawane tylko w aptece i dopiero, gdy zatwierdzi je Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych (URPL).
- Większą kontrolę nad e-papierosami – badanie składu płynów w e-papierosach, aby sprawdzić, czy nie zawierają szkodliwych substancji.
Uzasadnienie
Jednorazowe e-papierosy są coraz bardziej popularne – zwłaszcza wśród młodych ludzi. Dla wielu nastolatków to pierwszy kontakt z nikotyną i początek uzależnienia. Problem dotyczy nie tylko e-papierosów z nikotyną – produkty beznikotynowe też stanowią zagrożenie. Osoby, które sięgają po e-papierosy bez nikotyny, w późniejszym czasie chętniej wybierają te z nikotyną.
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) jasno wskazuje, że atrakcyjne smaki i zapachy (np. owocowe czy mentolowe) przyciągają młodych ludzi i zwiększają ryzyko uzależnienia.
Całkowity zakaz jednorazowych e-papierosów i smakowych woreczków nikotynowych ograniczy ich dostępność i zmniejszy te zagrożenia dla zdrowia.
Etap legislacyjny
- Projekt nowelizacji ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (UD213)
- Po konsultacjach wewnętrznych zostanie przekazany do uzgadniań i konsultacji publicznych. Wtedy każdy będzie mógł zapoznać się z jego treścią.
- Regulacja rynku e-papierosów i woreczków nikotynowych
Projekt nowelizacji Ustawy z 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (UD 86) kompleksowo reguluje rynek elektronicznych papierosów i obejmuje przepisami wszystkie rodzaje tych produktów – niezależnie od tego, czy płyny, które są w nich używane, mają w składzie nikotynę czy też nie.
Co chcemy wprowadzić?
Ograniczenia w obrocie i promocji beznikotynowych e-papierosów:
- zakaz sprzedaży dzieciom i młodzieży do 18. roku życia (w efekcie ten zakaz będzie dotyczył wszystkich elektronicznych papierosów: jednorazowych i wielorazowych, z nikotyną i bez),
- zakaz sprzedaży w automatach i na odległość (np. przez Internet),
- zakaz reklamy i promocji, (obecnie płyny bez nikotyny nie są uregulowane w Ustawie, więc nie dotyczy ich żaden zakaz wynikający z ustawy tytoniowej),
- obowiązek oznakowania opakowań jako wyrobu szkodliwego dla zdrowia,
- zakaz palenia w miejscach publicznych (np. w szkołach, restauracjach, na placach zabaw, i przystankach komunikacji miejskiej) – ta zasada już dotyczy elektronicznych papierosów z płynem, który zawiera nikotynę.
Ograniczenia w obrocie pojemników zapasowych z płynem beznikotynowym do e-papierosów:
- zakaz sprzedaży dzieciom i młodzieży do 18. roku życia,
- zakaz sprzedaży w automatach i na odległość (np. przez Internet),
- zakaz reklamy i promocji,
- obowiązek oznakowania opakowań jako wyrób szkodliwy dla zdrowia,
- większy nadzór nad ich składem – skład będzie musiał być dostosowany do wymogów ustawy (płyn nie będzie mógł zawierać substancji szkodliwych, takich jak te o właściwościach rakotwórczych),
- informacje na ich temat będą zgłaszane do Biura do spraw Substancji Chemicznych co najmniej 6 miesięcy przed planowanym wprowadzeniem do sprzedaży.
Ograniczenia w obrocie woreczków nikotynowych:
- zakaz sprzedaży dzieciom i młodzieży do 18. roku życia,
- zakaz sprzedaży w automatach i na odległość (np. przez Internet),
- zakaz reklamy i promocji,
- obowiązek oznakowania opakowań jako wyrób szkodliwy dla zdrowia,
- większy nadzór nad ich składem – skład będzie musiał być dostosowany do wymogów ustawy (woreczki nikotynowe nie będą mogły zawierać substancji szkodliwych, takich jak te o właściwościach rakotwórczych),
- informacje na ich temat będą zgłaszane do Biura do spraw Substancji Chemicznych co najmniej 6 miesięcy przed planowanym wprowadzeniem do sprzedaży,
- ograniczenie maksymalnej zawartości nikotyny w woreczkach do 20 mg/g,
- zostaną uznane za wyroby powiązane i zdefiniowane jako produkty do użytku doustnego, które zawierają nikotynę (bez tytoniu) i są porcjowane w woreczkach.
Uzasadnienie
Obecnie przepisy nie regulują płynów beznikotynowych do e-papierosów, niezależnie od ich rodzaju – zarówno jednorazowych, jak i wielorazowych. W efekcie nie podlegają one ograniczeniom wiekowym, jakie dotyczą wyrobów tytoniowych i płynów z nikotyną.
Naszym celem jest ochrona zdrowia publicznego i zapobieganie uzależnieniom wśród dzieci i młodzieży. Badania Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) wskazują, że młode osoby, które sięgają po e-papierosy – zarówno z nikotyną, jak i bez niej – ponad dwa razy częściej uzależniają się od tytoniu. Płyny beznikotynowe, mimo braku nikotyny, mogą prowadzić do wzrostu liczby użytkowników wyrobów tytoniowych i elektronicznych papierosów wśród młodzieży. Dlatego chcemy ograniczyć ich sprzedaż dzieciom i młodzieży poniżej 18. roku życia i wyeliminować sprzedaż w automatach i przez internet.
Podobna sytuacja jest w przypadku woreczków nikotynowych – nie są sklasyfikowane jako wyroby tytoniowe ani produkty farmaceutyczne i są sprzedawane bez żadnych regulacji.
Dziś stężenie nikotyny w woreczkach waha się od 0–8 mg/g do nawet ponad 60 mg/g. Brak ograniczeń dotyczących ich składu i sprzedaży oznacza, że może je kupić każdy – niezależnie od wieku. To poważne zagrożenie zwłaszcza dla dzieci i młodzieży. Wprowadzenie odpowiednich regulacji jest konieczne, aby ograniczyć dostępność tych produktów i mieć większą kontrolę nad ich składem.
Nowe przepisy przewidują też obowiązek zgłaszania informacji o pojemnikach zapasowych do e-papierosów i woreczkach nikotynowych do Prezesa Biura do spraw Substancji Chemicznych i dostosowanie ich składu do wymogów ustawy antytytoniowej. To pozwoli kontrolować ich skład i wyeliminuje z niego substancje niedozwolone i potencjalnie szkodliwe.
Ograniczymy dostępność tych produktów dla młodych osób, a nadzór nad rynkiem wyrobów tytoniowych i powiązanych będzie bardziej skuteczny.
Etap legislacyjny
- Projekt zamiany ustawy przyjęła Rada Ministrów.
- Obecnie jest notyfikowany w Komisji Europejskiej (zgodnie z procedurą powiadamiania w Komisji Europejskiej na podstawie dyrektywy (UE) 2015/1535). Termin uzgodnień między państwami członkowskimi Unii oraz Komisją mija 28 kwietnia 2025 r.
- Następnie projekt trafi pod obrady Sejmu.
- Ustawa wejdzie w życie 14 dni od ogłoszenia i przewiduje 6-miesięczny okres przejściowy dla nowych przepisów.”