Negocjatorzy PE i Rady osiągnęli w czwartek nieformalne porozumienie w sprawie unijnego cyfrowego certyfikatu Covid, który ma ułatwić swobodne poruszanie się po Europie w czasie pandemii.
- Celem jest ułatwienie prawa do swobodnego przemieszczania się w czasie pandemii i przyczynienie się do stopniowego znoszenia ograniczeń
- Testy powinny być dostępne oraz przystępne cenowo
- Co najmniej 100 mln EUR z instrumentu wsparcia w sytuacjach nadzwyczajnych na zakup testów
- Wspólny format certyfikatu cyfrowego Covid oraz warunki jego akceptacji we wszystkich państwach członkowskich
Certyfikat będzie dostępny w formie cyfrowej lub papierowej. Będzie on poświadczać, że dana osoba została zaszczepiona przeciwko koronawirusowi lub że wynik wykonanego w uzgodnionym terminie testu był negatywny, lub że wyzdrowiała po zakażeniu. W praktyce będą to trzy różne certyfikaty. Wspólne standardy UE pozwolą państwom członkowskim na wydawanie certyfikatów, które będą następnie akceptowane w innych krajach UE.
Unijne rozporządzenie w sprawie cyfrowego certyfikatu Covid powinno obowiązywać przez 12 miesięcy. Certyfikat nie będzie warunkiem wstępnym do korzystania z prawa do swobodnego przemieszczania się i nie będzie uznawany za dokument podróży.
Wsparcie budżetowe dla przystępnych cenowo i dostępnych testów
Aby zapewnić „przystępne cenowo i dostępne testy”, Komisja Europejska zobowiązała się do uruchomienia „co najmniej 100 mln euro” w ramach instrumentu wsparcia w sytuacjach nadzwyczajnych na zakup testów wykrywających zakażenie SARS-CoV-2 w celu wydawania unijnych certyfikatów Covid. Powinno to przynieść korzyści w szczególności osobom, które codziennie lub często przekraczają granice, aby udać się do pracy lub szkoły, odwiedzić lub zaopiekować się bliskimi krewnymi lub skorzystać z opieki medycznej.
Negocjatorzy uzgodnili, że w razie potrzeby należy uruchomić dodatkowe środki w wysokości przekraczającej 100 mln, pod warunkiem uzyskania zgody organów władzy budżetowej.
Dodatkowe ograniczenia podróży tylko w należycie uzasadnionych przypadkach
Państwa członkowskie nie powinny nakładać dodatkowych ograniczeń w podróżowaniu w odpowiedzi na pandemię COVID-19, takich jak kwarantanna, samoizolacja lub testy, „chyba że są one konieczne i proporcjonalne do ochrony zdrowia publicznego”. Należy uwzględnić dostępne dane naukowe, „w tym dane epidemiologiczne opublikowane przez Europejskie Centrum Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC)”. O podjętych działaniach należy powiadomić inne państwa członkowskie i Komisję najpóźniej z 48-godzinnym wyprzedzeniem.
Wywiązujemy się ze zobowiązania, by unijne cyfrowe zaświadczenie COVID-19 było gotowe przed latem – powiedziała przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen. Parlament Europejski i Rada uzyskały porozumienie w sprawie wniosku KE dotyczącego „zielonych certyfikatów”, które – dostępne w formacie papierowym lub cyfrowym – ułatwią Europejczykom podróżowanie.
Unijne cyfrowe zaświadczenie COVID-19 – podstawowe elementy
W związku z porozumieniem osiągniętym przez Parlament Europejski i Radę unijne cyfrowe zaświadczenie COVID-19:
- będzie odnosiło się do informacji o szczepieniu, uzyskaniu ujemnego wyniku testu i powrocie do zdrowia;
- będzie dostępne – do wyboru – w formacie cyfrowym i papierowym i będzie zawierało kod QR z podpisem cyfrowym;
- będzie nieodpłatne, łatwe do uzyskania i dostępne również dla osób zaszczepionych przed wejściem w życie rozporządzenia w sprawie unijnego cyfrowego zaświadczenia COVID-19;
- może być również wykorzystywane przez państwa członkowskie do celów krajowych, jeżeli jest to przewidziane w prawie krajowym;
- państwa członkowskie powstrzymują się od nakładania na posiadaczy unijnego cyfrowego zaświadczenia COVID-19 dodatkowych ograniczeń podróży, chyba że są one konieczne i proporcjonalne do ochrony zdrowia publicznego;
- Komisja udostępni też środki w wysokości 100 milionów euro, aby umożliwić państwom członkowskim prowadzenie testów po przystępnych cenach.
Dalsze działania
Porozumienie polityczne będą teraz musiały formalnie przyjąć Parlament Europejski i Rada. Rozporządzenie wejdzie w życie 1 lipca, z sześciotygodniowym okresem stopniowego wprowadzania dla tych państw członkowskich, które potrzebują więcej czasu.
Równocześnie Komisja będzie wspierać państwa członkowskie w finalizacji krajowych rozwiązań w zakresie wydawania i weryfikacji unijnych cyfrowych zaświadczeń COVID-19, a także zapewniać im wsparcie techniczne i finansowe w uruchomieniu bramy sieciowej.
Równolegle do procesu legislacyjnego prowadzone są znaczne prace techniczne. Brama sieciowa UE, która umożliwia weryfikację certyfikatów w każdym kraju, jest gotowa i będzie uruchomiona w czerwcu. Przeprowadzone w ciągu ostatnich dwóch tygodni testy pilotażowe z udziałem 17 państw członkowskich i Islandii powiodły się. Kolejne pięć państw członkowskich będzie prowadzić testy w przyszłym tygodniu.
Szczepionki
Państwa członkowskie muszą akceptować świadectwa szczepień wydane w innych państwach członkowskich dla osób zaszczepionych szczepionką dopuszczoną do stosowania w UE przez Europejską Agencję Leków (EMA) (obecnie Pfizer-BioNTech, Moderna, AstraZeneca i Janssen). Do państw członkowskich będzie należała decyzja, czy będą one również akceptować świadectwa szczepień z innych państw członkowskich, zgodne z krajowymi procedurami dopuszczania do użytku lub szczepionki wymienionych przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) do stosowania w nagłych wypadkach.
Gwarancje ochrony danych
Świadectwa będą weryfikowane, by zapobiec oszustwom i fałszerstwom, podobnie jak autentyczność pieczęci elektronicznych umieszczonych na dokumencie. Dane osobowe uzyskane z certyfikatów nie będą mogły być przechowywane w docelowych państwach członkowskich i nie powstanie centralna baza danych na szczeblu UE. Wykaz podmiotów, które będą przetwarzać i otrzymywać dane, będzie jawny, tak by obywatele mogli korzystać z praw do ochrony danych przysługujących im na mocy ogólnego rozporządzenia o ochronie danych.
Przewodniczący Komisji Wolności Obywatelskich i sprawozdawca Juan Fernando López Aguilar (S&D, ES) powiedział: „Chociaż osiągnięte dziś porozumienie nie spełnia w pełni oczekiwań PE, to z pewnością oznacza znaczną poprawę obecnego status quo dla milionów obywateli UE. Unijny certyfikat cyfrowy Covid przywróci swobodę przemieszczania się w UE, gdy państwa członkowskie zaczną znosić ograniczenia w swobodnym przemieszczaniu się w całej Europie. Umowa ta jest pierwszym krokiem do przywrócenia właściwego funkcjonowania strefy Schengen.”
Kolejne kroki
Uzgodniony tekst zostanie przekazany Komisji Wolności Obywatelskich 26 maja, a następnie musi zostać zatwierdzony podczas sesji plenarnej PE oraz przez Radę. Jeżeli Komisja wolności Obywatelskich przyjmie uzgodniony tekst, zostanie przedłożony do przyjęcia na sesji plenarnej podczas I sesji plenarnej w czerwcu (7-10 czerwca 2021 r.).
(PE)