ŚWIAT

Unia Europejska. Komisja w walce z wysokimi cenami energii

Parlament Europejski

Europosłowie debatują nad sposobami obniżenia rachunków za energię dla ludzi i firm.

We wtorek Parlament dyskutował z Radą i Komisją o społecznych i gospodarczych skutkach wojny na Ukrainie oraz wprowadzeniu podatku od nadzwyczajnych zysków.

Czeska prezydencja w Radzie i Komisja Europejska zwróciły uwagę na już wprowadzone środki mające na celu zabezpieczenie alternatywnych źródeł dostaw energii, zmniejszenie zapotrzebowania na energię i rozwiązanie problemu wysokich cen rynkowych energii elektrycznej i gazu. Wiceprzewodniczący Komisji Valdis Dombrovskis powiedział, że państwa członkowskie muszą dopilnować, aby środki były odpowiednio ukierunkowane na osoby znajdujące się w najtrudniejszej sytuacji, ponieważ nadmierne wsparcie fiskalne doprowadziłoby do wzrostu inflacji. Zaapelował również o rozważną politykę fiskalną, aby nie pogłębiać inflacji.

Podczas debaty posłowie wezwali Komisję do bardziej aktywnego podejścia do obecnego szoku cenowego. Niektórzy wezwali UE do opracowania pakietu solidarnościowego na zimę z transferami fiskalnymi, aby zrekompensować ceny energii, podczas gdy inni zaproponowali „tarczę”, aby chronić obywateli i przedsiębiorstwa. Inni posłowie wzywali UE do złagodzenia ryzyka związanego ze zmiennym oprocentowaniem kredytów hipotecznych i ostrzegali przed krajowymi działaniami zakłócającymi konkurencję na jednolitym rynku.

Kontekst

W rezolucji przyjętej 5 października 2022 roku, Parlament wezwał do skupienia reakcji UE na najsłabszych grupach i naciskał na więcej środków nadzwyczajnych, aby złagodzić presję szybko rosnących cen energii na europejskie gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa. Posłowie stwierdzili również, że konieczne są dalsze kroki w kierunku wprowadzenia podatku od nadzwyczajnych zysków. Komisja przedstawiła już swoje plany dotyczące tymczasowego podatku, który nazwała podatkiem solidarnościowym.

Komisja przedstawia dodatkowe wnioski mające na celu walkę z wysokimi cenami energii i zapewnienie bezpieczeństwa dostaw energii

Komisja proponuje nowe rozporządzenie dotyczące środków nadzwyczajnych w celu rozwiązania problemu wysokich cen gazu w UE i zapewnienia bezpieczeństwa dostaw w zimie. Będzie to możliwe dzięki wspólnym zakupom gazu, mechanizmom ograniczania cen na giełdzie gazu TTF, nowym środkom dotyczącym przejrzystego wykorzystania infrastruktury i solidarności między państwami członkowskimi oraz dzięki nieustającym wysiłkom na rzecz zmniejszenia zapotrzebowania na gaz. Rozporządzenie zawiera następujące główne elementy:

  • zagregowanie zapotrzebowania UE i wspólne zakupy gazu w celu wynegocjowania lepszych cen i zmniejszenia ryzyka, że państwa członkowskie będą się wzajemnie przelicytowywać na rynku światowym, przy jednoczesnym zapewnieniu bezpieczeństwa dostaw w całej UE;
  • przyspieszenie prac nad stworzeniem nowego poziomu odniesienia dotyczącego cen LNG do marca 2023 r. oraz w perspektywie krótkoterminowej zaproponowanie mechanizmu korekty cen w celu ustanowienia dynamicznego pułapu cenowego dla transakcji na giełdzie gazu TTF oraz tymczasowego korytarza lub przedziału cenowego, aby zapobiec gwałtownym skokom cen na rynkach instrumentów pochodnych;
  • zasady domyślnej solidarności między państwami członkowskimi w przypadku niedoborów dostaw, rozszerzenie obowiązku solidarności na państwa członkowskie nieposiadające bezpośredniego połączenia gazociągowego oraz zaangażowanie państw posiadających instalacje LNG, jak również wniosek w sprawie utworzenia mechanizmu alokacji gazu dla państw członkowskich dotkniętych sytuacją nadzwyczajną w zakresie dostaw gazu w regionie lub w Unii.

W połączeniu z już uzgodnionymi środkami w zakresie redukcji zapotrzebowania na gaz i energię elektryczną, magazynowania gazu i redystrybucji nadwyżki zysków sektora energetycznego, te nowe działania przyczynią się do poprawy stabilności europejskich rynków gazu w zimie i w późniejszym okresie. Pomogą one również w dalszym łagodzeniu presji cenowej odczuwanej przez europejskich obywateli i przemysł, zapewniając jednocześnie bezpieczeństwo dostaw i funkcjonowanie rynku wewnętrznego. Komisja będzie kontynuować prace w innych obszarach, w tym pod koniec miesiąca dokona przeglądu tymczasowych kryzysowych ram pomocy państwa, oraz w dalszym ciągu opracowywać będzie sposoby ograniczania wpływu wysokich cen gazu na ceny energii elektrycznej.

Ponadto Komisja przeprowadzi ocenę potrzeb w zakresie planu REPowerEU, aby przyspieszyć przejście na czystą energię i uniknąć fragmentacji jednolitego rynku, z myślą o przedstawieniu wniosków mających na celu zwiększenie potencjału finansowego UE na potrzeby planu REPowerEU. Komisja proponuje również ukierunkowane elastyczne wykorzystanie środków finansowych w ramach polityki spójności w celu przeciwdziałania negatywnemu wpływowi obecnego kryzysu energetycznego na obywateli i przedsiębiorstwa, przy wykorzystaniu do 10 proc. całkowitej alokacji krajowej na lata 2014–2020, o wartości blisko 40 mld euro.

Wspólne zakupy

Chociaż UE poczyniła znaczne postępy w zakresie magazynowania gazu na zimę, osiągając obecnie ponad 92 proc. napełnienia magazynów, musimy przygotować się na ewentualne dalsze zakłócenia i stworzyć solidne podstawy na kolejny rok. W związku z tym proponujemy wyposażenie UE w nowe narzędzia prawne do wspólnego zakupu gazu. Komisja zatrudniłaby podwykonawcę zarządzającego zagregowanym zapotrzebowaniem na poziomie UE poprzez grupowanie potrzeb w zakresie importu gazu i poszukiwanie ofert na rynku w celu ich dopasowania do zapotrzebowania. Proponujemy obowiązkowy udział przedsiębiorstw z państw członkowskich w agregacji zapotrzebowania na poziomie UE, aby w ten sposób osiągnęły co najmniej 15 proc. swoich celów w zakresie napełniania magazynów. Przedsiębiorstwa uzyskałyby również zgodę na utworzenie europejskiej platformy zakupu gazu, zgodnie z unijnymi regułami konkurencji. Wspólne zakupy pomogą uzyskać dostęp do gazu na lepszych warunkach mniejszym państwom członkowskim, a zwłaszcza przedsiębiorstwom, które jako nabywcy znajdują się w mniej korzystnej sytuacji. 

Rozporządzenie zawiera również zapisy zwiększające przejrzystość planowanych i zawieranych umów na dostawy gazu, aby ocenić, czy cele bezpieczeństwa dostaw i solidarności energetycznej zostały osiągnięte. Komisja powinna być informowana przed zawarciem jakiejkolwiek umowy zakupu gazu lub protokołu ustaleń o wartości powyżej 5 TWh (nieco ponad 500 milionów metrów sześciennych) i może wydać zalecenie w przypadku ich potencjalnie negatywnego wpływu na funkcjonowanie wspólnych zakupów, rynku wewnętrznego, bezpieczeństwo dostaw lub solidarność energetyczną.

Rozwiązanie problemu wysokich cen giełdowych gazu

Chociaż ceny hurtowe spadły od czasu osiągnięcia szczytowego poziomu latem 2022 r., pozostają one na zbyt wysokim poziomie dla coraz większej liczby Europejczyków. Opierając się na naszej wcześniejszej współpracy z państwami członkowskimi w celu złagodzenia skutków wysokich cen energii elektrycznej i redystrybucji nadmiernych zysków sektora energetycznego wśród obywateli i przemysłu, proponujemy dziś bardziej bezpośrednią interwencję w ceny rynkowe. Wiele umów na dostawy gazu w Europie jest indeksowanych do głównej europejskiej giełdy gazu, TTF, która nie odzwierciedla już dokładnie ceny transakcji LNG w UE. W związku z tym Komisja opracowuje wraz z ACER nowy uzupełniający poziom odniesienia cen w celu rozwiązania tego systemowego wyzwania. Nowy poziom odniesienia zapewni stabilne i przewidywalne ceny transakcyjne LNG. Zgodnie z proponowanym rozporządzeniem Komisja powierzyłaby ACER zadanie stworzenia obiektywnego narzędzia codziennej oceny cen, a następnie poziomu odniesienia, który mógłby być wykorzystywany przez operatorów rynku energii do indeksowania cen w ich umowach na dostawy gazu.

Do czasu opracowania tego poziomu odniesienia Komisja proponuje wprowadzenie mechanizmu ograniczania cen za pośrednictwem głównej europejskiej giełdy gazu, tj. TTF, uruchamianego w razie potrzeby. Mechanizm korekty cen ustanawiałby tymczasowy dynamiczny pułap cenowy dla transakcji na giełdzie TTF. Transakcje po cenie przekraczającej dynamiczny pułap cenowy nie byłyby dozwolone na TTF. Pomoże to uniknąć skrajnych wahań i wygórowanych cen. Ponadto, aby ograniczyć nadmierną zmienność cen i zapobiec gwałtownym skokom cen na rynkach instrumentów pochodnych energii, Komisja proponuje wprowadzenie nowego tymczasowego mechanizmu korytarza cen zapobiegającego gwałtownym śróddziennym skokom cen, który ma zostać ustanowiony przez giełdy instrumentów pochodnych w UE. Mechanizm ten będzie chronić operatorów energetycznych przed dużymi śróddziennymi zmianami cen.

Aby złagodzić problemy z płynnością, z jakimi boryka się obecnie wiele przedsiębiorstw energetycznych przy spełnianiu wymogów depozytowych podczas korzystania z rynków instrumentów pochodnych, Komisja przyjęła dziś nowe przepisy dotyczące uczestników rynku, rozszerzając tymczasowo wykaz uznanych zabezpieczeń na zabezpieczenia niegotówkowe, w tym gwarancje rządowe. Po drugie, Komisja przyjęła nowe przepisy zwiększające próg wiążący się z obowiązkiem rozliczania z 3 mld euro do 4 mld euro. Poniżej tego progu przedsiębiorstwa niefinansowe nie będą podlegały wymogom depozytowym w odniesieniu do instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym. Oba te środki dostarczą przedsiębiorstwom bardzo potrzebnego wsparcia, a jednocześnie zapewniają stabilność finansową. Wprowadzenie tych środków jest wynikiem szeroko zakrojonych konsultacji z europejskimi i krajowymi organami regulacyjnymi, a także z zainteresowanymi stronami i uczestnikami rynku. Ponadto ACER i Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA) zacieśniają współpracę, tworząc nową wspólną grupę zadaniową, aby wzmocnić swoje zdolności w zakresie monitorowania i wykrywania ewentualnych manipulacji na rynku i nadużyć na europejskich rynkach kasowych i instrumentów pochodnych energii, jako środka zapobiegawczego służącego ochronie stabilności rynku.

Solidarność i ograniczenie zapotrzebowania

Komisja ściśle monitoruje środki mające na celu ograniczenie zapotrzebowania. Wstępna analiza na podstawie sprawozdań państw członkowskich pokazuje, że w sierpniu i wrześniu zużycie gazu w UE było o około 15 proc. niższe niż średnia z poprzednich pięciu lat. Aby zapewnić zgodność z rozporządzeniem Rady, podobne wysiłki będą niezbędne co miesiąc, aż do marca. Państwa członkowskie będą co dwa miesiące składać sprawozdania ze swoich postępów. Komisja jest gotowa uruchomić unijny system ostrzegania lub dokonać przeglądu tych celów, jeżeli obecne środki okażą się niewystarczające. Aby zwiększyć gotowość na ewentualne sytuacje nadzwyczajne, Komisja proponuje środki umożliwiające państwom członkowskim dalsze ograniczenie zużycia zbędnej konsumpcji, aby zapewnić dostawy gazu do podstawowych usług i sektorów przemysłu, oraz rozszerzenie ochrony solidarnościowej na krytyczne objętości gazu potrzebne do wytwarzania energii elektrycznej. Nie powinno to w żadnym wypadku wpływać na konsumpcję gospodarstw domowych, które należą do kategorii odbiorców wrażliwych.

Ponieważ nie wszystkie państwa członkowskie wprowadziły niezbędne dwustronne umowy o solidarności, Komisja proponuje ustanowienie umów domyślnych. Dzięki temu każde państwo członkowskie znajdujące się w sytuacji nadzwyczajnej otrzyma gaz od innych państw w zamian za godziwą rekompensatę. Obowiązek solidarnego wsparcia zostanie rozszerzony na państwa członkowskie niepołączone z gazociągami i posiadające instalacje LNG, pod warunkiem że gaz może zostać przetransportowany do państwa członkowskiego, w którym jest potrzebny. Aby zoptymalizować wykorzystanie LNG i infrastruktury rurociągowej, Komisja proponuje nowe narzędzia dostarczania informacji na temat dostępnej zdolności przesyłowej oraz nowe mechanizmy gwarantujące, że zdolność ta nie zostanie zarezerwowana i pozostanie niewykorzystana przez operatorów rynku. Komisja proponuje dziś również zalecenie Rady w sprawie ochrony infrastruktury krytycznej w świetle podejrzenia sabotażu gazociągów Nord Stream 1 i 2.

Kontekst

Komisja zajmuje się problemem rosnących cen energii od ubiegłego roku, a państwa członkowskie wprowadziły na szczeblu krajowym wiele środków, które Komisja przedstawiła za pośrednictwem zestawu narzędzi dotyczących cen energii przyjętego w październiku 2021 r.

Problemy na rynku energii nasiliły się znacznie od czasu inwazji Rosji na Ukrainę, a następnie wykorzystywania przez nią zasobów energetycznych jako broni w celu szantażowania Europy, co pogorszyło i tak już napiętą sytuację w zakresie dostaw po pandemii COVID-19. Ciągłe manipulowanie przez Rosję dostawami gazu, skutkujące odcięciem z nieuzasadnionych powodów zaopatrzenia do Europy, wywołało wzrost napięcia i nerwowości na rynkach. W związku z tym wiosną 2022 r. Komisja rozszerzyła zestaw narzędzi dotyczących cen energii o komunikat w sprawie krótkoterminowych interwencji rynkowych i długoterminowych usprawnień struktury rynku energii elektrycznej oraz plan REPowerEU. Komisja zaproponowała już nowe minimalne obowiązki dotyczące magazynowania gazu oraz cele w zakresie zmniejszenia zapotrzebowania, aby ułatwić uzyskanie równowagi między podażą a zapotrzebowaniem w Europie, a państwa członkowskie szybko, jeszcze przed latem, przyjęły te propozycje.

Ceny wzrosły jeszcze bardziej w miesiącach letnich, również w kontekście ekstremalnych warunków pogodowych spowodowanych zmianą klimatu. W szczególności susze i ekstremalne upały miały wpływ na wytwarzanie energii elektrycznej przez elektrownie wodne i jądrowe, ograniczając jeszcze bardziej poziom dostaw.  W związku z tym we wrześniu Komisja zaproponowała, a państwa członkowskie uzgodniły dodatkowe środki na podstawie art. 122 Traktatu, mające na celu zmniejszenie zapotrzebowania na energię elektryczną i wychwycenie nieoczekiwanych zysków sektora energetycznego w celu podziału większych dochodów między obywateli i przemysł. Przedstawione dziś wnioski uzupełniają już wprowadzone środki i kontynuują nasze działania na rzecz rozwiązania wyjątkowej sytuacji na światowych i europejskich rynkach energii. Komisja opublikowała dziś również pierwszą część swojego rocznego sprawozdania na temat stanu unii energetycznej.

Cytaty pochodzące od członków kolegium komisarzy

Wypowiedź Ursuli von der Leyen, przewodniczącej Komisji: Wojna Rosji przeciwko Ukrainie ma poważne konsekwencje dla światowych i europejskich rynków energii. Działamy zachowując jedność – dobrze przygotowaliśmy się na zimę, napełniamy nasze magazyny gazu, oszczędzamy energię i szukamy nowych dostawców. Teraz możemy rozwiązać problem nadmiernych i niestabilnych cen, zapewniając większe bezpieczeństwo. Zimą wprowadzimy tymczasowy mechanizm ograniczania nadmiernych cen, a jednocześnie opracujemy nowy poziom odniesienia, tak aby LNG był sprzedawany po bardziej sprawiedliwych cenach. Zapewniamy narzędzia prawne umożliwiające wspólne zakupy gazu przez UE, wprowadzamy solidarność w zakresie bezpieczeństwa dostaw dla wszystkich państw członkowskich i negocjujemy z naszymi niezawodnymi dostawcami gazu, aby zabezpieczyć gaz po przystępnych cenach. Musimy jednak również przyspieszyć inwestycje w odnawialne źródła energii i infrastrukturę. Większe i szybsze inwestowanie w przejście na czystą energię jest naszą strukturalną odpowiedzią na kryzys energetyczny.

Wypowiedź wiceprzewodniczącego wykonawczego Fransa Timmermansa: Następne zimy będą trudne, ale dzisiejszy pakiet zapewnia ciepło europejskim rodzin i funkcjonowanie przemysłu. Podejmując obecnie działania i opracowując narzędzia do wspólnego zakupu gazu zamiast przelicytowywać się nawzajem, możemy rozpocząć następny sezon grzewczy z wystarczającą ilością gazu w naszych magazynach. W odpowiedzi na niezwykle niestabilne ceny energii spowodowane przekształceniem przez Putina gazu w broń Komisja pracuje również nad przywróceniem stabilności na rynku energii. Jednak tanie paliwa kopalne nie powrócą i musimy przyspieszyć przejście na odnawialne źródła energii. Dlatego też musimy rozważyć sposoby finansowania dodatkowych inwestycji w zieloną transformację energetyczną w Europie za pośrednictwem planu REPowerEU.

Wiceprzewodnicząca wykonawcza Margrethe Vestager, odpowiedzialna za politykę konkurencji, oświadczyła: W sytuacjach kryzysowych, w których występują niedobory dostaw, połączenie sił w negocjacjach może być skutecznym sposobem na osiągnięcie lepszych cen i lepszych warunków. W kontekście obecnego kryzysu gazowego jesteśmy gotowi towarzyszyć przedsiębiorstwom pragnącym przystąpić do platformy wspólnych zakupów, z zastrzeżeniem zabezpieczeń i zgodnie z naszymi zasadami konkurencji. Naszym celem jest zapewnienie możliwości czerpania ze wspólnych zakupów pełnych korzyści, a następnie dzielenie się nimi.

Komisarz do spraw energii Kadri Simson dodała: Rosyjska inwazja na Ukrainę zasadniczo zmieniła sytuację na unijnym rynku energii. Narzędzia i przepisy, które już wcześniej nam służyły, nie wystarczają już do zapewnienia bezpiecznych i przystępnych cenowo dostaw energii. Aby skutecznie stawić czoła temu kryzysowi, musimy być w stanie wspólnie kupować gaz, stawiać czoła nadmiernie wysokim cenom oraz zapewnić solidarność między naszymi państwami członkowskimi w przypadku niedoborów. Dotychczasowe działania obniżające ceny i zmniejszające zapotrzebowanie są skuteczne. Jednak dzisiejsze propozycje są potrzebne, aby lepiej przygotować się na tę zimę i następne.

Unijna komisarz ds. stabilności finansowej, usług finansowych i unii rynków kapitałowych Mairead McGuinness powiedziała: Nasze środki są obecnie istotne dla operatorów energetycznych i rynków instrumentów pochodnych, a jednocześnie utrzymują stabilność systemu finansowego. Te ograniczone w czasie i ukierunkowane środki koncentrują się na złagodzeniu napięć związanych z płynnością, z którymi borykały się niektóre przedsiębiorstwa energetyczne, aby spełnić wymogi depozytowe, oraz na rozwiązaniu problemu skrajnej zmienności cen na rynkach instrumentów pochodnych energii. Ściśle współpracowaliśmy z ESMA, EUNB i ACER, a także z krajowymi organami regulacji energetyki i finansów. Brutalna wojna Rosji w Ukrainie ma wpływ na rynki energii, co ma również konsekwencje dla konsumentów i przedsiębiorstw, którymi zajmujemy się dziś.

Pokaż więcej

redakcja

Kronika24.pl - TYLKO najważniejsze informacje z Polski i ze świata!

Powiązane artykuły

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Back to top button